Prawo rodzinne i spadkowe

obowiązkowe

Zajęcia opierają się na założeniu, że studentowi znane są podstawowe pojęcia i instytucje prawa cywilnego, stanowiące przedmiot wykładu kursowego z części ogólnej prawa cywilnego, prawa rzeczowego oraz prawa zobowiązań.

w sali

Prawo rodzinne stanowi jedną z pięciu tradycyjnie wyodrębnianych części prawa cywilnego (obok części ogólnej, prawa rzeczowego, prawa zobowiązań i prawa spadkowego). Reguluje ono cywilnoprawną problematykę niemajątkową i majątkową małżeństwa, pokrewieństwa i powinowactwa oraz opieki i kurateli. Celem wykładu jest wyjaśnienie podstawowych pojęć prawa rodzinnego, w szczególności zawarcia małżeństwa, unieważnienia małżeństwa, rozwodu, separacji, małżeńskich ustrojów majątkowych, ustalenia i zaprzeczenia pochodzenia dziecka, stosunków między rodzicami a dziećmi, przysposobienia, obowiązku alimentacyjnego, opieki i kurateli.

Prawo spadkowe to klasyczna część prawa cywilnego (obok części ogólnej, prawa własności, zobowiązań i prawa rodzinnego). Reguluje ono cywilnoprawne skutki śmierci osoby fizycznej. Wykład ma za zadanie wyjaśnić podstawowe pojęcia prawa spadkowego (np. spadek, testament, zapis), mechanizm przejścia własności mortis causa oraz prawa i obowiązki spadkobierców.

Prawo rodzinne:

Wykład i ćwiczenia mają ten sam zakres przedmiotowy. Ich celem jest przedstawienie instytucji polskiego prawa rodzinnego z uwzględnieniem genezy, kontekstu prawnoporównawczego, sposobu regulacji oraz realizowanych przez nie funkcji.

W trakcie zajęć zostaną omówione następujące kwestie:

1. Prawo rodzinne w systemie prawa cywilnego (prawo rodzinne jako dział prawa cywilnego – cechy charakterystyczne i przedmiot regulacji).

2. Podstawowe pojęcia prawa rodzinnego.

3. Historia polskiego prawa rodzinnego i jego współczesne źródła.

4. Prawo rodzinne kolizyjne i intertemporalne.

5. Zasady prawa rodzinnego.

6. Stan cywilny. Prawa stanu cywilnego. Ochrona praw stanu cywilnego.

7. Małżeństwo – pojęcie, związki nieformalne. Małżeństwo cywilne i wyznaniowe.

8. Zawarcie małżeństwa.

9. Unieważnienie małżeństwa.

10. Ustanie małżeństwa – śmierć małżonka, uznanie za zmarłego, rozwód. Separacja.

11. Małżeńskie ustroje majątkowe.

12. Pochodzenie dziecka (1). Macierzyństwo i ojcostwo. Dowody biologiczne. Ustalenie i zaprzeczenie macierzyństwa.

13. Pochodzenie dziecka (2). Pochodzenie dziecka od męża matki, zaprzeczenie ojcostwa, uznanie ojcostwa, ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa, sądowe ustalenie ojcostwo.

14. Nazwisko dziecka. Podstawowe obowiązki rodziców i dzieci. Władza rodzicielska. Kontakty z dzieckiem.

15. Przysposobienie.

16. Obowiązek alimentacyjny.

17. Opieka i kuratela.

18. Elementy postępowania cywilnego w sprawach rodzinnych i opiekuńczych. Sądy rodzinne i opiekuńcze.

Prawo spadkowe:

Wykład i ćwiczenia są tożsame co do zakresu przedmiotowego. Mają za zadanie przedstawić instytucje polskiego prawa spadkowego, uwzględniając ich genezę, kontekst prawnoporównawczy, sposób regulacji (i tego konsekwencje), a także realizowane przez nie funkcje.

W trakcie zajęć omówione zostaną następujące kwestie:

1. Prawo spadkowe w systemie prawa cywilnego (prawo spadkowe jako dział prawa cywilnego – cechy charakterystyczne i przedmiot regulacji).

2. Podstawowe pojęcia prawa spadkowego

3. Historia polskiego prawa spadkowego i jego współczesne źródła.

4. Teoretyczne podstawy prawa spadkowego – modele prawa spadkowego (przejścia majątku mortis causa) w różnych systemach prawnych i sposób ich regulacji.

