MBiP-Biomedyczne podstawy rozwoju i wychowania

obowiązkowe

Cele. Przekazanie wiedzy o: rozwoju fizycznym, motorycznym człowieka i jego zaburzeniach; problemach zdrowotnych, higienie pracy i wypoczynku, środowisku nauczania i zdrowiu nauczycieli.

Pomoc studentom w nabywaniu kompetencji do: poznawania siebie, rozumienia potrzeb biologicznych i zdrowotnych w różnych okresach życia, tworzenia w miejscy pracy i nauki zdrowego i bezpiecznego środowiska.

Treści. Rozwój ontogenetyczny człowieka – sfery, okresy rozwoju, czynniki wpływające na rozwój. Rozwój somatyczny i motoryczny, czynniki warunkujące, najczęstsze zaburzenia, procesy starzenia. Układ ruchu, posturogeneza, najczęstsze zaburzenia i zapobieganie im; aktywność fizyczna i jej zmiany w ontogenezie. Zdrowie. Zdrowie psychiczne. Używanie substancji psychoaktywnych. Problemy zdrowotne ludzi w różnym wieku i sposoby zapobiegania im.

Cele:

1. Przekazanie podstawowej wiedzy dotyczącej:

- rozwoju fizycznego i motorycznego człowieka,

- koncepcji zdrowia i czynników je warunkujących,

- najczęstszych zaburzeń i chorób oraz ich wpływu na rozwój

i edukację,

- zdrowotnych aspektach środowiska fizycznego szkoły i procesu nauczania,

- organizacji opieki zdrowotnej nad uczniami,

- zdrowia nauczycieli.

2. Pomoc studentom w nabywaniu kompetencji niezbędnych do:

− poznawania siebie, identyfikowania własnych problemów zdrowotnych oraz potrzeb rozwojowych,

− podejmowania działań na rzecz zdrowia,

− tworzenia w miejscu nauki i pracy środowiska fizycznego sprzyjającego zdrowiu i dobremu samopoczuciu, z uwzględnieniem zasad ergonomii.

Treści. Tematy wykładów:

1. Wprowadzenie – cele i potrzeba przedmiotu w kształceniu pedagogów: holizm pedagogiczny, hierarchia potrzeb A. Maslowa.

2. Rozwój ontogenetyczny człowieka – sfery i okresy rozwoju, czynniki wpływające na rozwój.

3. Rozwój somatyczny - aspekty rozwoju, proces wzrastania, mechanizmy regulacji neurohormonalnej, metody oceny, tendencje przemian, najczęstsze zaburzenia i ich wpływ na zachowania

i samopoczucie.

4. Rozwój somatyczny – dojrzewanie, wiek rozwojowy, metody oceny, najczęstsze zaburzenia; proces determinacji płci, dymorfizm płciowy.

5. Rozwój motoryczny: podstawowe pojęcia, zmiany w różnych okresach życia, czynniki warunkujące, sprawność i wydolność fizyczną, metody oceny.

6. Układ ruchu, posturogeneza, najczęstsze zaburzenia

i zapobieganie im; aktywność fizyczna i jej zmiany w ontogenezie.

7. Starzenie się – zmiany w budowie i funkcji organizmu, klimakterium u kobiet i mężczyzn, mechanizmy starzenia się, opóźnianie i łagodzenie jego skutków, koncepcja aktywnego starzenia się.

8. Zdrowie – podstawowe pojęcia, czynniki determinujące, prozdrowotne style życia

9. Zdrowie psychiczne – definicje i kryteria, dobrostan psychiczny, najczęstsze zaburzenia psychiczne, ich przyczyny, wpływ na jakość życia i zdolność do uczenia się, sposoby zapobiegania.

10. Używanie substancji psychoaktywnych – epidemiologia, przyczyny, szkody zdrowotne i społeczne, uzależnienie, sposoby zapobiegania.

11. Problemy zdrowotne uczniów, zapobieganie im. Działania profilaktyczne o charakterze medycznym – fazy profilaktyki; profilaktyczna opieka zdrowotna nad dziećmi i młodzieżą - testy przesiewowe, współpraca nauczyciela i pedagoga z pielęgniarka szkolną.

