Filozofia prawa. Realizm prawny

obowiązkowe

15-godzinne konwersatorium

stosowane metody dydaktyczne: wprowadzenie do tematu przez prowadzącego, krytyczna analiza tekstów źródłowych, metoda sokratejska, studium przypadku, dyskusja swobodna.

Realizm prawny jest nurtem zróżnicowanym, którego przedstawiciele zajmowali się szeregiem zagadnień, począwszy od reform nauczania prawa po rekonstruowanie czynników wpływających na decyzje interpretacyjne. Co ważne, realiści, sytuując się w opozycji do nurtów formalistycznych, łączonych z pozytywizmem prawniczym, wywarli na ten ostatni wydatni wpływ. Zajęcia mają na celu pokazanie wieloaspektowości oddziaływania realizmu prawnego zarówno na teorię i filozofię, jak i na praktykę prawa.

Podstawowe zagadnienia obejmują:

1. Założenia i cele realizmu jako nurtu intelektualnego.

2. Podstawy filozoficzne.

3. Poglądy na naturę prawa oraz naturę praw i obowiązków prawnych.

4. Poglądy realistów na związki nauki prawa z innymi naukami.

5. Czynniki wpływające na procesy decyzyjne w prawie.

6. Rola faktów i norm przy rozstrzygnięciach prawnych.

7. Wpływ realizmu na teorię i filozofię prawa.

8. Wpływ realizmu prawnego na praktykę prawa.

Z zagadnień objętych planem zajęć na pierwszych zajęciach zostanie wyselekcjonowana grupa tematów, którą uczestnicy zajęć będą najbardziej zainteresowani zgodnie z prowadzonymi przez nich projektami badawczymi.

Przedmiot ma na celu poszerzenie wiedzy i udoskonalenie warsztatu badawczego doktorantów w zakresie teoretyczno-filozoficznych uwarunkowań badań naukowych. Dzięki zajęciom uczestnicy mają zwiększyć swoje rozumienie na temat wpływu realizmu prawnego na różnorodne gałęzie i przestrzenie, w których funkcjonuje prawo. Wiedza ta ma poszerzyć świadomość teoretyczno-filozoficzną uczestników zajęć, z korzyścią dla ich warsztatu badawczego. Przyda się ona także na potrzeby badań prawa współczesnego.

Bjarup, J. (2005). The Philosophy of Scandinavian Legal Realism. Ratio Juris 18: 1-15.

Cohen, F. S. (1935). Transcendental Nonsense and the Functional Approach. Columbia Law Review, 35(6), 809–849.

Dagan, H., Kreitner, R. (2018). The New Legal Realism and The Realist View of Law. Law & Social Inquiry 43: 528–553.

Dewey, J. (1924). Logical Method and Law. The Philosophical Review, 33(6), 560–572.

Dyrda, A. (2019). Realizm prawniczy. In: Hołówka, J. & Dziobkowski, B. (Eds.), Filozofia prawa: normy i fakty (pp. 514-534). Warszawa: PWN.

Eliasz, K., Jakubiec, M. (2016). The Vienna Circle and the Uppsala School as philosophical inspirations for the Scandinavian Legal Realism. Semina Scientiarum 15: 107-123.

Fittipaldi, E. (2016a). Introduction: Continental Legal Realism. In E. Pattaro & C. Roversi (Eds.), A Treatise of Legal Philosophy and General Jurisprudence. Vol. 12. Legal Philosophy in the Twentieth Century: The Civil Law World. Dordrecht: Springer, 297-318.

Fittipaldi, E. (2016b). Leon Petrażycki’s Theory of Law. In: Pattaro, Roversi 2016, 443-503.

Frank, J. (1963). Law and the Modern Mind. New York, NY: Anchor Books. (1st ed. 1930.)

Haack, S. (2005). On Legal Pragmatism: Where Does „The Path of the Law” Lead Us? American Journal of Jurisprudence 50: 71–105.

Hägerström, A. (1953). Inquiries into the Nature of Law and Morals. Ed. K. Olivecrona. Trans. C. D. Broad. Stockholm: Almqvist & Wiksells.

Holmes, O. W. (1897). The Path of the Law. Harvard Law Review 10: 457-478.

Hutcheson Jr., J. (1929). The Judgment Intuitive: The Function of the ‘Hunch’ in Judicial Decision. Cornell Law Review 14: 274–288.

Leiter, B. (2007). Naturalizing Jurisprudence: Essays on American Legal Realism and Naturalism in Legal Philosophy. Oxford: Oxford University Press.

