Literatura: |
- Bokus B., 1991, Tworzenie opowiadań przez dzieci. O linii i polu narracji, Warszawa.
- Boniecka B., 2010, O sposobach wyrażenia intencji przez dzieci w wieku przedszkolnym w określonych sytuacjach komunikacyjnych, [w:] Tejże, Dziecięce wyobrażenie świata. Zbiór studiów, Lublin, s. 9-21.
- Borowiec H., 2014, Dziecięce rozumienie świata (studium lingwistyczne), Lublin (zwłaszcza rozdział IV).
- Dołega Z., 2003, Promowanie rozwoju mowy w okresie dzieciństwa - prawidlowości rozwoju, diagnozowanie i profilaktyka, Katowice.
- Kaczmarek L., 1966 (i kolejne wydania), Nasze dziecko uczy się mowy, Lublin.
- Łobacz P., 1996, Polska fonologia dziecięca, Warszawa.
- Porayski-Pomsta J., 2015, O rozwoju mowy dziecka. Dwa studia, Warszawa.
- Przetacznik-Gierowska M., 1994, Od słowa do dyskursu. Studia nad mową dziecka, Warszawa.
- Zarębina M., 1965, Kształtowanie się systemu językowego dziecka, Wrocław.
- Zarębina M., 1980, Język polski w rozwoju jednostki. Analiza tekstów dzieci do wieku szkolnego. Rozwój semantyczny języka dziecka, Kraków.
DO WYBORU (minimum 3 pozycje)
- Bruner J., 1980, Ontogeneza aktów mowy, [w:] Shugar Grace W., Smoczyńska M. (red.), "Badania nad rozwojem języka dziecka. Wybór tekstów", PWN, Warszawa, s. 483-513.
- Chmura-Klekotowa M., 1971, Neologizmy słowotwórcze w mowie dzieci, "Prace Filologiczne" R. XX, s. 99-235.
- Geppertowa L., 1968, Rozwój rozumienia i posługiwania się przez dzieci pojęciami stosunków określanymi przez przyimki i przysłówki, [w:] Szuman S. (red.), "O rozwoju języka i myślenia dziecka", PWN, Warszawa, s. 149-382.
- Halliday M.A.K., 1980, Uczenie się znaczeń, [w:] Shugar Grace W., Smoczyńska M. (red.), "Badania nad rozwojem języka dziecka. Wybór tekstów", PWN, Warszawa, s. 514-556.
- Kielar-Turska M., 1989, Mowa dziecka. Słowo i tekst, Wyd. UJ, Kraków.
- Piaget J., 1992, Mowa i myślenie u dziecka, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
- Porayski-Pomsta J., 1994, Umiejętności komunikacyjne dzieci w wieku przedszkolnym. Studium psycholingwistyczne, Wyd. UW, Warszawa.
- Shugar G.W., 1980, Smoczyńska M., Nowe kierunki badań nad językiem dziecka, [w:] Shugar G.W., Smoczyńska M. (red.), "Badania nad językiem dziecka. Wybór tekstów", PWN, Warszawa s. 8-51.
- Slobin D. I., 1980, Poznawcze przesłanki rozwoju gramatyki, [w:] Shugar G.W., Smoczyńska M. (red.), "Badania nad językiem dziecka. Wybór tekstów", PWN, Warszawa "s.398-452.
- Slobin D. I., Od "myśli i języka" do "myślenia dla mówienia", [w:] "Akwizycja języka w świetle językoznawstwa kognitywnego", Universitas, Kraków 2003, s. 361-402.
- Smoczyński P., 1955, Przyswajanie przez dziecko podstaw systemu językowego, Łódź.
- Wygotski L.S., 2006, Narzędzie i znak w rozwoju dziecka, Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
- Zgółkowa, Halina, 2016, Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym w latach 2010-2015, Poznań.
|
Zakres tematów: |
Przedmiotem wykładu "Rozwój mowy dziecka" jest zapoznanie studentów z podstawowymi teoriami objaśniającymi warunki i procesy akwizycji języka i przyswajania mowy przez dziecko. Podstawowym celem jest zapoznanie studentów z normami rozwoju języka i komunikacji dziecka. Wiedzę tę studenci mają wynieść z lektur opracowań oraz z wykładu poświęconych różnym aspektom akwizycji języka i rozwoju mowy dziecka: fonologicznemu, gramatycznemu, leksykalno-semantycznemu, a także rozwojowi komunikacji dziecka.
I. Planowane tematy wykładów (15 godzin):
1. Biologiczne i społeczne uwarunkowania rozwoju mowy (mózg a mowa, zmysły a mowa, myślenie a mowa, pojęcie zegara biologicznego; człowiek jako istota społeczna, funkcja społeczna i kulturowa języka, pojęcie zegara społecznego)
2. Rozwój mowy dziecka w ujęciu modelowym (podstawy teoretyczne, przedmiot opisu akwizycji języka i rozwoju mowy oraz kryteria oceny rozwojowej, stadia rozwoju mowy)
3. Pragmatyczno-komunikacyjne, kulturowe oraz poznawcze podłoże rozwoju mowy i języka dziecka (ujęcia: Piageta, Wygotskiego, Brunera, Hallidaya, Slobina, Tomasello)
4. Ontogeneza aktów mowy: interakcyjne oraz funkcjonalno-pragmatyczne podłoże kształtowania się zachowań komunikacyjnych małego dziecka (modele Brunera i Hallidaya)
5. Stadia rozwoju komunikacji dziecka. Kryteria opisu rozwoju komunikacji dziecka (kompetencja komunikacyjna i jej składniki) oraz poziom osiągnięć w poszczególnych stadiach rozwojowych. Sprawności komunikacyjne
6. Rozwój konwersacji i narracji dziecka. Procesy przyswajania systemu językowego
7. Rozwój języka dziecka. Akwizycja poszczególnych podsystemów języka. Świadomość językowa
II. Planowane tematy ćwiczeń (15 godzin)
1. Stadia rozwoju mowy dziecka. Rozwój umiejętności i sprawności komunikacyjnych, Konwersacja i narracja
2. Rozwój słownictwa. Wielkość i struktura systemu znaczeniowego
3. Rozwój systemu fonologicznego w ontogenezie
4. Rozwój systemu składniowego i morfologicznego
5. Stadia rozwoju języka. Osiągnięcia dziecka w poszczególnych stadiach rozwoju języka
6. Analiza próbek mowy dzieci
|