Fikcja filmowa w warsztacie historyka. Źródłoznawstwo i specjalistyczne narzędzia warsztatu badawczego historyka (XX wiek)

fakultatywne
ogólnouniwersyteckie

Nie ma żadnych dodatkowych wymagań poza wynikającymi z toku studiów i regulaminów na UW.

Zajęcia poświęcone są aspektom metodologicznym analizy źródeł fikcji filmowej w warsztacie historyka Podstawą analizy będą przede wszystkim same źródła filmowe (głównie film fabularny). Jako podstawę teoretyczną przyjmiemy kilka wybranych prac z zakresu metodologii źródeł tego typu.

Tematem podstawowym zajęć jest wykorzystanie źródeł o charakterze fikcyjnym –w tym przypadku film fabularny – w warsztacie historyka. Czy tego typu źródła są w ogóle przydatne w badaniach historycznych? Jakiego typu pytania badawcze należy w tym przypadku zadać źródłu, by było ono wiarygodne? Z jakiego rodzaju źródłami należy je skonfrontować? Czy mogą być przydatne źródła im towarzyszące, jak np. plakaty reklamujące film? Jaką rolę w badaniach odgrywa film dokumentalny – czy jest on źródłem w pełni wiarygodnym? W jakim stopniu film dokumentalny jest kreacją artystyczną twórcy? Jakie znaczenie ma gatunek filmowy? Te pytania stanowią punkt wyjścia dla wszystkich tematów zajęć.

W tym semestrze przedmiotem analizy będą nie tyle pojedyncze filmy, ale ich niewielkie grupy, dzieki którym możliwe jest wyodrębnienie i analiza zjawisk społecznych i kulturowych, także przemian mentalności. Jest to często niemożliwe w przypadku pojedynczych przykładów.

Wstępem dla zajęć będzie przyjrzenie się podstawom metodologicznym i teoretycznym wykorzystania źródeł fikcji filmowej w badaniach historycznych.

Podany niżej wybór filmów to wyłącznie moja propozycja. Uczestników zajęć zapraszam do zgłaszania własnych dezyderatów w ramach poniżej podanych gatunków literackich i filmowych.

1.DZIEŁO LITERACKIE JAKO ŹRÓDŁO HISTORYCZNE. Pod redakcją Zofii Stefanowskiej i Janusza Sławińskiego.

W arszawa 1978. Spółdzielnia W ydawnicza „Czytelnik”, ss. 386, 2 nlb. „Z prac Instytutu Badań Literackich PAN”.

2. Jerzy Maternicki: Literatura piękna w nauczaniu historii, PWN, W-wa, 1963

3. Jerzy Kmita: O kulturze symbolicznej, COMUK, W-wa,

4. Metodologiczne problemy narracji historycznej, pod. red. JanaPomorskiego, wyd. UMCS, Lublin, 1990,

5. Marek Hendrykowski, Film jako źródło historyczne, Poznań 2000.

6. G. Szelągowska, Film w warsztacie historyka

, „Kwartalnik Historyczny” 2008, CXV, 1.

7. M. Ferro, Kino i historia, tłum. T. Falkowski, PWN, Warszawa 2011.

8. P. Witek, Kultura – Film – Historia. Metodologiczne problemy doświadczenia audiowizualnego, Lublin 2005.

9. Media audiowizualne w warsztacie historyka, red. D. Skotarczak, Poznań 2008.

10. S. Kracauer, Od Caligariego do Hitlera. Z psychologii filmu niemieckiego, tłum. E. Skrzywanowa, W. Werenstein, Gdańsk 2009.

Po zakończeniu zajęć uczestnik potrafi przeprowadzić krytykę wewnętrzną źródeł fikcji filmowej. Umiejętnie stawia pytania badawcze by ocenić wiarygodność takich źródeł i zdecydować, dla jakich pytań źródło takie jest wiarygodne. W miarę potrzeb naukowych, potrafi także przeprowadzić krytykę zewnętrzną źródeł fikcji literackich i filmowych. Umiejętnie wprowadza inne źródła, które należy skonfrontować np. z powieścią i filmem fabularnym.

- Obserwacja i ocena zaangażowania studentów na zajęciach

- Ocena poziomu merytorycznego wypowiedzi

- Ocena uczestnictwa w zajęciach

Warunki zaliczenia: obecność na zajęciach (maks. 3 nieobecności), aktywny udział w zajęciach, poziom merytoryczny wypowiedzi.