Leiter, B. (2013). Legal Realisms, Old and New. Valparaiso University Law Review 49: 949-963.

Llewellyn, K. (1951). The Bramble Bush. New York: Oceana.

Llewellyn, K. (1960). Common Law Tradition—Deciding Appeals. Boston, MA: Little, Brown.

Olivecrona, K. (1939). Law as Fact. Copenhagen: Munksgaard; London: Oxford University Press.

Pattaro, E. (2016). Axel Hägerström at the Origins of the Uppsala School. In: Pattaro, Roversi 2016, 319-363.

Petrażycki, L. (1924). O pobudkach postępowania i o istocie moralności i prawa. Trans. J. Finkelkraut. Warszawa: nakł. Księgarni K. Wojnara i Sp.

Petrażycki, L. (1959). Teoria prawa i państwa w związku z teorią moralności. Vol. 1. Ed. J. Lande. Warszawa: PWN.

Petrażycki, L. (1960). Teoria prawa i państwa w związku z teorią moralności. Vol. 2. Ed. W. Leśniewski. Warszawa: PWN.

Postema, G. (2011). Legal Philosophy in the Twentieth Century: The Common Law World. Dordrecht: Springer.

Ross, A. (1957). Tû-tû. Harvard Law Review 70: 812–25. (1st ed. in Danish 1951.)

Ross, A. (1959). On Law and Justice. Berkeley, CA: University of California Press.

Tamanaha, B. (2010). Beyond the Formalist-Realist Divide: The Role of Politics in Judging. Princeton, NJ; Oxford: Princeton University Press.

Taylor Jr., E.H. (1972). H.L.A. Hart’s Concept of Law in The Perspective of American Legal Realism. The Modern Law Review 35: 606–620.

Zamboni, M. (2016). Alf Ross’s Legal Philosophy. In: Pattaro, Roversi 2016, 401-414.

Wiedza: Zna i rozumie:

WG_1 - w stopniu umożliwiającym rewizję istniejących paradygmatów – światowy dorobek, obejmujący podstawy teoretyczne oraz zagadnienia ogólne i wybrane zagadnienia szczegółowe – właściwe dla danej dyscypliny naukowej lub artystycznej

WG_2 - główne tendencje rozwojowe dyscyplin naukowych lub artystycznych, w których odbywa się kształcenie

WG_4 - wyników działalności naukowej, także w trybie otwartego dostępu

WK_1 - fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji

WK_2 - ekonomiczne, prawne, etyczne i inne istotne uwarunkowania działalności naukowej

Umiejętności: Potrafi:

UW_2 - Dokonywać krytycznej analizy i oceny wyników badań naukowych, działalności eksperckiej i innych prac o charakterze twórczym oraz ich wkładu w rozwój wiedzy

UK_1 - Komunikować się na tematy specjalistyczne w stopniu umożliwiającym aktywne uczestnictwo w międzynarodowym środowisku naukowym

UK_2 - Upowszechniać wyniki działalności naukowej, także w formach popularnych

UK_4 - Uczestniczyć w dyskursie naukowym

Kompetencje społeczne: Jest gotów do:

KK_1 - Krytycznej oceny dorobku w ramach danej dyscypliny naukowej

KK_3 - Uznawania znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych

KO_1 – Wypełniania zobowiązań społecznych badaczy i twórców

KR_1 - Podtrzymywania i rozwijania etosu środowisk badawczych i twórczych w tym: prowadzenia działalności naukowej w sposób niezależny, respektowania zasady publicznej własności wyników działalności naukowej, z uwzględnieniem zasad ochrony własności intelektualnej

opis wymagań związanych z uczestnictwem w zajęciach, w tym dopuszczalnej liczby nieobecności podlegających usprawiedliwieniu: Dopuszczalne dwie nieobecności, brak szczególnych wymagań dotyczących uczestnictwa w zajęciach.

zasady zaliczania zajęć i przedmiotu (w tym zaliczania poprawkowego): Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest: obecność na zajęciach, przygotowanie do zajęć, aktywność w dyskusjach, opcjonalnie: prezentacja wykorzystująca wiedzę na temat krytycznej analizy prawnej w rozwiązaniu problemu badawczego podjętego w ramach badań własnych.

metody weryfikacji efektów uczenia się: Zaliczenie ustne z uwzględnieniem pozostałych kryteriów zaliczenia zajęć.

-