Starożytne kultury Egiptu i Nubii- wybrane aspekty I

obowiązkowe

Celem zajęć jest wprowadzenie uczestników w podstawowe problemy

archeologii Egiptu i Nubii oraz metodyki badań.

w sali

Ćwiczenia poświęcone są omówieniu podstaw cywilizacji starożytnego

Egiptu i Nubii. Mają na celu wprowadzenie do źródeł oraz zbudowanie

podstaw warsztatu naukowego.

Zajęcia mają charakter praktycznych ćwiczeń poruszających następujące

obszary:

- warsztat egiptologa i nubiologa – zapoznanie z najważniejszymi

bibliografiami, wydawnictwami encyklopedycznymi, czasopismami oraz

fachowymi stronami internetowymi

- opis zabytków – będzie obejmował opis słowny różnego typu obiektów

(rzeźba, malowidła, architektura itp.) z zastosowaniem profesjonalnej

terminologii. Każdy uczestnik zobowiązany jest przygotować pisemny opis

jednej wybranego zabytku.

- dyskusje – będą dotyczyły tematów wymienionych poniżej. Każdy

uczestnik będzie zobowiązany do przeczytania fragmentu publikacji.

Będzie to podstawą do detalicznego omówienia danego zagadnienia oraz

krytycznej dyskusji.

- prezentacje – każdy uczestnik zobowiązany jest do przygotowanie trzech

referatów (długości ok. 45 minut) na jeden z tematów wymienionych

poniżej. Referaty powinny być jak najbardziej bogato ilustrowane,

najchętniej widziana forma to prezentacja multimedialna. Referent

zobowiązany jest także do przygotowania konspektu, w którym, oprócz

krótkiego streszczenia, powinien znaleźć się spis całej literatury użytej do

przygotowania referatu.

Lista tematów omawianych w trakcie zajęć:

EGIPT:

1. RELIGIA

1.1. Kosmologie

1.2. Najważniejsze bóstwa

1.3. Wierzenia pozagrobowe

2. GROBOWCE

2.1. Grobowce królewskie – Okres Wczesnodynastyczny

2.2. Grobowce królewskie – piramidy z okresu Starego i Średniego Państw

2.3. Grobowce królewskie – Dolina Królów

2.4. Grobowce królewskie – Tanis

3. ŚWIĄTYNIE

3.1. Świątynie solarne z czasów Starego Państwa

3.2. Świątynie grobowe z czasów Średniego Państwa

3.3. Świątynie grobowe z czasów Nowego Państwa

3.4. Świątynie Amona w Kranaku i Luksorze z czasów Nowego Państwa

4. SZTUKA

4.1. Sztuka Okresu Wczesnodynastycznego

4.2. Rzeźba królewska i prywatna w Starym Państwie

4.3 Malowidła i reliefy w mastabach Starego Państwa

4.4 Rzeźba królewska i prywatna w Średnim Państwie

4.5 Rzeźba królewska i prywatna w Nowym Państwie

5. JĘZYK I PISMO

5.1. Rozwój i rodzaje pisma

5.2. Egipsja literatura

6. MIASTO I DOM

6.1. Osiedle budowniczych piramid w Gize z czasów Starego Państwa

6.2. Miasto Kahun z czasów Średniego Państwa

6.3. Twierdze Buhen i Semna z czasów Średniego Państwa

6.4. Miasto Tell el-Amarna z czasów Nowego Państwa

6.5. Pałace Nowego Państwa w Malkacie i Amarnie

6.6 Osiedle budowniczych grobów w Deir el-Medina z czasów Nowego

Państwa

7. MATERIAŁOZNAWSTWO I TECHNOLOGIE

7.1 Cegła mułowa

7.2 Kamieniarstwo

7.3 Rodzaje i obróbka drewna

7.4 Metale i sposoby ich przetwarzania

7.5 Ceramika

7.6 Fajans i szkło

NUBIA:

Różnorodne aspekty kultur Nubijskich będą omawiane na podstawie

publikacji o różnym charakterze.

