Podstawowe instytucje prawa prywatnego w perspektywie porównawczej

fakultatywne

Studenci decydujący się na udział w wykładzie specjalizacyjnym powinni posiadać podstawową wiedzę na temat prawa prywatnego. Dotyczy to podstawowej podręcznikowej wiedzy z zakresu prawa rzymskiego oraz jego recepcji w europejskiej tradycji prawnej, a także współczesnego prawa cywilnego. Uczestnicy kursu powinni mieć też generalną wiedzę o podstawowych systemach prawnych wyróżnianych w krajach europejskich w zakresie prawa prywatnego (tzw. systemy romańskie, germańskie, mieszane oraz system common law).

Konwersatorium jest przeznaczone dla studentów III, IV i V roku studiów prawniczych.

- W przypadku studentów III roku konwersatorium ma m.in. umożliwić im utrwalenie i rozszerzenie wiedzy z zakresu prawa prywatnego o elementy prawnoporównawcze pod kątem lepszego przygotowania się do egzaminu z prawa cywilnego cz. IIa (ewentualnie egzaminu z prawa cywilnego cz. IIb). Konwersatorium ma umożliwić studentom rzeczywiste zrozumienie niektórych koncepcji teoretycznych związanych z instytucjami prawa prywatnego oraz dostrzec ich genezę i rozwój dziejowy.

- W przypadku studentów IV roku konwersatorium ma m.in. umożliwić im poznanie z szerszej perspektywy tych zagadnień, którymi zajmować się będą w ramach seminariów z zakresu prawa prywatnego oraz europejskiej tradycji prawnej. Ponadto ma ułatwić im sprecyzowanie zainteresowań naukowych związanych z porównawczym prawem prywatnym, pomóc w wybraniu tematu ewentualnej pracy magisterskiej, a także umożliwić zebranie ewentualnej literatury i orzecznictwa niezbędnej do przygotowania takiej pracy.

- W przypadku studentów V roku konwersatorium będzie szczególnie przydatne dla osób przygotowujących prace magisterskie z szeroko rozumianego prawa prywatnego, gdyż umożliwi im zapoznanie się z rozwiązaniami przyjmowanymi w innych systemach prawnych oraz ich genezy. Ułatwi również zebranie literatury i orzecznictwa przydatnego do przygotowania rozdziałów historycznego i prawnoporównawczego takiej pracy.

- Ponadto konwersatorium przeznaczone jest dla osób chcących kontynuować po studiach pracę naukową w postaci studiów doktoranckich z zakresu prawa prywatnego. Konwersatorium ma umożliwić im zaznajomienie się z prawem porównawczym jako niezbędną im w przyszłości metodą prowadzenia badań naukowych oraz nabycie wiedzy z zakresu omawianej na konwersatorium problematyki.

mieszany: w sali i zdalnie
w sali

Kurs ma na celu przedstawienie uniwersalności prawa prywatnego oraz pokazanie trendów rozwojowych i metod jego oceny w świecie współczesnym, w wymiarach krajowym, europejskim i międzynarodowym. Podczas wykładu zaprezentowane i zanalizowane zostaną podstawowe problemy związane z prawem porównawczym.

Celem wykładu jest także przedstawienie poszczególnych instytucji prawnych z zakresu prawa prywatnego w perspektywie porównawczej, ukazanie ich genezy, uwarunkowań historycznych i społecznych, a także ich rozwoju związanego ze zmianami społeczno-ekonomicznymi. Dla zobrazowania tych różnic w ramach zajęć omówione zostaną najbardziej charakterystyczne różnice między podejściem poszczególnych porządków prawnych do takich zagadnień jak np. wady oświadczenia woli, sposoby przeniesienia własności, odpowiedzialność cywilna, kara umowna, czy ochrona osób bliskich spadkodawcy.

1. Wprowadzenie. Europejska tradycja prawna i jej powstawanie. Rozwiązania prawa rzymskiego, a rozwiązania prawa kontynentalnego oraz systemu prawnego common law w sferze prawa prywatnego.

2. Systemy, rodziny i tradycje prawa. Tradycje prawne świata. Rola europejskiej tradycji prawnej. Europejska tradycja prawna poza Europą. Tzw. transplanty prawne, jako przykład przenoszenia rozwiązań i instytucji wypracowanych w danej tradycji lub porządku prawnym na grunt innej tradycji lub porządku prawnego.

3. Wprowadzenie do teorii prawa porównawczego w sferze prawa prywatnego. Metodyka, zasady i systematyka prawa prywatnego. Sfery prawa porównawczego a microcomparison i macrocomparison.

4. Pojęcie prawa transnarodowego. Przykłady regulacji transnarodowych. Prawo transnarodowe i porównawcze a multilingualizm. Międzynarodowe projekty unifikacji prawa jako przykłady prawa transnarodowego. Europeizacja prawa prywatnego (projekt Draft Common Frame of Reference).

5-6. Prawo porównawcze w części ogólnej prawa cywilnego (na przykładzie ochrony dóbr osobistych oraz wad oświadczenia woli).

7-11. Prawo porównawcze w prawie zobowiązań (na przykładzie swobody umów i instytucji wyzysku, kar umownych, odpowiedzialności deliktowej za czyn własny na zasadzie winy, naprawienia szkody czysto majątkowej oraz zadośćuczynienia za śmierć osoby bliskiej).

