Poetyka i analiza dzieła literackiego 3001-11A1PA
Wykład (WYK) Rok akademicki 2024/25

Zgodnie z listą lektur podaną na stronie Zakładu Poetyki, Teorii Literatury i Metodologii Badań Literackich na www.ilp.uw.edu.pl

WYKŁAD 1: Geneza wiersza

Wprowadzające informacje o poetyce.

Wstępna definicja wiersza.

Historyczne konwencje prezentacji wiersza: śpiew, recytacja, konwencje zapisu.

Główne hipotezy dotyczące genezy wiersza, strofiki, rymu.

Zasygnalizowanie: terminologia opisu rymu, funkcje rymu.

Granice rymu dokładnego, semantyka rymu.

WYKŁAD 2: Wiersz a proza

Główne etapy historycznej ewolucji opozycji wiersz — proza

Zasygnalizowanie: różne stanowiska na temat cech opozycyjnych wiersza i prozy.

Terminologia teorii wiersza: podstawowe pojęcia.

Teoria podwójnej delimitacji w głównych ujęciach.

Przerzutnia — wobec systemu składniowego, terminologia opisu teoretycznego, semantyka, główne punkty historii przerzutni w poezji polskiej na tle europejskim.

WYKŁAD 3: Sylabizm

Wprowadzenie: systemy polskiego wiersza numerycznego.

Słownik rytmiczny języka polskiego — podstawowe informacje.

Geneza sylabizmu w poezji europejskiej i polskiej.

Historyczna zmienność wyróżników wiersza sylabicznego.

Średniówka a klauzula.

Wartości semantyczne formatów wiersza sylabicznego.

WYKŁAD 4: Systemy akcentowe wiersza

Akcent w poezji: sfera konieczności i sfera możliwości.

Geneza sylabotonizmu w poezji polskiej na tle europejskim.

Geneza tonizmu w poezji polskiej na tle europejskim

Charakter akcentacji w polskim sylabotonizmie i polskim tonizmie — porównanie.

WYKŁAD 5: Wiersz wolny

Geneza wiersza wolnego w poezji niemieckiej, angielskiej, francuskiej i polskiej.

Wiersz wolny a vers libre — podstawowe różnice.

Polskie teorie wiersza wobec wiersza wolnego oraz ich definicje wiersza.

Typologie wiersza wolnego i kryteria w nich stosowane.

Zasygnalizowanie: autorskie odmiany wiersza wolnego

WYKŁAD 6: Świat przedstawiony utworu narracyjnego

Koncepcja wielkich figur semantycznych Janusza Sławińskiego.

Czas, przestrzeń, bohaterowie.

WYKŁAD 7: Fikcja a rzeczywistość

Kłopoty z pojęciem fikcji i referencji.

Od Platona do teorii możliwych światów.

Mimesis – prawdopodobieństwo – realizm.

WYKŁAD 8: Narracja i jej typologie

Rodzaje narracji w ujęciu historycznym (ewolucja formy powieściowej).

Franz Stanzel i jego uczniowie/krytycy/kontynuatorzy.

Powieść personalna od Flauberta i Jamesa do dziś (kontekst historyczny).

Problem przedstawiania świadomości postaci powieściowych.

Mowa pozornie zależna.

Monolog wewnętrzny, strumień świadomości.

WYKŁAD 9: Dramat: przedmiot do odnalezienia

Tragedia attycka i jej korzenie.

Arystotelesowska koncepcja katharsis, mimesis i mythos.

"Wydarzenie mowy" czy widowisko.

WYKŁAD 10: Dramatyczne historie i problemy

Dramat elżbietański: metateatralna rama.

Romantyzm: dramat do czytania czy do oglądania.

Modernizm: wielka marioneta a trzeci głos w dramacie.

Wiek XX: epickość a perspektywa wykonawcza.

WYKŁAD 11: W świecie dramatu

Szczególny status świata przedstawionego dramatu.

Perspektywy dramatis personae a rama sceniczna.

Opozycja mimesis-diegesis.

Gdzie kryje się podmiot dramatyczny?

WYKŁAD 12: Wprowadzenie do genologii

Dwa modele teorii gatunków i rodzajów literackich: klasyczny (antyczno-włosko-francuski) i romantyczny (niemiecki). Podstawowe różnice między nimi, ich historia i siła oddziaływania na genologię współczesną, zwłaszcza polską.