1.Obrządek pogrzebowy (na przykładzie Grupy A, kultury Kermy I okresu

dominacji Egipskiej)

2. Relacje społeczne (na przykładzie kultury Kemy i okresu

Napatańskiego).

3. Sztuka (na przykładzie okresu Napatańskiego i Meroickiego)

4. Zmiany kulturowe- kontynuacja lub jej brak

Baines, J., Malek, J., Wielkie kultury świata. Egipt, Warszawa 1995

Barwik, M., Księga wychodzenia za dnia. Tajemnice egipskiej Księgi

Umarłych, Warszawa 2009

Dodson, A., Ikram, S., The tomb in Ancient Egypt: royal and private

sepulchres from the early dynastic period to the Romans, London 2008

Hartwig, M.K. (ed.), A companion to ancient Egyptian art, Chichester 2015

Helck, W., Otto. E., W. Westendorf (red.), Lexikon der Ägyptologie. Band

I-VII, Wiesbaden 1975-1988

Ikram, S., Śmierć i pogrzeb w starożytnym Egipcie, Warszawa 2004

Kemp, B.J., Starożytny Egipt. Anatomia cywilizacji, Warszawa 2009

Lacovara, P., The New Kingdom royal city, London, New York 1997

Lehner, M., The Complete Pyramids, London 1997

Lloyd, A.B. (ed.), A Companion to Ancient Egypt, vol I, Chichester 2010

Lipińska, J., (red.), Tajemnice papirusów, Wrocław 2005

Moeller, N., The archaeology of urbanism in ancient Egypt : from the

predynastic period to the end of the Middle Kingdom, Cambridge 2016

Nicholson, P. T., Shaw, I. (eds.), Ancient Egyptian materials and

technology, Cambridge, New York: Cambridge 2000

Reeves, N., Wilkinson, R.H., 1996, The Complete Valley of the Kings,

London 1996

Robins, G., The art of ancient Egypt, Cambridge, Harvard 2008

Snape, S., The Complete Cities of Ancient Egypt, London 2014

Wilkinson, R.H., The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt,

London 2003

Wilkinson, R.H., The Complete Temples of Ancient Egypt, London 2000

Nubia:

Baud, M.ed., Méroé. Un empire sur le Nil, Paris 2010

Edwards, D. N., The Nubian past: an archaeology of the Sudan, Routledge,

2004

Eide, T., Hägg/T., Pierce, R.H., Török, L. Fontes Historiae Nubiourum.

Textual Sources for the History of the Middle Nile Region Between the

Eighth Century BC and the Sixth Century AD I. From the Eighth to the

Mid-Fifth Century BC, Bergen, 1994

Morkot, R., The black pharaohs: Egypt's Nubian rulers, Rubicon Press,

2000

Török, L., The Kingdom of Kush. Handbook of the Napatan-Meroitic

Civilization, Brill, 1997

Török, L., Between two worlds: the frontier region between ancient Nubia

and Egypt, 3700 BC-AD 500, Brill, 2009

Valbelle, D., Bonnet, C., The Nubian Pharaohs: Black Kings on the Nile,

Cairo, 2007

Welsby, D.A., The kingdom of Kush: the Napatan and Meroitic empires,

Markus Wiener Publishers, 1998

Welsby, D.A., Anderson, J. R, Sudan: Ancient Treasures : an Exhibition of

Recent Discoveries from the Sudan National Museum, British Museum

Press, 2004

Wiedza: student zna i rozumie

- zna podstawowe pojęcia i terminologię stosowane w archeologii Egiptu i

Nubii (K_W02)

- ma szczegółową wiedzę nt. społeczności zamieszkujących w pradziejach i

starożytności Dolinę Nilu, obejmującą terminologię, teorie i metodologię z

zakresu - archeologii Egiptu i Nubii (K_W05)

