Pochówek, architektura i sztuka sepulkralna w starożytnym Rzymie

uzupełniające

w sali

Wykład stanowi wprowadzenie w zagadnienia związane z obrządkiem pogrzebowym, pochówkiem, architekturą oraz sztuką sepulkralną w starożytnym Rzymie. Omówione zostaną rytuały pogrzebowe, rodzaje pochówków, elementy wyposarzenia grobowego, typy grobów, grobowców, pojemników na szczątki, nagrobków i ich rozwój chronologiczny, tematyka i symbolika motywów występujących w sztuce sepulkralnej oraz sposoby upamiętnienia zmarłych i wyobrażenia o życiu po śmierci. Uczestnikom przedstawiony zostanie bogaty materiał archeologiczny, poddane analizie będą najważniejsze zabytki architektury i sztuki sepulkralnej.

Wykład stanowi wprowadzenie w zagadnienia związane z obrządkiem pogrzebowym, pochówkiem, architekturą oraz sztuką sepulkralną w starożytnym Rzymie. Omówione zostaną rytuały pogrzebowe, rodzaje pochówków, elementy wyposarzenia grobowego, typy grobów, grobowców, pojemników na szczątki, nagrobków i ich rozwój chronologiczny, tematyka i symbolika motywów występujących w sztuce sepulkralnej oraz sposoby upamiętnienia zmarłych i wyobrażenia o życiu po śmierci. Uczestnikom przedstawiony zostanie bogaty materiał archeologiczny, poddane analizie będą najważniejsze zabytki architektury i sztuki sepulkralnej.

Andreae B., Studien zur römischen Grabkunst, [ RM, Erg. Heft. 9 ], 1963

Boschung D., Antike Grabaltäre aus den Nekropolen Roms, [ Acta Bernensia, t. X ], Bern 1987

Boschung D., Die Wiederentdeckung der frühkaiserzeitlichen Sepulkralkunst, JRA 5, 1992, s. 297-307

Brandenburg H., Der Beginn der stadtrömischen Sarkophagproduktion der Kaiserzeit, JdI 93, 1978, s. 277-327

Carroll M., Spirits of the dead. Roman funerary Commemoration in Western Europe, Oxford 2000

Coarelli F., Rome and Environs. An Archaeological Guide, 2007

Cumont F., Afterlife in Roman Paganism, Yale 1923

Cumont F., Recherches sur le symbolisme funéraire des Romains, Paris 1942

Edwards C., Death in Ancient Rome, New Heaven – London 2007

Eisner M., Zur Typologie der Grabbauten im Suburbium Roms, 1986

Gros P., L’architecture romaine, vol. 2, Paris 2001, rozdz. Les monuments funéraires, s.380-467

Hesberg H. von, Römische Grabbauten, Darmstadt 1992

Hopkins K., Death and Renewal, Cambridge 1983

Kleiner D.E.E., Roman Sculpture, New Heaven - London 1992

Koch G., H. Sichtermann, Römische Sarkophage, München 1982

Koch G., Sarkophage der römischen Kaiserzeit, Darmstadt 1993

Kubińska J., Ogrody cmentarne na podstawie epitafiów z Azji Mniejszej, Meander 10, 1955, s. 1-10

Richardson L., A New Topographical Dictionary of Ancient Rome, London 1992

Richmond I.A., Archaeology and the Afterlife in Pagan and Christian Imagery, London – New York 1950

Ridgway D. and F.R. (eds.), Italy before the Romans, London 1979

Ross Holloway R., The Archaeology of Early Rome and Latium, 1996

Sinn F., Stadtrömische Marmorurnen, Mainz am Rhein 1987

Toynbee J.M.C., Death and Burial in the Roman World, London-Baltimore 1971 [1996]

Walker S., Memorials to the Roman Dead, London 1985

Student uczestniczący w zajęciach pozyskuje podstawową wiedzę o społecznych, religijnych i materialnych aspektach związanych ze stosunkiem człowieka do śmierci w starożytnym Rzymie, a w szczególności na temat obrządku pogrzebowego, pochówku, architektury i sztuki sepulkralnej. Poznaje różnorodność form rzymskich grobowców, grobów i nagrobków, motywów dekoracji sepulkralnej, znaczenia podstawowych elementów i tematów symboliki sepulkralnej oraz wierzenia pośmiertne i rytuały upamiętniające osoby zmarłe. Uczy posługiwać się odpowiednią terminologią, poznaje podstawowe metody analizy zabytków architektury, sztuki i obiektów związanych ze sferą sepulkralną, poznaje kanon przedstawień i symboli w sztuce sepulkralnej oraz sposoby ich interpretacji, teorie i metodologię z zakresu tematu, główne kierunki badawcze. Zna zakres posiadanej przez siebie wiedzy i posiadanych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju zawodowego. Ma świadomość znaczenia dziedzictwa kulturowego oray niepowtarzalnej wartości źródeł archeologicznych i ich roli w odtwarzaniu przeszłości człowieka.