Przemiany w literaturze XIX i XX wieku i ich konsekwencje dla teorii gatunków.

Krytyka genologii klasycznej w literaturoznawstwie ostatnich czterdziestu lat.

Ogólny rzut oka na nowe propozycje.

Gatunek jako zespół właściwości tekstu vs gatunek jako sposób lektury tekstu.

Konsekwencje tego rozróżnienia dla badań literackich.

Gatunek jako „pole hermeneutycznych odniesień”.

WYKŁAD 13: Gatunki mowy i akty mowy w służbie genologii literackiej

Omówienie źródeł genologii lingwistycznej (Bachtin, Skwarczyńska, Wierzbicka),

Omówienie koncepcji aktów mowy u J.L. Austina.

Próby połączenia genologii literackiej z lingwistyczną – zyski i ryzyko.

WYKŁAD 14: Literatura i gatunki artystyczne

Sformułowanie historii zagadnienia: od Skwarczyńskiej po Nową Genologię Balcerzana.

Ogólne przedstawienie zagadnienia literatura i muzyka.

Na ile można mówić o kształtowaniu pewnych utworów literackich przez niektóre formy muzyczne?

Przypadek odwrotny: naśladowanie form literackich w historii muzyki.

WYKŁAD 15: Literatura poza gatunkami?

Polska genologia wobec problemu tekstu „bezgatunkowego”, amorficznego.

Tekst jako „sylwa”, „kolaż” i „hybryda”.

Zagadnienie wielogatunkowości i otwartości gatunkowej tekstu.

Warunkiem zaliczenia wykładu jest obecność studenta podczas zajęć.

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze.

WYKŁAD 1: Geneza wiersza

Wprowadzające informacje o poetyce

Wstępna definicja wiersza

Historyczne konwencje prezentacji wiersza: śpiew, recytacja, konwencje zapisu

Główne hipotezy dotyczące genezy wiersza, strofiki, rymu

Zasygnalizowanie: terminologia opisu rymu, funkcje rymu

Granice rymu dokładnego, semantyka rymu

WYKŁAD 2: Wiersz a proza

Główne etapy historycznej ewolucji opozycji wiersz — proza

Zasygnalizowanie: różne stanowiska na temat cech opozycyjnych wiersza i prozy

Zasygnalizowanie: proza retoryczna w starożytności oraz jej nowożytne reminiscencje

Terminologia teorii wiersza: podstawowe pojęcia

Teoria podwójnej delimitacji w głównych ujęciach

Przerzutnia — wobec systemu składniowego, terminologia opisu teoretycznego, semantyka, główne punkty historii przerzutni w poezji polskiej na tle europejskim

WYKŁAD 3: Sylabizm

Wprowadzenie: systemy polskiego wiersza numerycznego

Słownik rytmiczny języka polskiego — podstawowe informacje

Geneza sylabizmu w poezji europejskiej i polskiej

Historyczna zmienność wyróżników wiersza sylabicznego

Średniówka a klauzula

Wartości semantyczne formatów wiersza sylabicznego

WYKŁAD 4: Systemy akcentowe wiersza

Akcent w poezji: sfera konieczności i sfera możliwości

Ranga akcentu w wersyfikacji polskiej na tle innych języków europejskich

Geneza sylabotonizmu w poezji polskiej na tle europejskim

Geneza tonizmu w poezji polskiej na tle europejskim

Charakter akcentacji w polskim sylabotonizmie i polskim tonizmie — porównanie

Uwaga! Jednej ważnej rzeczy nie zamierzam uwzględniać na wykładach z wersyfikacji: Nie będzie szkolenia dotyczącego identyfikowania formatów sylabotonicznych. To na ćwiczenia.

WYKŁAD 5: Wiersz wolny

Geneza wiersza wolnego w poezji niemieckiej, angielskiej, francuskiej i polskiej

Wiersz wolny a vers libre — podstawowe różnice

Polskie teorie wiersza wobec wiersza wolnego oraz ich definicje wiersza

Typologie wiersza wolnego i kryteria w nich stosowane

Zasygnalizowanie: autorskie odmiany wiersza wolnego

WYKŁAD 6: Świat przedstawiony utworu narracyjnego

Koncepcja wielkich figur semantycznych Sławińskiego.

Czas, przestrzeń, bohaterowie.

