Ekonomika zasobów naturalnych

obowiązkowe

• Wiedza o aktualnych międzynarodowych inicjatywach w zakresie ochrony środowiska

• Znajomość chemicznych i biologicznych podstaw nauk o środowisku

• Wykorzystywanie komputera osobistego z systemem operacyjnym Microsoft Windows i darmowym pakietem oprogramowania Vensim PLE

• Dostęp do Internetu

Celem przedmiotu jest przedstawienie studentom zależności między środowiskiem naturalnym i rozwojem gospodarczym. Omówione zostaną podstawowe zasady działania rynku. Przedstawione będą przyczyny nieefektywności wykorzystania zasobów naturalnych. Poruszony zostanie temat instrumentów ekonomicznych i politycznych mających na celu zmianę zachowań uczestników rynku wobec zasobów naturalnych.

Zajęcia będą uzupełnione ćwiczeniami praktycznymi obejmującymi metody oceny wpływu na środowisko naturalne oraz modelowanie symulacyjne zależności związanych ze zrównoważonym rozwojem.

Wykład obejmie następujące zagadnienia:

I. Ekonomia a środowisko: Model ruchu okrężnego w gospodarce. Rodzaje zasobów. Przyczyny szkód w środowisku naturalnym

II. Gospodarka rynkowa: Popyt i popytu. Równowaga rynkowa. Alokacja zasobów na poziomie rynku i firmy. Nadwyżka konsument i nadwyżka producenta. Analiza kosztów i korzyści

III. Zawodność rynku: Dobra publiczne. Efekty zewnętrze. Efekt gapowicza. Dylemat wspólnego pastwiska. Dylemat więźnia

IV. Zasoby naturalne: Rodzaje zasobów naturalnych. Zarządzanie zasobami naturalnymi. Zasada Hotellinga i ceny zasobów nieodnawialnych. Teoria Hubberta (Peak oil). Przesłanki korzystania z zasobów odnawialnych

V. Odnawialne źródła energii

VI. Koncepcja zrównoważonego rozwoju: Specyfika rozwoju opartego na ochronie środowiska. Definicja i wytyczne w zakresie zrównoważonego rozwoju

VII. Polityka ochrony środowiskowa: Standardy w polityce ochrony środowiska. Ogólne cechy polityki ochrony środowiska

VIII. Instrumenty polityki ochrony środowiska: Poziom ładunków zanieczyszczeń. Dotacje. Systemy refundacji. System handlu uprawnieniami do emisji zanieczyszczeń

IX. Recykling: Sposoby ograniczania zagrożenia niedoboru zasobów. Rynki surowców wtórnych

X. Ocena oddziaływania na środowisko (EIA, Environmental Impact Assessment): Dyrektywa Unii Europejskiej 2001/42/EC dotycząca Strategicznej Oceny Oddziaływania na Środowisko (SEA, Strategic Environmental Assessment). Macierz Leopolda. Środowiskowa ocena cyklu życia (LCA, Life Cycle Assessment) w gospodarce narodowej. Wycena skutków naruszenia stanu środowiska

XI. Ochrona środowiska w globalnej gospodarce. Wskaźniki wpływu na środowisko (GSI, Genuine Savings Indicator Banku Światowego; ISEW, Index of Sustainable Economic Welfare; GPI, Genuine Progress Indicator; Ecological Footprint i Carbon Footprint; LPI, Living Planet Index; TMR, Total Material Requirement)

XII. Dynamika systemów a zrównoważony rozwój: Wprowadzenie do modelowania rozwoju gospodarczego w oparciu o dynamikę systemów i pakiet oprogramowania Vensim PLE. „Bariery wzrostu” MIT. Model symulacyjny „World3”

Ćwiczenia obejmują następujące zagadnienia:

I. Gospodarka i środowisko – relacje, wyzwania i problemy

II. Ocena oddziaływania na środowisko (EIA, Environmental Impact Assessment)

III. Zrównoważony rozwój

IV. Budowa modelu symulacyjnego w oparciu o podejście dynamiki systemów i pakiet oprogramowania Vensim PLE

Rekomendowana literatura:

- Hackett, Stephen C. (2006). Environmental natural resources economics. 3rd ed. New York: M.S. Sharpe.

- Hanley, N., Shogren, J. F. and White, B. (1997). Environmental economics: In theory and practice. Basingstoke: Macmillan Press.

- Meadows, D., Randers, J., Meadows, D. (2006). Limits to Growth. The 30-Year Update. London: Earthscan.

- Senge, P. M. (1990). The fifth discipline: The art and practice of the learning organization. New York: Doubleday/Currency.

- Tietenberg, T. and Lewis L. (2015). Environmental and natural resources economics. Boston: Pearson Education.

Inne źródła:

- Zasoby na stronie www.vensim.com związane z programem Vensim PLE i dynamiką systemów

- Zasoby internetowe zawierające opis faktów, dane statystyczne i raporty środowiskowe

- Zasoby elektronicznych baz danych dostępne przez stronę http://buw.uw.edu.pl/

- Materiały udostępnione przez prowadzących na stronie www Wydziału Zarządzania

Po zakończeniu kursu, student

- wyjaśnia zależności zachodzące między działalnością gospodarczą a środowiskiem;

- rozróżnia istotne dla gospodarki zasoby naturalne;

- rozpoznaje główne wskaźniki wpływu na środowisko naturalne;

- interpretuje wyniki ocen oddziaływania na środowisko EIA (Environmental Impact Assessment);

- opracowuje dokument strategicznej oceny oddziaływania na środowisko SEA (Strategic Environmental Assessment) zgodny ze standardami Unii Europejskiej;

- interpretuje zależności w modelu symulacyjnym World3 i wzbogaca model o dodatkowe zależności;

- wykorzystuje program komputerowy Vensim PLE;

- ocenia decyzje gospodarcze przez pryzmat konsekwencji dla środowiska naturalnego.

Wykład – końcowy egzamin pisemny.

Ćwiczenia – prace projektowe (indywidualne i zespołowe), przygotowane na zajęciach oraz w domu.

Zaliczenie na ocenę pozytywną ćwiczeń i egzaminu.