12. Prawo porównawcze w prawie rzeczowym (na przykładzie konstrukcji przeniesienia własności)

13-14. Prawo porównawcze w prawie spadkowym (na przykładzie ochrony osób najbliższych spadkodawcy oraz formy testamentu)

15. Prawo porównawcze w prawie rodzinnym (na przykładzie praw i obowiązków małżonków)

Wykład specjalizacyjny w założeniu ma odbywać się w wersji stacjonarnej w sali na kampusie UW. Możliwe jest jednak również jego przeprowadzenie w formie zdalnej.

Literatura:

Literatura podstawowa i pomocnicza, na podstawie której wykład został przygotowany oraz która dla potrzeb dydaktycznych będzie udostępniana studentom

Podstawowe podręczniki:

- U. Kischel, Comparative Law, Oxford 2019

- J. Smits, Advanced Introduction to Private Law, Cheltenham 2017

- K. Zweigert, H. Kötz, Introduction to Comparative Law, Oxford 2011.

Podstawowe opracowania prawnoporównawcze:

- N. Jansen, R. Zimmermann (red.), Commentaries on European contract laws, Oxford 2018;

- W. Dajczak, T. Giaro, F. Longchamps de Bérier, Prawo rzymskie. U podstaw prawa prywatnego, Warszawa 2018

- F. Ranieri, Europäisches Obligationenrecht: ein Handbuch mit Texten und Materialien, Wien 2009

- F. Wieacker, A history of private law in Europe, Oxford 2003

- R. Zimmermann, The Law of Obligations – Roman Foundations of the Civilian Tradition, Oxford 1996

Teksty europejskich rozwiązań modelowych z komentarzem:

- Ch. von Bar, E. Clive (red.), Principles, Definitions and Model Rules of European Private Law, Draft Common Frame of Reference (DCFR), Vol. 1-6, Munich 2009

Dodatkowa literatura, odnosząca się do poszczególnych tematów, w postaci PDF-ów artykułów lub rozdziałów z książek w wersji elektronicznej zostanie podana podczas wykładu. Materiały na zajęcia będą udostępnione dla uczestników konwersatorium na uniwersyteckiej elektronicznej platformie nauczania (Kampus).

Przed zajęciami studenci otrzymywać będą odnoszące się do danej problematyki materiały, wśród których znajdować będą się tłumaczenia tekstów źródłowych oraz artykułów poszczególnych zagranicznych kodeksów cywilnych, a także teksty europejskich rozwiązań modelowych – m.in. DCFR (Draft Common Frame of Reference). Wszystkie teksty z języków polskiego, łacińskiego, niemieckiego, francuskiego oraz włoskiego przetłumaczone zostaną wcześniej przez prowadzącego zajęcia na język polski, tak aby były jak najbardziej przystępne dla studentów. Ma to zobrazować uczestnikom kursu to, jakie główne problemy są przedmiotem kontrowersji w sferze prawa porównawczego prywatnego oraz jakie byłoby ich rozwiązanie w poszczególnych porządkach prawnych oraz w rozwiązaniach modelowych. Wszystkie materiały na zajęcia będą dostępne dla uczestników konwersatorium na uniwersyteckiej elektronicznej platformie nauczania (Kampus).

Wiedza:

Podstawowym efektem zajęć ma być zdobycie przez jego uczestników podstaw warsztatu naukowego z zakresu nauk prawnych, w tym w szczególności umiejętności krytycznej analizy tekstów regulacji prawnych oraz poglądów wyrażanych w doktrynie i orzecznictwie w różnych systemach prawnych. Studenci zapoznają się też z poglądami odnoszącymi się do podstawowych zagadnień teorii prawa porównawczego. Będą w stanie wskazać, jakie czynniki prowadziły do powstawania różnic w poszczególnych systemach prawnych, a także jakie konstrukcje umożliwiają wydawanie zbliżonych rozstrzygnięć niezależnie od różnic w brzmieniu samych regulacji prawnych.

Umiejętności:

Po ukończeniu kursu jego uczestnik powinien móc opisać mechanizmy funkcjonowania poszczególnych konstrukcji prawa porównawczego w sferze prawa prywatnego oraz operować siatką pojęć i podstawowych instytucji prawnych z tego zakresu. Powinien zrozumieć też procesy ekonomiczne, społeczne i polityczne kształtujące różnorodne porządki prawne.

Podczas zajęć studenci rozwiną z umiejętności wyszukiwania informacji, a także czytania i interpretowania tekstów prawnych. Zaznajomią się również z prawem porównawczym jako metodą prowadzenia badań naukowych. Będą też mieli okazję rozwinąć umiejętności ustnego prezentowania danej problematyki w ramach zajęć oraz przekazywania jej na piśmie. Prowadzona w ramach zajęć dyskusja ma z kolei prowadzić do lepszego poznania poszczególnych konstrukcji prawnych oraz ukazania ich podobieństw i różnic, a także skłonić uczestników wykładu do samodzielnego zdobywania w przyszłości wiedzy i umiejętności z tego zakresu.

Studenci będą oceniani indywidualnie na podstawie obecności, przygotowania do poszczególnych zajęć i poziomu aktywności na nich (w oparciu o dostarczone im materiały). Do zaliczenia konwersatorium studenci będą zobowiązani przygotować krótki esej (ok. 8-10 stron), oparty o przygotowany wcześniej plan, na temat wybrany samodzielnie przez studenta i zaakceptowany przez prowadzącego. Podstawą do przygotowania eseju powinny być materiały udostępnione studentom na zajęciach.

Nie dotyczy