Wprowadzenie do gerontologii 3401-0WG-OG
Konwersatorium (KON) Semestr letni 2022/23

1. Mirosław Górecki, Hospicjum w służbie umierających. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2000.

2. Mirosław Górecki, Przesłanie ideowe i instytucjonalizacja wspomagania umierających, [w:] Mirosław Górecki (red.), Prawda umierania i tajemnica śmierci. Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2010, s. 203-225, 233-257.

3. Mirosław Górecki, Życie emocjonalne i seksualne ludzi starych. „Kwartalnik Pedagogiczny” 2020, nr 1 (255), s. 116-133.

4. Hanna Grzesiak, (Nie)wygodna starość. O demencji w programach telewizyjnych i filmach, „Konteksty Społeczne” 2020, tom 8, 2 (16), s. 112-125.

5. Hanna Grzesiak, Przemoc seksualna wobec osób starszych, „Praca Socjalna” 2021, nr 3 (36), s. 143-160.

6. Remigiusz J. Kijak, Życie intymne ludzi starych, [w:] Remigiusz J. Kijak, Zofia Szarota, Starość. Między diagnozą a działaniem. Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013, s. 52-76.

7. Łukasz Krzyżanowski, Polscy migranci i ich starzejący się rodzice. Transnarodowy system opieki międzygeneracyjnej. Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2013, s. 14-36.

8. Jolanta Lipińska-Lokś, Lidia Wawryk, Profilaktyka przemocy domowej wobec osób z chorobą Alzheimera, „Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej” 2018, nr 31.

9. Norbert G. Pikuła, Obraz osoby starszej w przestrzeni medialnej, „Studia Socialia Cracoviensia 8” 2016, nr 2 (15), s. 199-215.

10. Małgorzata Potent-Ambroziewicz, Starość w języku młodzieży współczesnej. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 2013, s. 25-30, 37-48.

11. Stanisława Steuden, Zespoły otępienne w starszym wieku, [w:] Stanisława Steuden, Małgorzata Stanowska, Konrad Janowski (red.), Starzenie się z godnością, Wydawnictwo KUL, Lublin 2011, s. 241-249.

12. Zofia Szarota, Starzenie się i starość w wymiarze instytucjonalnego wsparcia. Wydawnictwo Uniwersytetu Pedagogicznego, Kraków 2010, s. 144-158.

13. Barbara Szatur-Jaworska, Piotr Błędowski, Małgorzata Dzięgielewska, Podstawy gerontologii społecznej. Oficyna Wydawnicza ASPRA-JR, Warszawa 2006.

14. Piotr Szukalski, Ageizm – dyskryminacja ze względu na wiek, http://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/bitstream/handle/11089/3607/7.%20Szukalski.pdf?sequence=1&isAllowed=y

15. Kinga Wiśniewska-Roszkowska, Starość jako zadanie. Instytut Wydawniczy Pax, Warszawa 1989, s. 25-34.

Student będzie:

WIEDZA

1. Znał charakter gerontologii jako nauki, jej przedmiot oraz terminologię.

2. Charakteryzował sytuację ludzi starych oraz źródła i mechanizmy zaburzeń w funkcjonowaniu ludzi starych.

3. Miał pogłębioną wiedzę o głównych problemach ludzi starych i ich rodzin.

4. Znał zasady aktywizowania ludzi starych.

5. Miał wiedzę o formach pomocy dla osób starych.

UMIEJĘTNOŚCI

1. Potrafił analizować procesy i mechanizmy typowe dla fazy starości.

2. Potrafił wyjaśnić przyczyny problemów psychospołecznych osób starych i ich rodzin oraz zaproponować ich rozwiązanie.

3. Potrafił samodzielnie poszukiwać i korzystać z materiałów poszerzających wiedzę wyniesioną z zajęć.

4. Potrafił uzasadnić swoje zdanie w dyskusji w grupie, posługując się odpowiednimi pojęciami.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

1. Doceniał umiejętność pracy w grupie.

2. Rozumiał i krytycznie odnosił się do prezentowanych treści, a także doceniał różnorodność i uzasadnienie różnorodnych – nawet sprzecznych – opinii.

