Wielojęzyczność Unii Europejskiej: węzłowe zagadnienia przekładu prawnego i prawniczego

ogólnouniwersyteckie

Zalecana jest znajomość języka angielskiego na poziomie średniozaawansowanym, bez formalnego potwierdzenia.

w sali

Zajęcia obejmują następujące bloki tematyczne:

1. Wprowadzenie do translatoryki prawniczej

2. Wyzwania przekładu prawnego i prawniczego

3. Obowiązki tłumacza przysięgłego

4. System językowy Unii Europejskiej

5. Wielojęzyczność w procesie stanowienia i wykładni prawa UE

Rozwój obrotu prawnego z zagranicą i współpracy prawnej z innymi państwami powoduje wzrost znaczenia problematyki przekładu prawnego i prawniczego, tj. przekładu, którego przedmiotem jest prawo oraz wypowiedzi o tym prawie. Przesłanką ustalenia treści prawa obcego jest bowiem prawidłowe przetłumaczenie jego przepisów i omówień. Członkostwo Polski w Unii Europejskiej przyniosło z kolei wyzwania bez precedensu, w związku z uczestnictwem w unijnej przestrzeni prawnej, w której prawo stanowione jest w językach urzędowych UE (obecnie 24), a wszystkie wersje językowe są równoważne. W procesie tłumaczenia, instytucje UE są wspierane przez rozbudowane służby tłumaczeniowe o zróżnicowanych zadaniach. Znajomość kontekstu tworzenia prawa UE jest konieczna dla zapewnienia prawidłowego orzecznictwa, formułowania wypowiedzi na temat tego prawa oraz skutecznego dochodzenia praw przez jednostki. W sytuacji, gdy swoich praw przed sądem dochodzi cudzoziemiec, problematyka translatorska obejmuje również zagadnienia tłumaczenia sądowego.

Konwersatorium ma za zadanie:

1. wprowadzić studentów do problematyki przekładu prawnego i prawniczego;

2. zapoznać studentów z nazewnictwem i klasyfikacją swoistych dla tego rodzaju przekładu;

3. zidentyfikować główne zasady przekładu tekstów prawnych;

4. skonfrontować podejście prawnika i językoznawcy do problematyki przekładu tekstów prawnych i prawniczych;

5. określić cechy charakterystyczne różnych rodzajów przekładu, które stosuje się w zależności od potrzeb;

6. przedstawić system językowy UE oraz zasadę wielojęzyczności ze szczególnym uwzględnieniem procesu stanowienia i wykładni prawa UE;

7. omówić przykłady tłumaczenia tekstów aktów prawa UE, przy uwzględnieniu kompetencji językowych i prawniczych studentów (warsztaty językowe).

Literatura zalecana do zaliczenia konwersatorium:

1. Ł. Biel, Przekład prawny i prawniczy, w: Perspektywy na przekład, red. M. Piotrowska, Wydawnictwo UJ 2021, s. 121-139

2. A. Jopek-Bosiacka, Przekład prawny i sądowy, Warszawa 2021 (rozdział 6)

3. A. Doczekalska, Zasada pewności prawa w wykładni wielojęzycznego prawa Unii Europejskiej, „Europejski Przegląd Sądowy” 2019, nr 5, s. 12-18

Literatura przedmiotu:

1. B. Kielar, Zarys translatoryki, Warszawa 2013

2. D. Kierzkowska, Tłumaczenie prawnicze, wyd. 3, Warszawa 2008

3. J. Pieńkos, Podstawy juryslingwistyki: język w prawie – prawo w języku, Warszawa 1999

4. J. Pieńkos, Podstawy przekładoznawstwa. Od teorii do praktyki, Kraków 2003

5. J. Poczobut, Uwagi o tłumaczeniu tekstów prawa prywatnego międzynarodowego – na przykładzie tłumaczenia z języka niemieckiego na język polski, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1993, z. 3

6. O. Wojtasiewicz, Wstęp do teorii tłumaczenia, Warszawa 2007

7. A. Nowak-Far, Prawo Unii Europejskiej. Języki, struktury, działanie w praktyce, C.H.Beck 2021

8. A. Doczekalska, Język prawny w tworzeniu i transpozycji prawa Unii Europejskiej. Procesy hybrydyzacji, Wolters Kluwer 2021

Konwersatorium powinno umożliwić studentowi:

1. w zakresie wiedzy:

a) orientację w różnorakich teoriach i problemach przekładu obcojęzycznych tekstów prawnych i prawniczych;

b) uświadomienie właściwości oraz przyswojenie podstawowych zasad przekładu tekstów prawnych i prawniczych;

c) poznanie ram prawnych systemu językowego UE oraz praktycznych aspektów jego funkcjonowania;

d) poznanie specyfiki stanowienia i wykładni prawa unijnego;

2. w zakresie umiejętności: rozpoznanie węzłowych problemów przekładu obcojęzycznych tekstów prawnych i prawniczych;

3. w zakresie postawy:

a) postrzeganie wzajemnych powiązań między językiem a prawem, które wpływają na przekład obcojęzycznego tekstu prawnego i prawniczego;

b) rozumienie i krytyczne podejście do prezentowanych teorii przekładu obcojęzycznych tekstów prawnych i prawniczych;

c) rozumienie problemów związanych z procesem stanowienia i wykładni prawa unijnego w aspekcie wielojęzyczności UE.

Uczestnictwo w konwersatorium; aktywność podczas prowadzonej dyskusji; lektura zaleconych opracowań naukowych, potwierdzona rozmową z prowadzącą zajęcia.

Nie przewidziano.