-ma podstawową wiedzę o powiązaniach archeologii Egiptu i Nubii z

innymi dziedzinami oraz dyscyplinami naukowymi, z obszaru nauk

humanistycznych, społecznych, przyrodniczych i ścisłych (K_W06)

- ma podstawową wiedzę o głównych kierunkach rozwoju i

najważniejszych nowych osiągnięciach w zakresie archeologii Doliny Nilu

(K_W08)

- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji różnych

wytworów kultury, właściwe dla wybranych tradycji, teorii i szkół

badawczych w zakresie archeologii Egiptu i Nubii (K_W09)

- zna i rozumie podstawowe metody analizy i interpretacji informacji

zawartych w publikacjach naukowych (K_W11)

- ma ogólną wiedzę na temat właściwości surowców oraz sposobów ich

wykorzystania przez dawne społeczności (K_W15)

Umiejętności: student potrafi:

- wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje

o źródłach z zakresu archeologii Egiptu i Nubii, z wykorzystaniem

literatury i mediów elektronicznych (K_U01)

- samodzielnie zdobywać wiedzę i umiejętności w zakresie złożoności i

udziału kultury starożytnego Egiptu i Nubii w ewolucji człowieka (K_U05)

- rozpoznać różne rodzaje tekstów zapisanych różnymi rodzajami pisma

egipskiego (K_U08)

- posługiwać się podstawowymi pojęciami badawczymi i ujęciami

teoretycznymi właściwymi dla archeologii Egiptu i Nubii (K_U09)

- rozpoznawać różne rodzaje wytworów kultury materialnej łącznie z

kontekstem oraz właściwie je dokumentować i przeprowadzać ich

krytyczną analizę i interpretację (K_U10)

- rozpoznawać, analizować, wykorzystywać i klasyfikować źródła w

ramach archeologii starożytnego Egiptu i Nubii (K_U12)

- wykrywać proste zależności między artefaktami a dawnymi procesami

kulturowymi i społecznymi (K_U13)

-przygotowywać wystąpienia ustne dotyczące zagadnień szczegółowych z

zakresu archeologii starożytnego Egiptu i Nubii (K_U17)

Kompetencje społeczne: student jest gotów do:

- wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy i umiejętności oraz jest

świadomy konieczności konfrontowania ich z opiniami ekspertów (K_K01)

- uznania istotnego znaczenia pozostałości materialnych, języków

starożytnych i źródeł pisanych jako elementu dziedzictwa kulturowego

ludzkości (K_K02)

- docenić niepowtarzalne wartości źródeł archeologicznych i ich roli w

odtwarzaniu przeszłości człowieka (K_K03)

- krytycznej oceny interpretacji źródeł archeologicznych i historycznych ze

świadomością wieloaspektowości interpretacji (K_K04)

- wykorzystania posiadanej przez siebie wiedzy na temat kompleksowej

natury kultury i jej złożoności, ze świadomością potrzeby analizy

rozmaitych kategorii źródeł dla odtworzenia przeszłości człowieka

(K_K05)

- podkreślania znaczenia dziedzictwa kulturowego ludzkości dla

rozumienia procesu przemian gospodarczych, społecznych i kulturowych

od czasów najdawniejszych do współczesności (K_K06)

- uznania własnej odpowiedzialności za zachowanie dziedzictwa

kulturowego (K_K07)

- uznania znaczenia problematyki etycznej związanej z rzetelnością i

uczciwością naukową oraz do przyjęcia odpowiedzialności za trafność

podejmowanych decyzji w trakcie pozyskiwania źródeł archeologicznych,

w zgodzie z obowiązującym prawem państwa, na terenie którego

prowadzone są badania (K_K11)

- uznania i poszanowania różnych punktów widzenia determinowanych

różnym podłożem kulturowym (K_K12)

- przygotowanie trzech referatów – długość ok. 45 minut, wraz z

konspektem i bibliografią

- detaliczny opis jednego wybranego zabytku

- test na koniec każdego semestru

- aktywność w trakcie zajęć

- obecność obowiązkowa (możliwe dwie nieobecności)