Mazowieckie eratyki

fakultatywne

Podstawowa wiedza z zakresu mineralogii i petrologii; bierna znajomość j. angielskiego na poziomie przynajmniej B2.

Tutorial jest praktycznym wykorzystaniem dotychczasowych umiejętności terenowych i wiedzy z zakresu petrologii i mineralogii do szczegółowego opisu i opracowania dwóch wybranych głazów narzutowych. W zakres prac i badań wchodzą:

- praca terenowa i pobranie fragmentu materiału do prac kameralnych i badań instrumentalnych;

- przygotowanie materiału do sporządzenie płytki cienkiej i okazu w formie naszlifu;

- badania petrograficzne (binokular, mikroskop polaryzacyjny);

- badania instrumentalne: dyfrakcja rentgenowska, skaningowy mikroskop elektronowy);

- sporządzenie szczegółowego opisu obiektu obejmującego jego charakterystykę makroskopową i mikroskopową (cechy petrograficzne, skład mineralny, przemiany wtórne, itp.), zarys genezy i walory popularno-naukowe (wykorzystanie do popularyzacji nauk geologicznych, ochrona przyrody itp.).

Wobec na ogół znikomej ilości czasu pracy studenta ze skałami krystalicznymi na wcześniejszych etapach edukacji geologicznej, tutorial ma za zadanie wykorzystywać i zachęcać do pogłębienia w praktyczny sposób dotychczasowej wiedzy i umiejętności z zakresu mineralogii, petrologii skał magmowych i metamorficznych. Duża dostępność na terenie Warszawy i Mazowsza eratyków zbudowanych ze skandynawskich skał krystalicznych czyni je doskonałymi obiektami do realizacji tych celów. Przedmiotem samodzielnej pracy studenta będzie jeden głaz narzutowy – wskazany przez prowadzącego tutorial lub wybrany samodzielnie przez studenta i zaakceptowany przez opiekuna. Praca studenta – konsultowana i omawiana na bieżąco z prowadzącym – obejmować będzie etapy zgodne z przyjętym w badaniach mineralogiczno-petrologicznych schematem postępowania:

1. prace terenowe – szczegółowe oględziny obiektu, sporządzenie szkiców odręcznych, opisu w formie notatki terenowej, wykonanie dokumentacji fotograficznej, pobranie fragmentu głazu do dalszych badań instrumentalnych, o ile obiekt nie jest objęty ochroną prawną. [Uwaga: dojazd do obiektu nie będzie wliczany do czasu przeznaczonego na tutorial.]

2. przygotowanie pobranego materiału do badań instrumentalnych – wycięcie płytki skały do sporządzenia preparatu mikroskopowego, sproszkowanie materiału do badań dyfrakcyjnych, wykonanie okazu polerowanego (naszlifu);

3. badania petrograficzne naszlifu i płytki cienkiej z wykorzystaniem binokularu i mikroskopu polaryzacyjnego (z rejestracją obrazu);

4. badania instrumentalne (dobór i zakres metod będzie każdorazowo zależeć od pobranego materiału skalnego): oznaczenie składu fazowego metodami proszkowej dyfrakcji rentgenowskiej, obserwacje i badania za pomocą skaningowego mikroskopu elektronowego (oznaczenia EDS składu chemicznego minerałów, mapy pierwiastkowe, tzw. mappingi, obserwacje teksturalne itp.);

5. interpretacja wyników badań: identyfikacja rentgenogramów, analiza obrazu (planimetria, mapa ziarnowa itp.), rozpoznanie minerałów i wydzielenie paragenez mineralnych, rozpoznanie procesów pierwotnych i wtórnych czytelnych w badanej skale.

Best M.G. 2002. Igneous and Metamorphic Petrology. John Wiley & Sons.

Czubla P. 2015. Eratyki fennoskandzkie w osadach glacjalnych Polski i ich znaczenie badawcze. Wydawnictwa Uniwersytetu Łódzkiego.

Gill R. 2009. Igneous Rocks and Processes: A Practical Guide. Wiley-Blackwell.

Pichler H., Schmitt-Riegraf C. 1997. Rock-forming Minerals in Thin Section. Springer Science & Business Media.

