Filozofia praktyczna

W oparciu o lekturę klasycznych tekstów najwybitniejszych filozofów przeszłości i teraźniejszości rozpatrzymy zagadnienia, które nie tylko zapisały się w historii filozofii jako teorii, ale prócz tego mają szczególne znaczenie dla ludzkiego życia jednostkowego i zbiorowego; zgodnie z klasyfikacją Arystotelesa zagadnienia tego rodzaju są zaliczane do tzw. filozofii praktycznej.

W toku zajęć przybliżymy sobie sens głównych pojęć i zapoznamy się z najważniejszymi koncepcjami, które określiły tradycję tej dziedziny, przy czym specjalną uwagę poświęcimy problematyce naszych czasów, tj. procesom zachodzącym w świecie współczesnym, które rzutują na egzystencję ludzi żyjących na przełomie tysiącleci.

Planuję omówienie następujących tematów:

1. Filozofia

Platon, Obrona Sokratesa (wyd. 1958), s.94-101, 110-117;

Red. Jan Legowicz, Filozofia starożytna..., (wyd. 1970), Pitagoras, s.61-62, Arystoteles, s.180-181, Seneka, s.299-300; Arystoteles, Zachęta do filozofii (wyd. 1988), s.4-5.

2. Wolność

Kazimierz Leśniak, Arystoteles (wyd. 1975), s.172-183;

John Stuart Mill, Utylitaryzm, O wolności (wyd. 1959), s.117-134.

3. Zagrożenia wolności w świecie współczesnym

Erich Fromm, Ucieczka od wolności (wyd. 1978), „Narodziny jednostki i dwuznaczność wolności”, „Złudzenie indywidualności”.

4. Religia i ateizm

Fragmenty pism św. Augustyna, św. Anzelma i św. Tomasza;

Zbigniew Kuderowicz, Nietzsche (wyd. 1976), „Koncepcja życia i woli mocy”, „Krytyka moralności”, „Krytyka chrześcijaństwa”.

5. Szczęście i nieszczęście

Red. Jan Legowicz, Filozofia starożytna..., (wyd. 1970), Epikur, List do Menojkeusa, Jan Garewicz, Schopenhauer, (wyd. 1970), „Pesymizm”, Wolter, Historia dobrego bramina.

6. Miłość i przyjaźń

Arystoteles, Etyka Nikomachejska (wyd. 1956), Księga VIII s.282-284, 289-291, 295-296, Księga IX s.334-336, 343-346, 352-356;

Erich Fromm, O sztuce miłości (wyd. 1970), s.14-19, 34-42, 59-62, 66-70; artykuł z czasopisma Charaktery, październik 2015, Anna Dodziuk, Bliskie relacje. 9+++++++

7. Śmierć, eutanazja, samobójstwo

Red. Jan Legowicz, Filozofia starożytna..., (wyd. 1970), Seneka, paragrafy 7,8,15,16,17,26,27;

Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, (wyd. 2008), Philippe Ariès „Śmierć na opak”, Louis-Vincent Thomas „Trup”; Alfred Alvarez „Bóg Bestia. Studium samobójstwa” (wyd. 1997), s.49-55, 75-82, 195-196.

8. Globalizacja

Zygmunt Bauman Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika (wyd. 2000), s.78-106; Zygmunt Bauman, Życie na przemiał (wyd. 2004) , s.189-206.

9. Równość i nierówność społeczna

Richard Wilkinson, Kate Pickett, Duch równości. Tam gdzie panuje równość, wszystkim żyje się lepiej, (wyd. 2011), s.175-187, 213-230, 239-244.

10. Kultura masowa

Jose Ortega y Gasset, Bunt mas (wyd. 1982), s.3-13, 57-87;

Red. Czesław Miłosz, Kultura masowa (wyd. 2002): Dwight Macdonald „Teoria kultury masowej”, s.14-21, 30-33, Ernest van den Haag „Szczęścia i nieszczęścia nie umiemy mierzyć”, s.77-93, 97-99.

11. Technika a człowiek

Neil Postman, Technopol (wyd. 1995), rozdz. I;

Giovanni Sartori, Homo videns. Telewizja i postmyślenie (wyd. 2007), s.13-17, 21-22, 25-28, 30-36, 51-59.

12. Biotechnologia

Michael J. Sandel, Przeciwko udoskonalaniu człowieka. Etyka w czasach inżynierii genetycznej, (wyd. 2014), rozdz. 1, 2, 3.

13.Emancypacja kobiet

Gender. Przewodnik Krytyki Politycznej, (wyd. 2014), Michael Kimmel, „Człowiek jako gatunek zagrożony przez płeć”, Maria M. Pawłowska, „Kobiece i męskie mózgi – czyli neuroseksizm w akcji i jego społeczne konsekwencje”.

14. Człowiek a zwierzęta

Peter Singer, Wyzwolenie zwierząt (wyd. 2004), s.33-57, 297-316.