uczestnik zajęć po zaliczeniu kursu:

- ma podstawową wiedzę o miejscu i znaczeniu archeologii klasycznej w systemie nauk, społecznokulturowej przeszłości człowieka oraz o jej specyfice przedmiotowej i metodologicznej K_W01

- zna podstawowe pojęcia i terminologię dotyczącą zagadnień związanych z pochówkiem, architekturą i sztuką sepulkralną starożytnego Rzymu K_W02

- ma uporządkowaną wiedzę ogólną o społeczeństwie starożytnego Rzymu, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z zakresu archeologii klasycznej K_W04

- ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii klasycznej z innymi dziedzinami oraz dyscyplinami naukowymi, z obszaru nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych i ścisłych K_W06

- rozumie związek między osiągnięciami badań nad pochówkiem, architekturą i sztuką sepulkralną starożytnego Rzymu a możliwościami ich wykorzystania w archeologii K_W07

- ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie badań nad pochówkiem, architekturą i sztuką sepulkralną starożytnego Rzymu K_W08

- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych wytworów kultury, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół badawczych w zakresie archeologii starożytnego Rzymu K_W09

-ma uporządkowaną wiedzę ogólną o metodach i technikach dokumentacji źródeł archeologicznych K_W10

- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji informacji zawartych w publikacjach naukowych K_W11

- zna i rozumie podstawowe metody analizy tekstów starożytnych K_W12

- ma podstawowe wiadomości o rozwoju człowieka oraz jego głównych strategiach adaptacji do różnych warunków środowiskowych K_W14

- ma ogólną wiedzę na temat właściwości surowców oraz sposobów ich wykorzystania przez społeczeństwo starożytnego Rzymu K_W15

- ma podstawową wiedzę i orientację we współczesnym muzealnictwie oraz propagowaniu dziedzictwa kulturowego K_W17

- zna podstawowe zasady etyki zawodowej archeologa K_W19

absolwent potrafi:

- wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje o źródłach archeologicznych i ich kontekście z wykorzystaniem literatury i mediów elektronicznych K_U01

- wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje zawarte w różnych źródłach K_U02

- samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności badawcze w zakresie archeologii, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego K_U04

- samodzielnie zdobywać wiedzę i rozwijać umiejętności w zakresie złożoności i udziału kultury w ewolucji człowieka K_U05

- rozpoznać różne rodzaje tekstów łacińskich K_U08

- wykrywać proste zależności między artefaktami a dawnymi procesami kulturowymi i społecznymi K_U13

- przytaczać aktualne tezy badawcze, formułować wnioski i dobierać strategie argumentacyjne na poziomie elementarnym oraz konstruować argumenty i kontrargumenty K_U15

absolwent jest gotów do:

- wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest świadomy konieczności konfrontowania ich z opiniami ekspertów K_K01

- uznania istotnego znaczenia pozostałości materialnych, języków starożytnych i źródeł pisanych jako elementu dziedzictwa kulturowego ludzkości K_K02

- docenić niepowtarzalne wartości źródeł archeologicznych i ich roli w odtwarzaniu przeszłości człowieka K_K03

- wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej natury kultury i jej złożoności, ze świadomością potrzeby analizy rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka K_K05

- podkreślania znaczenia dziedzictwa kulturowego ludzkości dla rozumienia procesu przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych od czasów najdawniejszych do współczesności K_K06

- uznania własnej odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa kulturowego K_K07

uznania znaczenia problematyki etycznej związanej z rzetelnością i uczciwością naukową oraz do przyjęcia odpowiedzialności za trafność podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania źródeł archeologicznych, w zgodzie z obowiązującym prawem państwa, na terenie którego prowadzone są badania K_K11

- dbania o dorobek i tradycje zawodu archeologa K_K14

Oceniany będzie poziom wiedzy studenta na tematy zrealizowane podczas wykładów, umiejętność interpretacji zabytków, przedstawień, syboli sepulkralnych, świadomość roli rytuałów i wierzeń pośmiertnych w życiu społeczym i kulturalnym starożytnych Rzymian. Sprawdzianem wiedzy będzie egzamin pisemny opisowy.