Kurs terenowy geologii ogólnej 1300-OKGO1L
Kurs terenowy (KT) Semestr letni 2023/24

Po ukończeniu kursu terenowego z geologii ogólnej student potrafi dokonywać podstawowych pomiarów geologicznych i topograficznych potrzebnych w praktyce geologicznej. Potrafi rozpoznać podstawowe struktury tektoniczne i zna zasady określania ich wieku. Rozpoznaje struktury sedymentacyjne i potrafi na ich podstawie wyciągać wnioski o środowisku powstawania skał je zawierających. Potrafi samodzielnie wykonywać przekroje i profile geologiczne oraz umie przekładać i interpretować obraz kartograficzny z mapy na realia terenowe. Nabywa doświadczenia w makroskopowym rozpoznawaniu skał i skamieniałości. Potrafi syntetyzować szczegółowe dane dla interpretacji ewolucji większego obszaru. Zapoznaje się z budową i historią geologiczną zachodniej części Gór Świętokrzyskich.

K_W07 - zna budowę i historię geologiczną najważniejszych obszarów górskich w Polsce, zna podstawowe surowce skalne eksploatowane w tych regionach, poznaje ich przeróbkę i zastosowania

K_U04 - rysuje podstawowe elementy przestrzeni w rzucie na płaszczyźnie i analizuje ich wzajemne relacje; wyznacza konstrukcje miarowe; przedstawia parametry geologicznej powierzchni strukturalnej na mapie; wyznacza rzeczywisty bieg i upad oraz miąższość warstw na podstawie pomiarów terenowych

K_U05 - potrafi samodzielnie wykonywać zdjęcia, mapy i przekroje geologiczne i interpretować je stosując zasady intersekcji, rozpoznawać na nich rodzaje struktur geologicznych oraz wyjaśnić historię rozwoju budowy geologicznej obszaru przedstawionego na mapie

K_U06 - potrafi dokonywać podstawowych pomiarów geologicznych i topograficznych potrzebnych w praktyce geologicznej, potrafi syntetyzować szczegółowe dane dla interpretacji ewolucji większego obszaru

K_U07 - umie klasyfikować i analizować podstawowe struktury tektoniczne i zastosować zasady określania ich wieku, określać procesy deformacyjne prowadzących do ich powstania oraz odtwarzać pola naprężeń odpowiedzialnych za ich powstanie; umie posługiwać się siatkami stereograficznymi

K_U09 - umie analizować zapis kopalny procesów sedymentacyjnych, opisywać skały osadowe, odtwarzać przebieg procesów sedymentacyjnych, interpretować zmienność środowisk sedymentacyjnych; zgodnie z zasadą aktualizmu geologicznego rekonstruuje i porównuje środowiska sedymentacji w skali lokalnej i regionalnej

K_U12 - potrafi oznaczać skamieniałości do szczebla gromady, rozpoznawać rodzaje poznane na zajęciach i określać na ich podstawie wiek skał

K_U13 - umie makroskopowo rozpoznawać minerały i skały

K_K01 - współdziała w grupach laboratoryjnych i na kursach terenowych

K_K03 - realizując geologiczne zadania badawcze umie zidentyfikować problemy i zaproponować sposoby ich rozwiązania

K_K04 - jest odpowiedzialny za bezpieczeństwo swoje i innych podczas prac laboratoryjnych i w czasie kursów terenowych

Zaliczenie wszystkich załączników graficznych. Sprawdzian po pierwszym tygodniu zajęć, w trzecim tygodniu zajęć tzw. bieg terenowy, sprawdzający umiejętności praktyczne, na zakończenie kursu – kolokwium o charakterze testu otwartego uzupełnione zadaniami graficznymi.

Zaliczenie na ocenę na podstawie wyników sprawdzianu, biegu terenowego oraz kolokwium. Do zaliczenia na ocenę pozytywną wymagane uzyskanie sumy punktów (wyrażona w procentach) ze wszystkich tych form sprawdzających nie mniejszej niż 60% (na 100% możliwych do uzyskania) oraz zaliczenie wszystkich załączników graficznych.

Pomiary. Nauka obsługi kompasu geologicznego typu Meridian. Pomiary odległości z użyciem dalmierza, taśmy oraz metodą kroków. Pomiary nachylenia stoku, wysokości wzniesienia, miąższości warstw, biegu i upadu warstw. Wykonywanie profilu morfologicznego stoku, wcięcia wstecz oraz ciągu azymutalnego.

