Prawa człowieka i obywatela

obowiązkowe

w sali

Przedmiot ma charakter propedeutyczny. Celem wykładu jest wprowadzenie studentów do problematyki wolności i praw jednostek. Przedmiotem wykładu jest geneza regulacji krajowych i międzynarodowych określających relację jednostki do państwa, wyjaśnienie fundamentalnych pojęć z zakresu praw człowieka, a także zapoznanie studentów z podstawowym orzecznictwem Trybunału Konstytucyjnego, Europejskiego Trybunału Praw Człowieka oraz Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Celem wykładu jest ponadto omówienie wolności i praw mających szczególne znaczenie dla tych gałęzi prawa, które będą objęte programem studiów w kolejnych latach – m.in. prawa do sądu i rzetelnego procesu, prawa do dobrej administracji, prawa do skutecznego środka odwoławczego, prawa do ochrony własności i innych praw majątkowych, wolności osobistej, wolności działalności gospodarczej, wolności słowa i prawa do prywatności.

1. Wprowadzenie do nauki o prawach człowieka

2. Prawa człowieka – podstawowe pojęcia

3. Krajowy system ochrony praw człowieka

4. Europejski i międzynarodowy system ochrony praw człowieka – cz. 1

5. Europejski i międzynarodowy system ochrony praw człowieka – cz. 2

6. Godność człowieka. Zakaz tortur i nieludzkiego traktowania. Prawo do ochrony życia

7. Wolność osobista. Prawo do sądu i rzetelnego procesu. Zakaz karania bez podstawy prawnej. Zasada ne bis in idem

8. Prawo do prywatności i ochrony życia rodzinnego

9. Wolność myśli, sumienia i wyznania

10. Wolność wypowiedzi

11. Wolność zgromadzeń. Wolność zrzeszania się

12. Zasada równości i zakaz dyskryminacji

13. Wolności i prawa społeczne, ekonomiczne i kulturalne – cz. I

14. Wolności i prawa społeczne, ekonomiczne i kulturalne – cz. II

15. Nowe wyzwania w zakresie ochrony praw człowieka (prawo do dobrej administracji, prawa osób z niepełnosprawnościami, prawa człowieka w biznesie, bioetyka)

W. Brzozowski, A. Krzywoń, M. Wiącek: Prawa człowieka, Wydawnictwo Wolters Kluwer, wyd. 4, Warszawa 2023.

Po ukończeniu przedmiotu student:

- posiada wiedzę na temat wolności i praw człowieka na gruncie Konstytucji RP, a także aktów prawa międzynarodowego i unijnego, w szczególności Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej

- posiada wiedzę na temat funkcjonowania krajowych i międzynarodowych środków proceduralnych służących ochronie statusu jednostki

- posiada umiejętność samodzielnej analizy krajowych i międzynarodowych aktów prawnych odnoszących się do statusu jednostki

- posiada umiejętność samodzielnej analizy orzecznictwa sądów, Trybunału Konstytucyjnego, a także międzynarodowych organów sądowniczych zajmujących się ochroną praw człowieka

- potrafi identyfikować problemy praktyczne z zakresu ochrony praw człowieka, a także proponować rozwiązania tych problemów

1. Egzamin ma formę pisemną. Składa się z 21 pytań testowych (test jednokrotnego wyboru, 4 warianty odpowiedzi). Kryteria oceny: 21-20 pkt – bdb; 19-18 pkt – db+; 17-16 pkt – db; 15-14 pkt – dst+; 13-12 pkt – dst; 11-0 pkt – ndst.

2. Wymagania egzaminacyjne:

a. Literatura: W. Brzozowski, A. Krzywoń, M. Wiącek: Prawa człowieka, Wydawnictwo Wolters Kluwer, wyd. 4, Warszawa 2023.

b. Akty prawne:

- Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej – rozdziały I i II

- Konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności

- Protokoły nr 1, 6, 7, 12 i 13 do Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności

- Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych

- Międzynarodowy Pakt Praw Gospodarczych, Społecznych i Kulturalnych

- Karta Praw Podstawowych Unii Europejskiej

c. Zagadnienia prezentowane na wykładach

3. Obecność na wykładach jest obowiązkowa. Podczas wykładów będzie sprawdzana lista obecności. W przypadku studentów, którzy byli obecni na wszystkich wykładach lub byli nieobecni na jednym wykładzie, ocena z egzaminu ulega podwyższeniu o 0,5. Ponadto studenci, którzy uzyskali 11 punktów, otrzymują wówczas ocenę dostateczną.

4. Obok premii za obecność, o której mowa w pkt. 3, studenci, którzy wykazują się aktywnością podczas wykładów, mogą - na podstawie decyzji wykładowcy - uzyskać dodatkową premię podnoszącą ocenę z egzaminu o kolejne 0,5. Studenci, którzy uzyskali 11 punktów, otrzymują ocenę dostateczną (również w przypadku kumulacji obu premii).

Po ukończeniu przedmiotu studenci uzyskają podstawową wiedzę pozwalającą na odbycie praktyk w organach władzy sądowniczej, a także instytucjach oraz organizacjach pozarządowych zajmujących się ochroną praw człowieka.