Rola zabawy w budowaniu tożsamości i wspieraniu dobrostanu psychicznego osób dorosłych

Celem kursu jest zapoznanie studentów z kierunkami badań naukowych dot. zabawy oraz ich zastosowaniami w kontekście wspierania procesów adaptacji psychologicznej i uczenia się, oraz dobrostanu psychicznego. W omówieniu zjawiska zabawy uwzględnimy perspektywę ewolucyjną, perspektywę psychologii rozwojowej oraz neurobiologiczne podstawy aktywności związanych z zabawą u ludzi. Omówione zostaną najnowsze badania nad wykorzystaniem zabawy w projektowaniu interwencji klinicznych i psychoterapeutycznych.

Zajęcia będą poświęcone: zapoznaniu studentów z teoriami związanymi z rolą zabawy w rozwoju człowieka, znaczeniem zabawy z perspektywy teorii ewolucji, biologicznymi uwarunkowaniami zachowań związanych z zabawą oraz doświadczeniu własnemu z wykorzystaniem zaprezentowanej wiedzy. Zajęcia będą miały formę warsztatów praktycznych inspirowanych psychodramą prowadzonych przez osoby z wykształceniem psychologicznym i psychoterapeutycznym, przeplatanych wprowadzeniem teoretycznym i dyskusją.

Student/ka zna:

1. Podstawowe kierunki w badaniach nad zabawą.

2. Podstawowe funkcje zabawy z perspektywy psychologii rozwojowej.

3. Podstawowe mechanizmy neurobiologiczne aktywności związanej z zabawą.

4. Implikacje badań nad zabawą dla wspierania funkcjonowania społecznego człowieka, w kontekście życia codziennego i interwencji klinicznych.

Student/ka umie:

5. Określić podstawowe funkcje i znaczenie zabawy w rozwoju ludzi i zwierząt.

6. Wskazać aktywności związane z zabawą i określić ich podstawowe mechanizmy.

7. Wykorzystać wiedzę o zabawie dla wspierania dobrostanu psychicznego w codziennym życiu.

Zajęcia będą miały charakter dwudniowych warsztatów, które będą wzbogacone o wykłady i dyskusje dotyczącą roli zabawy w budowaniu tożsamości i wspieraniu dobrostanu psychicznego osób dorosłych.

W części teoretycznej zostaną omówione następujące tematy:

a. Homeostatyczna regulacja potrzeby zabawy i jej neurobiologiczne korelaty.

b. Zabawa z perspektywy psychologii rozwojowej.

c. Sygnały behawioralne związane z regulacją zabawy u ludzi i zwierząt.

d. Implikacje dla zabawy życia społecznego: ustalanie i łamanie zasad, podejmowanie nowych ról, nowe tryby działania.

e. Koncepcja „personal play identity” i jej składowe.

f. Implikacje zabawy dla interwencji klinicznych i psychoterapeutycznych. Perspektywy badawcze. Zabawa w codziennym życiu.

W części warsztatowej uczestnicy zostaną zaproszeni do zabawy polegającej na wcielaniu się w role. Ćwiczenia warsztatowe zostaną poddane omówieniu.

1.

Siviy, S. M., & Panksepp, J. (2011). In search of the neurobiological substrates for social playfulness in mammalian brains. Neuroscience and biobehavioral reviews, 35(9), 1821–1830. https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2011.03.006

Brzezińska, A., Appelt, K. (2016). Psychologia rozwoju człowieka. W: D. Doliński, J. Strelau, Psychologia akademicka. Podręcznik, tom 2. Gdańsk: GWP. Fragment podrozdziału Zabawa i nauka, s. 201-205.

2.

Smith, P. K., & Roopnarine, J. L. (2019). The Cambridge Handbook of Play Developmental and Disciplinary Perspectives. Cambridge University Press.

Proyer, R. T., Gander, F., Brauer, K., & Chick, G. (2020). Can playfulness be stimulated? A randomised placebo‐controlled online playfulness intervention study on effects on trait playfulness, well‐being, and depression. Applied Psychology: Health and Well-Being, 13(1), 129–151. https://doi.org/10.1111/aphw.12220

4.

Siviy, S. M., & Panksepp, J. (2011). In search of the neurobiological substrates for social playfulness in mammalian brains. Neuroscience and biobehavioral reviews, 35(9), 1821–1830. https://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2011.03.006

Güneş, G. (2021). Personal play identity and the fundamental elements in its development process. Current Psychology. Advanced online publication: https://doi.org/10.1007/s12144-021-02058-y

6.

Ratey, J. J., & Hagerman, E. (2013). Spark: The revolutionary new science of exercise and the brain. Little, Brown.

Hoehn, C. (2014). Play it away: A workaholic's cure for anxiety. Charlie Hoehn.

Podcast: Huberman, A. (2022) Using play to rewire and improve your brain. https://hubermanlab.com/using-play-to-rewire-and-improve-your-brain/ (access: 01.04.2022)