Sen G. 2001. Earth’s materials: minerals and rocks. Prentice Hall.

Shelley D. 1992. Igneous and Metamorphic Rocks Under the Microscope: Classification, Textures, Microstructures and Mineral Preferred Orientation. Springer.

Vernon R.H. 2004. A Practical Guide to Rock Microstructure. Cambridge University Press.

W czasie tutorialu student zdobywa i rozwija następujące umiejętności:

- pogłębia umiejętności pracy z obiektami przyrodniczymi (geologicznymi), w tym: zdolność obserwacji, spostrzegawczość, krytyczna ocena jakości i stanu zachowania materiału skalnego, ocena walorów estetycznych i popularno-naukowych obiektów pochodzenia naturalnego (rozpoznawanie obiektów kwalifikujących się do ochrony prawnej);

- zwiększa i zyskuje doświadczenie eksperckie w zakresie pracy z materiałem skalnym, a w szczególności ze skałami krystalicznymi, np. makroskopowe identyfikowanie minerałów, struktur i tekstur skał, rozpoznawanie czytelnych makroskopowo i mikroskopowo procesów geologicznych (procesy magmowe i pomagmowe, metamorficzne, zjawiska tektoniczne w mikro- i mezoskali, erozja lodowcowa i jej przejawy, stan zachowania obiektu itp.), pobieranie reprezentatywnej próbki skały do badań instrumentalnych przy jednoczesnym zachowaniu walorów estetyczno-wizualnych opróbowanego obiektu;

- rozwija umiejętności sporządzania dokumentacji terenowej (np. prowadzenie spójnych i przejrzystych notatek i opisów terenowych, szkicowanie, wykonywanie dokumentacji fotograficznej i makrofotograficznych obiektów skalnych);

- umie przygotować pobrany materiał do dalszych badań instrumentalnych;

- umie wykonać oznaczenia planimetryczne preparatu mikroskopowego;

- krytycznie ewaluuje uzyskane wyniki badań instrumentalnych;

- umie korzystać z materiałów literaturowych (publikacje, materiały dostępne on-line) do celów porównawczych;

- rozwija i pogłębia umiejętności sporządzenia raportu (opracowania) z przeprowadzonych prac terenowych i kameralnych (część tekstowa i ilustracyjna, dokumentacja wykonanych badań instrumentalnych), zabezpieczenia i archiwizacji materiału skalnego;

- rozwija i pogłębia umiejętność przygotowania prezentacji multimedialnej, zarówno w formie popularnonaukowej, jak i sprawozdania merytorycznego z przeprowadzonych prac terenowych i badań instrumentalnych;

- ma umiejętność samodzielnego zaplanowania i wykonywania poszczególnych etapów pracy kameralnej przy opracowaniu materiału skalnego, rozwija samodzielność i kreatywność w tym zakresie, jednocześnie pracując według ściśle określonych wytycznych;

- ściśle określone ramy czasowe i rytm pracy w czasie realizacji tutorialu wspomagają rozwój umiejętności zarządzania czasem i terminowości wykonania zadania, jak również weryfikują zaangażowanie i motywację do pracy.

Efekty uczenia się w obszarze wiedzy:

K_W01 – ma pogłębioną wiedzę na temat procesów i czynników kształtujących Ziemię w zakresie geologii czwartorzędu, geomorfologii, stratygrafii, sedymentologii, paleontologii, geochemii, mineralogii, petrologii, geologii złóż

K_W02 – zna metody pozyskiwania i opracowywania materiałów geologicznych do celów zawodowych z wykorzystaniem technik komputerowych, poznaje metody i narzędzia do tworzenia różnorodnych modeli geologicznych w oparciu o bazy danych

K_W10 – ma pogłębioną wiedzę na temat doboru i wykonania specjalistycznych badań laboratoryjnych i dokumentacyjnych w badaniach różnych typów skał; ma wiedzę o procesach sedymentacyjnych, tektonicznych i diagenetycznych zachodzących w różnych typach skał

