Ewolucja przestrzeni

geografia

obowiązkowe

w sali

Na wykładzie zostaną przedstawione zagadnienia dotyczące historii urbanistyki miejskiej w kontekście ewolucji przestrzeni. Będzie mowa przede wszystkim o Warszawie z uwzględnieniem nawiązań do słynnych przykładów urbanistycznych z całego świata. Omówione zostaną następujące tematy: ulica, plac, bulwar, szpital itd. (więcej w głównym opisie). Kluczowym celem zajęć będzie powiązanie dziedzictwa układów urbanistycznych z współczesnymi przeobrażeniami miejskimi.

Zajęcia dedykowane będą tematowi kształtowania się zmian układów urbanistycznych w ujęciu historycznym. Punktem wyjścia do rozważań będzie omówienie przestrzeni publicznej w Warszawie od czasów nowożytnych po współczesność. Wybrane miejsca w obrębie tego miasta zostaną ukazane na tle międzynarodowych doświadczeń architektonicznych i urbanistycznych. Na spotkaniach będą przedstawione następujące tematy.

1. Zajęcia wprowadzające - informacje organizacyjne

2. "Miasto - wczoraj, dziś i jutro". Definicje przestrzeni w kontekście miejskim

3. Ulica

4. Plac

5. Park

6. Bulwar

7. Przestrzeń pofabryczna

8. Cmentarz

9. Szpital

10. Uniwersytet

11. Stadion

12. Przestrzeń targowa/hale targowe

13. Dworzec

14. Przestrzeń podziemna/metro

15. Zajęcia podsumowujące

Prowadzący będzie zwracał uwagę na procesy urbanistyczne, które zachodziły na przestrzeni wieków w stolicy Polski, m.in. powstawanie i zanikanie rynków dawnych jurydyk, kształtowanie się placów Osi Stanisławowskiej, placów W-wy okresu międzywojennego, dawnych osi miejskich, dawnych cmentarzy itd.). Duży nacisk będzie położony na ukazanie roli małej architektury w kształtowaniu przestrzeni publicznej (fontanny, pomniki, tablice pamiątkowe). Najważniejszym jednak zadaniem cyklu wykładów będzie powiązanie dziedzictwa układów urbanistycznych ze współczesnymi przeobrażeniami miejskimi.

Domaradzki K., Przestrzeń Warszawy, Warszawa 2016

Hall P. , Cities of Tomorrow: An Intellectual History of Urban Planning and Design in the Twentieth Century. Wiley-Blackwell, Oxford 2014

Jacobs J., The Death and Life of Great American Cities, Random House, New York 1961.

Łupienko A., Przestrzeń publiczna Warszawy w pierwszej połowie XIX wieku, Warszawa 2012

Łupienko A., Kos A. (red.), Architektura w mieście, architektura dla miasta, t.1-2: Przestrzeń publiczna w miastach ziem polskich w „długim” dziewiętnastym wieku, Warszawa 2019

Motka M., (red.), Architektura i urbanistyka, t. VII Wielkie Miasta Drugiej Rzeczpospolitej, Kraków 2022

Paszkowski Z., Miasto idealne w perspektywie europejskiej i jego związki z urbanistyką współczesną, Kraków 2011

Pevsner N., A history of building types, Princeton 1997

Rosenau H., The ideal city: its architectural evolution, New York 1972

Sassen S., The Global City: New York, London, Tokyo, Princeton 2001

Trębacz, P., Percepcja miejskiej przestrzeni publicznej w ujęciu kartografii witruwiańskich, Warszawa 2024

K_W01 - w pogłębionym stopniu wybrane fakty, obiekty i zjawiska związane ze studiami miejskimi oraz dotyczące ich metody i teorie wyjaśniające złożone zależności między nimi, stanowiące zaawansowaną wiedzę ogólną z zakresu dyscyplin naukowych tworzących podstawy teoretyczne studiów miejskich, uporządkowaną i podbudowaną teoretycznie wiedzę obejmującą wybrane zagadnienia z zakresu zaawansowanej wiedzy szczegółowej właściwej dla studiów miejskich;

K_W02 - główne tendencje rozwojowe geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarki przestrzennej, ekonomii, nauk socjologicznych, historii, nauk o kulturze, nauk o polityce i administracji, nauk o Ziemi i środowisku w zakresie, w jakim dyscypliny te związane są ze studiami miejskimi;

K_W03 - fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji w zakresie rozwoju miast;

K_U01 - formułować i rozwiązywać złożone i nietypowe problemy oraz innowacyjnie wykonywać zadania z zakresu studiów miejskich w nieprzewidywalnych warunkach przez właściwy dobór źródeł i informacji z nich pochodzących, dokonywanie oceny, krytycznej analizy, syntezy, twórczej interpretacji i prezentacji tych informacji;

K_U03 - formułować i testować hipotezy związane z prostymi problemami badawczymi z zakresu studiów miejskich

K_U05 - prowadzić debatę z zakresu rozwoju miejskiego;

K_K01 - krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści z zakresu studiów miejskich;

K_K05 - myślenia i działania w sposób przedsiębiorczy;

WIEDZA

Studenci:

1. znają różne definicje i pojęcia związane z przestrzenią miejską

2. znają niezrealizowane plany i koncepcje urbanistyczne przestrzeni publicznych Warszawy,

3. znają najważniejsze historyczne przestrzenie publiczne w wybranych miastach polskich, europejskich i amerykańskich,

4. rozumieją różnorodność form urbanistycznych,

5. znają podstawowe opracowania z zakresu urbanistyki i ewolucji miejskiej

UMIEJĘTNOŚCI

Studenci

1. potrafią scharakteryzować najważniejsze przestrzenie publiczne Warszawy na tle dziejów miasta,

2. umieją wskazać i opisać najważniejsze inspiracje urbanistyczne z innych przestrzeni geograficznych w ewolucji Warszawy i innych polskich miast,

3. dostrzegają zależność rozwiązań komunikacyjnych od formy przestrzeni miejskiej,

4. potrafią wskazać elementy i znaczenie małej architektury w przestrzeni publicznej,

5. umieją zidentyfikować podstawowe punkty przełomowe w historii światowej urbanistyki,

KOMPETENCJE

Studenci

1. są gotowi przygotować tekst naukowy lub popularnonaukowy oraz zaprezentować w formie prezentacji temat związany z urbanistyką miejską i ewolucją przestrzeni.

Egzamin końcowy przyjmujący formę testu zamkniętego (24-30 pytań) z zagadnień omawianych na zajęciach.