Jakościowe metody badań społecznych

gospodarka przestrzenna

obowiązkowe

w sali

Celem kursu jest zapoznanie studentów z podstawami stosowania jakościowych metod badawczych w badaniach społecznych. Uczestnicy zajęć zapoznają się z podstawowymi metodami jakościowymi takimi jak indywidualny wywiad pogłębiony, grupa fokusowa, analiza dokumentów/danych zastanych oraz poszczególnymi etapami planowania oraz realizacji badania jakościowego.

Celem kursu jest zapoznanie uczestników z podstawami stosowania jakościowych metod badawczych w naukach społecznych (ze szczególnym uwzględnieniem problematyki gospodarski przestrzennej), dzięki czemu będą w stanie realizować własne projekty badawcze z zastosowaniem tychże metod. Uczestnicy zajęć zapoznają się z podstawowymi metodami jakościowymi oraz poszczególnymi etapami planowania oraz realizacji badania jakościowego.

Kurs rozpoczyna refleksja nad specyfiką badań jakościowych i różnicami względem badań ilościowych. Duży nacisk będzie położony na planowanie badania jakościowego: osadzenie go w odpowiednim paradygmacie/ podejściu analitycznym, staranne przygotowanie schematu badania i dobranie adekwatnych metod oraz jednostek badania.

Spośród metod jakościowych kurs najwięcej uwagi poświęca tym, które mogą być najbardziej użyteczne i dostępne dla młodych badaczy: wywiadowi pogłębionemu i analizie treści. W trakcie zajęć uczestnicy będą mieli okazję przejść przez wszystkie etapy planowania i realizacji projektu: od stawiania pytań badawczych, przez ich operacjonalizację w postaci pytań wywiadu czy założeń/kategorii analizy treści, moderowanie wywiadów, po analizę zgromadzonych danych.

Zajęcia mają charakter konwersatoryjny z elementami ćwiczeń praktycznych. W trakcie zajęć uczestnicy poznają podstawy metodologii badań na podstawie lektury wybranych tekstów, a także spróbują własnych sił przy projektowaniu badania jakościowego, pisaniu szkicu scenariusza, moderowaniu wywiadów oraz analizie zebranych danych przy pomocy prostego, nieodpłatnego programu do analizy danych w badaniu jakościowym (np.QDA Miner).

Jemielniak D. (2012). Badania jakościowe.Warszawa: Wyd. Naukowe PWN. (wybrane rozdziały)

Kvale S. (2010). Prowadzenie wywiadów. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN. (wybrane rozdziały)

Silverman D. (2008). Prowadzenie badań jakościowych. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN. (wybrane rozdziały)

Barbour R. (2011). Badania fokusowe. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN. (wybrane rozdziały)

Buttolph Johnson J., Reynolds H.T, Mycoff J.D (2010). Metody badawcze w naukach politycznych. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN. (wybrane rozdziały)

Efekty uczenia się: K_W01, K_W02, K_W03, KW_05 / K_U06, K_U02, K_U04, K_U07, K_U08 / K_K01, K_K02, K_K03, K_K05, K_K07 / S1_W01 / S1_U07

Student po zaliczeniu zajęć zna i rozumie (K_W01, K_W02, K_W03, KW_05, S1_W01):

- podstawowe metody badań jakościowych

- zalety oraz ograniczenia badań jakościowych

- różnice między celami oraz rezultatami badań jakościowych i ilościowych

- aspekty etyczne związane z realizacją badań jakościowych

- podstawowe elementy warsztatu moderatora wywiadów pogłębionych

- jak prawidłowo wykorzystać badania jakościowe w procesie ewaluacji procesów rozwoju lokalnego i regionalnego oraz rozwiązywania zadań z zakresu gospodarki przestrzennej.

Student potrafi (K_U06, K_U02, K_U04, K_U07, K_U08, S1_U07):

- przełożyć teorie i zagadnienia występujące w gospodarce przestrzennej na pytania badawcze, na które mogą odpowiedzieć badania jakościowe.

- przeprowadzić analizę danych zastanych, dokonać krytycznego doboru danych pasujących do rozwiązywanego problemu badawczego.

- skonstruować narzędzia badawcze (np. scenariusze wywiadów), przetłumaczyć pytania badawcze na język naturalny dla wybranej grupy celowej.

- opracować schemat postępowania badawczego w badaniu jakościowym w zgodzie z etyką badawczą.

- przeprowadzić rzetelną analizę danych, prawidłowo interpretować zebrane informacje, zgodnie ze specyfiką badań jakościowych.

- formułować na podstawie badań jakościowych własne opinie i pogłębione teoretycznie ocen zjawisk związanych z gospodarką przestrzenną oraz rozwojem lokalnym i regionalnym.

Student jest gotów (K_K01, K_K02, K_K03, K_K05, K_K07) :

- moderować jakościowe wywiady indywidualne, dostosowywać styl moderacji do sytuacji badania, samodzielnie doskonalić swój warsztat. Jest przygotowany do rozpoczęcia szkolenia w zakresie moderacji wywiadów grupowych.

- zrealizować prosty indywidualny projekt badawczy oparty o metody jakościowe (np. wywiady indywidualne, analizę treści, analizę danych zastanych).

- współpracować w szerszym zespole badawczym przy realizacji projektów złożonych, podejmując różne role i zadania, nadając im odpowiednie priorytety.

- w obszarze gospodarki przestrzennej wyjaśniać szerszemu audytorium wnioski płynące z badań jakościowych w sposób rzetelny i zrozumiały

Warunkiem przystąpienia do zaliczenia jest obecność na zajęciach. Dopuszczalna jest jedna nieobecność, niezależnie od jej przyczyn, kolejne wymagać będą nadrobienia omawianych treści w uzgodnionej formie. W tej sprawie student jest zobowiązany skontaktować się z prowadzącą niezwłocznie po powrocie na zajęcia. Wymagana jest obecność na ponad połowie zajęć.

Uczestnicy mają obowiązek czytania lektur, zgodnie z programem zajęć. Lektury będą podstawą do dyskusji na zajęciach oraz wykonywania ćwiczeń praktycznych. Możliwe są niezapowiedziane formy pisemnego sprawdzenia znajomości lektur w trakcie semestru.

W trakcie semestru studenci będą mieli do wykonania prace domowe związane z wybranymi elementem realizacji badania jakościowego.

Ocena końcowa zostanie wystawiona na podstawie pracy w trakcie semestru (60%) oraz kolokwium końcowego (40%).

W ramach oceny pracy bieżącej punktowana będzie

- aktywność na zajęciach i forum internetowym potwierdzająca przygotowanie do zajęć – 20%

- praca domowa indywidualna -20%

- praca domowa grupowa – 20%

Kolokwium końcowe składać się będzie z części testowej potwierdzającej znajomość podstawowych pojęć i metod omawianych w trakcie kursu oraz zadań problemowych potwierdzających umiejętność praktycznego ich zastosowania.