K_W12 – zna metody pozwalające na prezentację wyników badań w ujęciu statystycznym. Zna metody referowania wyników badań oraz referowania stanu wiedzy odnoszącej się do tych badań na podstawie istniejącej literatury krajowej i obcej; zna i prawidłowo stosuje terminy w języku obcym (j. angielskim) w zakresie geologii, ze szczególnym uwzględnieniem terminologii związanej z wdrażaniem europejskich norm

K_W14 – ma pogłębioną wiedzę o powiązaniach dziedzin nauki i dyscyplin naukowych, właściwych dla studiowanego kierunku studiów z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi obszaru albo obszarów, z których został wyodrębniony studiowany kierunek studiów, pozwalającą na integrowanie perspektyw właściwych dla kilku dyscyplin naukowych

Efekty uczenia się w obszarze umiejętności:

K_U04 – umie samodzielnie zanalizować zgromadzony materiał naukowy, zinterpretować otrzymane wyniki badań i wyciągnąć stosowne wnioski w oparciu o własne doświadczenia i najnowsze dane literaturowe

K_U08 – potrafi w pogłębiony sposób interpretować wyniki badań i mieć własne zdanie na temat różnic w poglądach; potrafi sprawnie korzystać z różnorodnej literatury fachowej polskiej i zagranicznej i krytycznie oceniać jej zawartość; potrafi referować wyniki badań oraz stan wiedzy odnoszącej się do tych badań na podstawie istniejącej literatury polskiej i obcej za pomocą technik multimedialnych; umie napisać pracę badawczą w języku polskim

K_U11 – ma umiejętność studiowania fachowej literatury polskiej i światowej oraz materiałów niepublikowanych, posiada umiejętności językowe na poziomie B2+, zdobyte poprzez korzystanie z anglojęzycznej literatury podczas przygotowywania się do seminariów oraz pisania pracy magisterskiej; ma umiejętność samodzielnego wyciągania wniosków i wykorzystania w pracy badawczej

Efekty uczenia się w obszarze kompetencji społecznych:

K_K01 – jest gotów do ciągłego podnoszenia swoich zawodowych kompetencji oraz znajdowania nowych technologii w celu rozwiązywania problemów badawczych poprzez zapoznawanie się z literaturą fachową i aktami prawnymi

K_K03 – potrafi odpowiednio określić harmonogram czynności oraz priorytety służące realizacji zadania badawczego

K_K06 – skutecznie komunikuje się ze specjalistami oraz społeczeństwem w mowie, na piśmie i poprzez prezentację multimedialną wyników badań

Podstawą zaliczenia jest odbycie się wszystkich spotkań, każdorazowo dokumentowanych przez tutora za pomocą kart indywidualnych spotkań tutorskich. Na koniec wykonanej pracy student sporządza szczegółowe sprawozdanie i opis zawierający w sobie efekty działań na poszczególnych etapach. Opis powinien zawierać:

- opis makroskopowy obiektu wraz z dokumentacją fotograficzną, szkicami i wymiarami;

- rozpoznane minerały i wydzielone paragenezy mineralne;

- rozpoznane procesy pierwotne i wtórne czytelne w badanej skale;

- charakterystykę petrograficzną skały na podstawie obrazu mikroskopowego;

- zarys genezy opisywanej skały i rozpoznane w niej procesy geologiczne;

- porównanie badanej skały do znanych w Skandynawii skał krystalicznych i ich obszarów macierzystych (na podstawie studiów literaturowych);

- ewentualną charakterystykę obiektu pod względem jego walorów popularno-naukowych i dydaktycznych, wraz z oceną jego potencjału jako pomnika przyrody.

Student ma obowiązek przedstawienia krótkiej prezentacji podsumowującej tutorial podczas wspólnej sesji naukowej wszystkich tutee i ich opiekunów, odbywającej się na koniec roku akademickiego (czerwiec), w którym przedmiot jest realizowany.

W ROKU AKAD. 2019/2020, ZE WZGLĘDU NA COVID-19 KRYTERIA OCENIANIA I ZALICZANIA USTALA PROWADZĄCY ZAJ ĘCIA. PODAJE JE DO WIADOMOŚCI STUDENTÓW NA MIN. 10 DNI PRZED TERMINEM ZALICZENIA.

Nie są wymagane