Lokalizacja i opis odsłonięcia geologicznego. Rozpoznawanie litologii i uławicenia skał. Identyfikacja struktur sedymentacyjnych. Rozpoznawanie skamieniałości występujących w skałach. Wskaźniki stropu i spągu skał. Analiza przesłanek świadczących o środowisku powstawania obserwowanych skał. Wiek skał. Wykonanie pracy graficznej. [Góra Zamkowa, kamieniołom Zachodni]

Wykonanie przekroju geologicznego na podstawie zebranych w terenie obserwacji. Wyznaczanie marszruty. Wybieranie punktów dokumentacyjnych i obserwacyjnych. Rozpoznawanie litologii, pomiary biegu i upadu warstw. Rozpoznawanie skamieniałości występujących w skałach. Pojęcie facji. Antyklina chęcińska. Inwersja rzeźby terenu. Wiek spotkanych skał a wiek rozpoznanej struktury tektonicznej. Mineralizacje – sposób powstawania i wiek. Zjawiska krasowe. Materiał autochtoniczny i allochtoniczny. Wzajemne relacje pomiędzy obserwowanymi zjawiskami. [Góra Zamkowa – Góra Zelejowa]

Zapoznanie z pojęciem facja i środowisko sedymentacji. Obserwacje aktualistyczne współczesnego środowiska rzecznego – facje korytowe i równie zalewowe. Pomiary parametrów przepływu, obserwacje tempa przemieszczania form akumulacyjnych w korycie.

Rozwinięcie pojęcia facji na przykładzie facji czerwonego spągowca, pstrego piaskowca i cechsztynu. Rozróżnienie skał pochodzenia lądowego i morskiego. Problem pięter strukturalnych, niezgodności kątowych i paleoreliefu. Synklina gałęzicka. Orogeneza waryscyjska. [Góra Zelejowa – Góra Czerwona, kamieniołom Zygmuntówka – Zgórsko, kamieniołom Panek]

Ichnoskamieniałości i ichnocenoza. Relacja tempa sedymentacji do tempa subsydencji osadów. Środowisko sedymentacji osadów kambryjskich, wczesnego dewonu i facji cechsztynu. Fauna i flora osadów cechsztynu. Geneza bentonitu i seladonitu. Przejawy wulkanizmu wczesnodewońskiego. [Wiśniówka – Kajetanów – Góra Barcza]

Wykonanie szczegółowego profilu litologiczno-wietrzeniowego z zaznaczeniem struktur sedymentacyjnych i fauny. Rozpoznanie biohermy i biostromy. Zapis geologiczny zmian środowiska. Synklina gałęzicka. Problem zanurzania osi fałdu. Facja kulmu. [Kowala]

Zagospodarowanie obiektów geologicznych występujących na terenie miasta. Środowisko sedymentacji utworów późnego dewonu. Bioherma a rafa. Schemat facjalny utworów dewonu. Szkic fałdu ze Śluchowic. Struktury sedymentacyjne. Przekroje palinspastyczne. [Kadzielnia i Śluchowice]

Środowisko sedymentacji osadów dewonu i karbonu. [Kamieniołom Ostrówka – Gałęzice]

Środowisko sedymentacji osadów permu i triasu. Oboczna zmienność facjalna. Zjawiska krasowe. [Gałęzice – Jaskinia Piekło]

Cykliczność sedymentacji. Struktury sedymentacyjne osadów płytkomorskich. Regolity. Kryteria rozróżniania facji czerwonego spągowca od facji pstrego piaskowca. Niezgodność kątowa, piętra strukturalne. [Jaworznia, kamieniołom]

Środowisko sedymentacji osadów dewonu i triasu. Niezgodność kątowa, piętra strukturalne. Wykonanie szkicu kontaktu pięter strukturalnych. Struktury sedymentacyjne płytkomorskich osadów dewonu. [Zachełmie, kamieniołom]

Środowisko sedymentacji osadów triasu. Facja pstrego piaskowca. Analiza struktur sedymentacyjnych i cech materiału ziarnowego. Kierunki paleotransportu. Źródło materiału allochtonicznego. [Tumlin]

Wykonanie płytkich odwiertów sondą ręczną. Środowisko sedymentacji osadów dewonu, permu, triasu i jury. Żyły zasypowe a żyły neptuniczne. Facje pstrego piaskowca, retu, wapienia muszlowego i kajpru. Inwersja rzeźby. Synklina Góry Leśnej. [Góra Zamkowa – Góra Leśna; Góra Miedzianka – Bolmin]

Charakter środowisk sedymentacji osadów późnojurajskich, spokojne i wysokoenergetyczne. Platforma węglanowa. Twarde dna. Organizmy drążące, inkrustujące i grzebiące. [Małogoszcz, kamieniołom]

Środowisko sedymentacji osadów jurajskich. Składniki mineralne wskazujące na zwolnioną sedymentację. [Gnieździska, kamieniołom]

Rozpoznawanie litologii, opis makroskopowy skał klastycznych luźnych. Środowisko sedymentacji osadów liasu. Sposób określania wieku skał pozbawionych skamieniałości. Dojrzałość petrograficzna materiału. [Snochowice]

Cechy sekwencji transgresyjnej. Niezgodności regionalne i sedymentacyjne. Sedymentacja klifowa. Organizmy drążące. [Skotniki]

Sedymentacja gipsowa. Kras gipsowy. [Goryslawice, Śladków].

Prezentacja odsłonięć i zagadnień geologicznych w terenie; samodzielne wykonywanie przekrojów, map i profili; rozpoznawanie skał, skamieniałości, struktur sedymentacyjnych i tektonicznych; samodzielne prace kameralne.