Student zobowiązany jest do przygotowania prezentacji lub napisania eseju na jeden z zaproponowanych tematów na podstawie zalecanej literatury. Tematy i zalecana bibliografia zostanie przedstawiona na pierwszych zajęciach. Oceniana będzie też aktywność studentów, ich wiedza w zakresie przygotowanego tematu i umiejętność argumentacji w dyskusji.

1. Dyscypliny naukowe badające proces starzenia się i starości. Progi i okresy starości. Czynniki wpływające na tempo starzenia się społeczeństw i jego konsekwencje.

2. Stosunek społeczeństw do ludzi starych i do starości: pozytywny – akceptacja, wsparcie, włączenie w nurt życia, negatywny – ageizm (wiekizm), gerontofobia, stereotypy. Charakterystyka ogólna polskiej starości. Procesy i mechanizmy psychologiczne typowe dla fazy starości.

3. Postawy ludzi starych wobec własnego wieku i procesu starzenia się. Napięcia i kryzysy w fazie starości, radzenie sobie w sytuacjach kryzysowych i wychodzenie z kryzysu. Specyfika i struktura potrzeb ludzi starych (rodzaje potrzeb, hierarchia potrzeb, problemy deprywacji, podmioty umożliwiające zaspokojenie potrzeb osób starych).

4. Przygotowanie do starości. Aktywność edukacyjna i społeczna osób starych – edukacja ustawiczna (permanentna), uniwersytety trzeciego wieku, kluby seniora, stowarzyszenia społeczne, wolontariat seniorów i wolontariat dla seniorów.

5. Życie emocjonalno-seksualne ludzi starych. Druga młodość. Samoocena życia emocjonalno-seksualnego osób starych. Opinie społeczne na temat życia intymno-emocjonalnego ludzi starych. Rozwody, śluby i związki nieformalne osób starych, a także reakcje na te sytuacje osób najbliższych.

6. Przemoc wobec osób starych jako problem społeczny. Definicja i rodzaje przemocy. Trudności w wykrywaniu przemocy wobec ludzi starych. Czynniki sprzyjające występowaniu przemocy. Rozpoznawanie i przeciwdziałanie przemocy.

7. Przestępczość wobec ludzi starych: przyczyny, skutki, sposoby przeciwdziałania.

8. Polityka społeczna wobec problemów starości. Opieka nad osobami starymi w europejskich modelach polityki społecznej. Sytuacja ekonomiczna ludzi starych i system zabezpieczenia społecznego dla osób starych.

9. Opiekunowie starzejących się osób: ,,zespół opiekuna”, ,,zespół wypalenia sił”, sposoby wspierania i pomocy.

10. Włączanie osób starych w życie społeczne. Integracja międzypokoleniowa. Kształtowanie racjonalnych wyobrażeń o starzeniu się i starości oraz pozytywnych postaw wobec starości i seniorów. Upowszechnianie wiedzy gerontologicznej (rozumienie specyfiki, potrzeb oraz deficytów ludzi starych).

11. Instytucjonalne, półotwarte i środowiskowe formy pomocy ludziom starym (zakłady opiekuńczo-lecznicze, pielęgnacyjno-opiekuńcze, domy pomocy społecznej, rodzinne domy pomocy, ośrodki wsparcia; ośrodki pobytu dziennego). Czasowa opieka zastępcza.

12. Choroba Alzheimera i inne zespoły otępienne. Fazy w przebiegu choroby Alzheimera (łagodna, średniozaawansowana, zaawansowana). Wskazania terapeutyczne (treningi pamięci, psychoedukacja; postępowanie farmakologiczne; porady oraz wsparcie chorego i jego rodziny).

13. Opieka hospicyjna i paliatywna – początki i rozwój, zasady, typy, oczekiwania chorego i jego rodziny wobec zespołów opieki hospicyjnej i paliatywnej, psychospołeczna sytuacja osób umierających i ich rodzin; okoliczności łagodzące dramat umierania.

14. Obraz starości i osób starych kształtowany przez doświadczenia własne lub rodzinne, przez media (telewizja, prasa), przez sztukę (literatura, malarstwo, film, teatr, muzyka).

1. Wykład konwersatoryjny, wykład problemowy, wykład z prezentacją multimedialną.

2. Analiza tekstów oraz dyskusja (grupowa oraz panelowa).

3. Prezentacje przygotowane przez grupy studentów.