Gazeta Wyborcza, dodatek Nauka dla Każdego, wtorek 27 października 2015, artykuł: Andrzej Hołdys, Żałoba żyraf i wilków. Co zwierzęta wiedzą o umieraniu.

Platon, Obrona Sokratesa (wyd. 1958), s.94-101, 110-117;

Red. Jan Legowicz, Filozofia starożytna..., (wyd. 1970), Pitagoras, s.61-62, Arystoteles, s.180-181, Seneka, s.299-300; Arystoteles, Zachęta do filozofii (wyd. 1988), s.4-5.

Kazimierz Leśniak, Arystoteles (wyd. 1975), s.172-183;

John Stuart Mill, Utylitaryzm, O wolności (wyd. 1959), s.117-134.

Erich Fromm, Ucieczka od wolności (wyd. 1978), „Narodziny jednostki i dwuznaczność wolności”, „Złudzenie indywidualności”.

Fragmenty pism św. Augustyna, św. Anzelma i św. Tomasza;

Zbigniew Kuderowicz, Nietzsche (wyd. 1976), „Koncepcja życia i woli mocy”, „Krytyka moralności”, „Krytyka chrześcijaństwa”.

Red. Jan Legowicz, Filozofia starożytna..., (wyd. 1970), Epikur, List do Menojkeusa, Jan Garewicz, Schopenhauer, (wyd. 1970), „Pesymizm”, Wolter, Historia dobrego bramina.

Arystoteles, Etyka Nikomachejska (wyd. 1956), Księga VIII s.282-284, 289-291, 295-296, Księga IX s.334-336, 343-346, 352-356;

Erich Fromm, O sztuce miłości (wyd. 1970), s.14-19, 34-42, 59-62, 66-70; artykuł z czasopisma Charaktery, październik 2015, Anna Dodziuk, Bliskie relacje. 9+++++++

Red. Jan Legowicz, Filozofia starożytna..., (wyd. 1970), Seneka, paragrafy 7,8,15,16,17,26,27;

Antropologia ciała. Zagadnienia i wybór tekstów, (wyd. 2008), Philippe Ariès „Śmierć na opak”, Louis-Vincent Thomas „Trup”; Alfred Alvarez „Bóg Bestia. Studium samobójstwa” (wyd. 1997), s.49-55, 75-82, 195-196.

Zygmunt Bauman Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika (wyd. 2000), s.78-106; Zygmunt Bauman, Życie na przemiał (wyd. 2004) , s.189-206.

Richard Wilkinson, Kate Pickett, Duch równości. Tam gdzie panuje równość, wszystkim żyje się lepiej, (wyd. 2011), s.175-187, 213-230, 239-244.

Jose Ortega y Gasset, Bunt mas (wyd. 1982), s.3-13, 57-87;

Red. Czesław Miłosz, Kultura masowa (wyd. 2002): Dwight Macdonald „Teoria kultury masowej”, s.14-21, 30-33, Ernest van den Haag „Szczęścia i nieszczęścia nie umiemy mierzyć”, s.77-93, 97-99.

Neil Postman, Technopol (wyd. 1995), rozdz. I;

Giovanni Sartori, Homo videns. Telewizja i postmyślenie (wyd. 2007), s.13-17, 21-22, 25-28, 30-36, 51-59.

Michael J. Sandel, Przeciwko udoskonalaniu człowieka. Etyka w czasach inżynierii genetycznej, (wyd. 2014), rozdz. 1, 2, 3.

Gender. Przewodnik Krytyki Politycznej, (wyd. 2014), Michael Kimmel, „Człowiek jako gatunek zagrożony przez płeć”, Maria M. Pawłowska, „Kobiece i męskie mózgi – czyli neuroseksizm w akcji i jego społeczne konsekwencje”.

Peter Singer, Wyzwolenie zwierząt (wyd. 2004), s.33-57, 297-316.

Gazeta Wyborcza, dodatek Nauka dla Każdego, wtorek 27 października 2015, artykuł: Andrzej Hołdys, Żałoba żyraf i wilków. Co zwierzęta wiedzą o umieraniu.

Po ukończeniu zajęć student:

posiada elementarne wiadomości z zakresu historii filozofii, potrafi wskazać różnice i podobieństwa pomiędzy konkretnymi stanowiskami filozoficznymi (wiedza);

posiada umiejętność rozumienia i analizowania tekstu filozoficznego w mowie i w piśmie, potrafi sytuować zjawiska kulturowe w perspektywie filozoficznej: interpretować ich sens oraz praktyczne znaczenie (umiejętności);

potrafi dyskutować i problematyzować zarówno sam tekst filozoficzny, jak i zagadnienia z nim związane, w zespole (kompetencje społeczne).

Zajęcia będą zaliczane na podstawie regularnej obecności i aktywności.