Techniki izotopowe

fakultatywne

Celem zajęć jest przybliżenie znaczenia promieniowania jonizującego dla ewolucji organizmów oraz pokazanie możliwości wykorzystania izotopów promieniotwórczych i energii atomowej do celów medycznych, przemysłowych, naukowych i wojskowych. Każdy student korzystający przy wykonywaniu pracy dyplomowej (licencjackiej i magisterskiej) z technik izotopowych jest zobowiązany w świetle obowiązującego prawa atomowego do poznanie zasad ochrony radiologicznej przed promieniowaniem jonizującym i norm postępowania przy pracy z izotopami. Wykłady i seminaria w ramach przedmiotu Techniki Izotopowe spełniają zasady kursu szkoleniowego wymaganego przez Państwową Agencję Atomistyki.

Zagadnienia teoretyczne i praktyczne, w tym: podstawy oddziaływania promieniowania jonizującego z materią, sporządzanie instrukcji technologicznej pracy z izotopami promieniotwórczymi, sporządzanie zamówienia zakupu źródeł promieniotwórczych, wykorzystanie urządzeń służących do detekcji promieniowania, praktyczne zastosowanie izotopów w wybranych dziedzinach biologii, np. do znakowania szlaków metabolicznych, oznaczeń kwasów nukleinowych, oznaczeń aktywności enzymów i in., a także badania skażeń promieniotwórczych i postępowania z odpadami radioaktywnymi. Zastosowanie izotopów w medycynie, przemyśle, datowanie prób. Zasady ochrony radiologicznej w świetle prawa.

Wykład. Zagadnienia teoretyczne i praktyczne, w tym: podstawy oddziaływania promieniowania jonizującego z materią, sporządzanie instrukcji technologicznej pracy z izotopami promieniotwórczymi, sporządzanie zamówienia zakupu źródeł promieniotwórczych, zasada działania i wykorzystanie urządzeń służących do detekcji promieniowania, praktyczne zastosowanie izotopów w wybranych dziedzinach biologii, np. do znakowania szlaków metabolicznych, oznaczeń kwasów nukleinowych, oznaczeń aktywności enzymów i in. a także badania skażeń promieniotwórczych i postępowanie z odpadami radioaktywnymi. Symulacja postępowania w przypadku zdarzenia radiacyjnego.

Ćwiczenia. Budowa i działanie licznika Geigera-Mullera (wyznaczanie napięcia pracy detektora G-M, wpływ geometrii pomiaru oraz innych czynników na liczbę zliczeń. Zastosowanie neutronowej analiza aktywacyjnej w badaniach migracji ksenobiotyków w środowisku – planowanie i wykonanie doświadczeń, analiza danych. Budowa, działanie i zastosowanie analizatora beta dla próbek z ciekłym scyntylatorem, dozowanie próbek znakowanych izotopowo, określenie wpływu interferentów w próbce na wynik analityczny. Zasada działania, budowa i obsługa spektrometrów promieniowania gamma z kryształami NaI oraz HPGe, analiza i interpretacja widma, przygotowanie próbek do pomiaru, analiza prób środowiskowych (gleba, liście, nawozy sztuczne), ilościowe oznaczanie 137Cs. Biomonitoring radiologiczny; wykorzystanie detekcji G-M i spektrometrii promieniowania do oceny skażenia materiału biologicznego. Nukleonika: zajęcia seminaryjne, podsumowanie zajęć.

Energia jądrowa i promieniotwórczość, Andrzej A. Czerwiński; Oficyna Edukacyjna Krzysztof Pazdro, 1998

Promienie niezgody, Paweł ŁukaszUrba, Michał Adam Bazałą, Robert Tomasz Kuthan, UW, Koło Naukowe Radiobiologii, 2003

Promieniowanie jonizujące i środowisko; Aleksandra Skłodowska, Bożena Gostkowska, Wyd. naukowe SCHOLAR, 1994

Elementy nauki o promieniowaniu jądrowym dla kierunków ochrony środowiska, Wojciech Szymański, Wyd. Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 1999

Chemia jądrowa, Jerzy Sobkowski, Małgorzata Jelińska-Kazimierczuk, Wyd. Adamantan, 2006

Chemia radiacyjna i ochrona radiologiczna, Jerzy Sobkowski, Wyd. Adamantan, 2009

Literatura do przedmiotu może być aktualizowana zgodnie z postępem wiedzy.

1. Poznanie terminologii związanej z promieniowaniem jonizującym (K_W09 Os2).

2. Nabycie właściwych nawyków i metod postępowania zapewniających bezpieczną pracę z wykorzystaniem substancji promieniotwórczych (K_W09 Os2).

3. Rozpoznanie na czym polega etyka badawcza i znaczenie zjawiska

promieniotwórczości dla ewolucji organizmów i funkcjonowania społeczeństwa (K_W09 Os2).

4. Poznanie zasady działania i pozyskanie umiejętności praktycznego zastosowanie detektorów promieniowania: licznika Geigera-Mullera, spektrometrów promieniowania gamma z kryształami NaI oraz HPGe, analizatora beta dla próbek z ciekłym scyntylatorem (K_W09 Os2; K_U06 Os2).

5. Pozyskanie umiejętności planowania doświadczeń wykorzystujących izotopy promieniotwórcze i interpretacji danych eksperymentalnych (K_U05 Os2)

Wykład. Podstawę oceny stanowi wynik egzaminu pisemnego. Dodatkowo, student uzyskuje punkty dodatnie za prezentacje seminaryjne. Punkty te są doliczane do końcowego wyniku egzaminu. Warunkiem zaliczenia egzaminu jest uzyskanie 60% punktów.

Warunkiem dopuszczającym do egzaminu jest zaliczenie ćwiczeń.

Ćwiczenia. Ocena ćwiczeń dokonywana jest na podstawie wyników końcowego kolokwium pisemnego (50% oceny) oraz wyników cząstkowych kolokwiów, pisanych na zakończenie każdego ćwiczenia (50%).

Warunkiem zaliczenia jest aktywność na zajęciach, umożliwiająca ocenę opanowania poszczególnych umiejętności uzyskanych w trakcie zajęć oraz obecność na co najmniej 85 procentach zajęć.

Uzyskanie wiedzy praktycznej pozwalającej na wykonanie doświadczeń badawczych z wykorzystaniem izotopów promieniotwórczych oraz na właściwe postępowanie z odpadami promieniotwórczymi.

Hasło: OD ŹRÓDłA DO ODPADÓW.