12. Odrębności w rozwoju i sytuacji szkolnej uczniów przewlekle chorych.

13. Środowisko fizyczne szkoły - podstawowe wymagania higieniczno-sanitarne, bezpieczeństwo, posiłki szkolne, kryteria ergonomiczne stanowiska pracy ucznia (ławka szkolna, stanowisko pracy

z komputerem) i nauczyciela, zasady higieniczne układania planów lekcyjnych i odrabiania lekcji.

14. Problemy zdrowotne nauczycieli, zagrożenia dla ich zdrowia

i zapobieganie im.

15. Szkoła promująca zdrowie – koncepcja, historia ruchu szkół promujących zdrowie w Polsce i na świecie, modele, strategia tworzenia, ewaluacja.

Literatura obowiązkowa

1. Woynarowska B., Kowalewska A., Izdebski Z., Komosińska K.: Biomedyczne podstawy wychowania i kształcenia. PWN, Warszawa 2010.

2. Woynarowska B. (red.): Uczniowie z chorobami przewlekłymi. Jak wspierać ich rozwój, zdrowie i edukację. PWN, Warszawa, 2010.

Literatura uzupełniająca

Lopez R.: Twój nastolatek. Zdrowie i dobre samopoczucie. PZWL, Warszawa 2004.

Efekty kształcenia

I. W zakresie wiedzy – student:

1. Wyjaśnia podstawowe pojęcia związane z rozwojem osobniczym człowieka: sfery i etapy rozwoju, tendencje przemian, czynniki wpływające na rozwój.

2. Rozumie istotę rozwoju osobniczego człowieka w ujęciu biopsychospołecznym.

3. Charakteryzuje przebieg rozwoju biologicznego (somatycznego

i motorycznego)

4. Wymienia definicje i wymiary zdrowia oraz czynniki je warunkujące.

5. Wie, jakie są czynniki chroniące i ryzykowne dla zdrowia (indywidualne i środowiskowe) oraz wie, które i jak można modyfikować.

6. Zna najczęstsze zaburzenia w rozwoju oraz zdrowiu dzieci

i młodzieży, ich przyczyny, skutki, zasady profilaktyki i pomocy osobom z tymi zaburzeniami.

7. Zna obciążenia i najczęstsze problemy zdrowotne nauczycieli oraz zasady ochrony i promocji ich zdrowia.

8. Omawia elementy środowiska fizycznego szkoły oraz aspekty zdrowotne organizacji pracy i życia szkoły.

9. Zna zasady profilaktycznej opieki zdrowotnej nad uczniami.

10. Charakteryzuje koncepcję szkoły promującej zdrowie.

II. W zakresie umiejętności – student:

1. Umie dokonać oceny rozwoju fizycznego i motorycznego dzieci

i młodzieży.

2. Identyfikuje własne problemy oraz potrzeby rozwojowe i zdrowotne, planuje działania dla ich zaspokojenia.

3. Umie rozpoznać podstawowe objawy zaburzeń rozwoju fizycznego oraz ustalić sposób udzielenia pomocy dzieciom i młodzieży z tymi zaburzeniami.

4. Dokonuje oceny własnej aktywności fizycznej, sposobu żywienia

i innych zachowań prozdrowotnych.

5. Potrafi zdiagnozować potrzeby związane z wychowaniem

i uczeniem się dziecka z chorobą przewlekłą oraz zaplanować formy wspierania jego rozwoju i edukacji.

6. Umie dokonać oceny warunków środowiska fizycznego

i społecznego klasy/szkoły w kontekście zdrowia i samopoczucia uczniów/nauczycieli.

III. W zakresie kompetencji społecznych – student:

1. Rozumie, że pedagog powinien posiadać wiedzę o rozwoju, potrzebach biologicznych, psychicznych i społecznych ludzi

w różnych okresach życia i wykorzystywać ją w praktyce.

2. Ma świadomość, że może mieć wpływ na samopoczucie, zdrowie oraz efekty uczenia się swoich wychowanków/uczniów

3. Wyraża gotowość do wprowadzania zmian w swoim stylu życia

w kierunku prozdrowotnym i tworzenia pozytywnych wzorców dla dzieci i młodzieży.

4. Ma świadomość potrzeby rozwijania swoich umiejętności interpersonalnych, w tym: obserwacji zachowań innych osób, skutecznego komunikowania się, empatii, udzielania wsparcia, współpracy.

Warunki zaliczenia

Obecność na 80% wykładu

zaliczenie kolokwium