WYKŁAD 7: Fikcja a rzeczywistość

Kłopoty z pojęciem fikcji i referencji.

Od Platona do teorii możliwych światów.

Mimesis – prawdopodobieństwo – realizm

WYKŁAD 8: Narracja i jej typologie

Rodzaje narracji w ujęciu historycznym (ewolucja formy powieściowej).

Stanzel i jego uczniowie/krytycy/kontynuatorzy.

Narracja drugoosobowa.

Powieść personalna od Flauberta i Jamesa do dziś (kontekst historyczny).

Problem przedstawiania świadomości postaci powieściowych.

Mowa pozornie zależna – krótka historia badań od Bally’ego do najnowszych pomysłów, odmiany.

Monolog wewnętrzny, strumień świadomości

WYKŁAD 9: Dramat: przedmiot do odnalezienia

Tragedia attycka i jej korzenie

Arystotelesowska koncepcja katharsis, mimesis i mythos

"Wydarzenie mowy" czy widowisko

WYKŁAD 10: Dramatyczne historie i problemy

Dramat elżbietański: metateatralna rama

Romantyzm: dramat do czytania czy do oglądania

Modernizm: wielka marioneta a trzeci głos w dramacie

Wiek XX: epickość a perspektywa wykonawcza

WYKŁAD 11: W świecie dramatu

Szczególny status świata przedstawionego dramatu

Perspektywy dramatis personae a rama sceniczna

Opozycja mimesis-diegesis

Gdzie kryje się podmiot dramatyczny?

WYKŁAD 12: Wprowadzenie do genologii

Dwa modele teorii gatunków i rodzajów literackich: klasyczny (antyczno-włosko-francuski) i romantyczny (niemiecki). Podstawowe różnice między nimi, ich historia i siła oddziaływania na genologię współczesną, zwłaszcza polską.

Przemiany w literaturze XIX i XX wieku i ich konsekwencje dla teorii gatunków.

Krytyka genologii klasycznej w literaturoznawstwie ostatnich czterdziestu lat.

Ogólny rzut oka na nowe propozycje.

Gatunek jako zespół właściwości tekstu vs gatunek jako sposób lektury tekstu

Konsekwencje tego rozróżnienia dla badań literackich.

Gatunek jako „pole hermeneutycznych odniesień”.

WYKŁAD 13: Gatunki mowy i akty mowy w służbie genologii literackiej

Omówienie źródeł genologii lingwistycznej (Bachtin, Skwarczyńska, Wierzbicka),

Omówienie aktów mowy u J. L. Austina,

Próby połączenia genologii literackiej z lingwistyczną – zyski i ryzyko.

WYKŁAD 14: Literatura i gatunki artystyczne

Sformułowanie historii zagadnienia: od Skwarczyńskiej po Nową Genologię Balcerzana.

Ogólne przedstawienie zagadnienia literatura i muzyka

Na ile można mówić o kształtowaniu pewnych utworów literackich przez niektóre formy muzyczne?

Przypadek odwrotny: naśladowanie form literackich w historii muzyki.

WYKŁAD 15: Literatura poza gatunkami?

Polska genologia wobec problemu tekstu „bezgatunkowego”, amorficznego vs ten sam problem w teorii anglo- i francuskojęzycznej

Tekst jako „sylwa”, „kolaż” i „hybryda”

Zagadnienie wielogatunkowości i otwartości gatunkowej tekstu.

Z uwagi na zarządzenia władz uniwersyteckich w semestrze zimowym 2020-21 wykład będzie odbywał się zdalnie i synchronicznie z wykorzystaniem aplikacji Zoom. Każdy z prowadzących będzie przesyłał słuchaczom za pomocą poczty umail dane niezbędne do uczestnictwa w wykładzie (link, ID spotkania oraz hasło). Dane te zachowają ważność aż do zmiany prowadzącego (których łącznie jest czworo).

Student musi posiadać urządzenie, na którym można zainstalować aplikację Zoom, z kamerą i mikrofonem. Aplikację zoom należy zarejestrować na adres przypisany do konta uniwersyteckiego (najczęściej ma on postać xyz@student.uw.edu.pl). To, czy adres mailowy został przypisany do konta UW, można sprawdzić na stronie mojekonto.uw.edu.pl (logowanie jak do systemu USOS).

Każdy wykład zostanie nagrany i udostępniony słuchaczom poprzez link na dysku google.

wykład