5. Prawo spadkowe kolizyjne i intertemporalne.

6. Zasady prawa spadkowego.

7. Spadek – pojęcie, skład i powołanie do spadku. Zdolność do dziedziczenia.

8. Dziedziczenie ustawowe.

9. Testament i dziedziczenie testamentowe:

a) sposoby dyspozycji majątkiem mortis causa,

b) testament jako czynność prawna,

c) zdolność testowania,

d) formy testamentu,

e) nieważność testamentu,

f) odwołanie testamentu,

g) otwarcie i ogłoszenie testamentu,

h) wykładnia testamentu,

10. Rozrządzenia testamentowe:

a) powołanie spadkobiercy,

b) wydziedziczenie,

c) zapis,

d) polecenie,

e) powołanie wykonawcy testamentu

11. Umowy dotyczące spadku.

12. Nabycie spadku – rodzaje i skutki. Odrzucenie spadku.

13. Ochrona dziedziczenia.

14. Odpowiedzialność spadkobierców za długi spadkowe.

15. Ochrona osób najbliższych spadkodawcy (zachowek).

16. Majątek spadkowy – wspólność majątku spadkowego i dział spadku.

17. Dziedziczenie gospodarstw rolnych i przedsiębiorstw.

18. Elementy cywilnego postępowania spadkowego.

Prawo rodzinne

Podręczniki:

1. podstawowy - J. Ignatowicz, M. Nazar, Prawo rodzinne, Warszawa 2016, wyd. Wolters Kluwer Polska.

2. M. Andrzejewski, T. Smyczyński, Prawo rodzinne i opiekuńcze, Warszawa 2020, wyd. C. H. Beck.

Literatura uzupełniająca:

1. System Prawa Prywatnego. Tom 11, pod red. T. Smyczyńskiego, Warszawa 2014, wyd. C. H. Beck.

2. System Prawa Prywatnego. Tom 12, pod red. T. Smyczyńskiego, Warszawa 2011, wyd. C. H. Beck.

3. System prawa rodzinnego i opiekuńczego, pod red. J. St. Piątowskiego, Wrocław-Warszawa 1985., wyd. Ossolineum.

4. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod. red. K. Osajdy, Warszawa 2017, wyd. C. H. Beck.

5. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod. red. K. Pietrzykowskiego, Warszawa 2020, wyd. C. H. Beck.

6. Kodeks rodzinny i opiekuńczy. Komentarz, pod. red. J. Wiercińskiego, Warszawa 2014, wyd. Lexis Nexis.

Prawo spadkowe:

Podręczniki:

1. podstawowy - E. Skowrońska-Bocian, Prawo spadkowe, Warszawa 2020, wyd. C. H. Beck

2. J. St. Piątowski, B. Kordasiewicz, Prawo spadkowe. Zarys wykładu, Warszawa 2011, wyd. LexisNexis.

3. J. Gwiazdomorski, Prawo spadkowe w zarysie (opracował i zaktualizował A. Mączyński, Warszawa 1990, wyd. PWN.

4. P. Księżak, Prawo spadkowe, Warszawa 2017, wyd. LexisNexis.

Literatura pomocnicza:

1. System Prawa Prywatnego. Tom 10, pod red. B. Kordasiewicza, Warszawa 2015.

2. System Prawa Cywilnego, Tom IV, pod red. J. St. Piątowskiego, Wrocław-Warszawa 1986.

3. Komentarze do KC

Po ukończeniu kursu student posiada wiedzę dotyczącą podstawowych pojęć i instytucji z zakresu prawa rodzinnego i spadkowego. Potrafi samodzielnie analizować akty normatywne związane z przedmiotem wraz z odwołaniem się do doktryny i orzecznictwa.

Wymagania egzaminacyjne: egzamin obejmuje prawo rodzinne i prawo spadkowe. Student

powinien znać podstawowe akty normatywne, instytucje oraz pojęcia tych gałęzi prawa,

posiadać wiedzę w zakresie konstrukcji prawnych z uwzględnieniem orzecznictwa i

stanowiska doktryny, jak również mieć umiejętność analizy konkretnych stanów faktycznych

(kazusów).

Egzamin jest pisemny. Kierownik Katedry Prawa Cywilnego może w wyjątkowych

przypadkach z powodów organizacyjnych zarządzić egzamin ustny w miejsce pisemnego.

Zasady egzaminu pisemnego z prawa rodzinnego i spadkowego:

test jednokrotnego wyboru, cztery odpowiedzi na pytanie, 36 pytań, następnie 4 kazusy z

odpowiedzią opisową, łączny czas egzaminu 60 minut.

Egzaminy komisyjne będą ustne.

brak