Warszawa a region. Wzajemne relacje

Konwersatorium obliczone jest na 8 godz. Zajęć, Dotyczyć będzie dziejów społeczno-politycznych demograficznych Warszawy i otaczającego ja region od przełomu XIX wieku po przełom wieku XX/XXI .W pierwszym bloku zajęć będziemy mówili o różnorodności relacji Warszawy z jej najbliższymi dalszym otoczeniem otoczeniem głównie w aspekcie spraw demograficznych .W drugim bloku zajęć zajmiemy się wszelkim relacjami społecznymi ,politycznym ,gospodarczymi ,oświatowymi .Mówić będziemy o roli stolicy w II RP , o jej walce w czasie II wojny światowej i konsekwencjach dla stolicy i regionu.

Temat 1-2 Różnorodność relacji Warszawy z jej najbliższym i dalszym otoczeniem .Migracje do miasta ,odpływy i przypływy ludności podczas zagrożeń wojennych w czasie I wojny i II wojny światowej z miasta i do miasta . Przedsięwzięcia urbanizacyjne z czasów II RP Rozbudowa Warszawy w II RP -wchłanianie ludność z Mazowsza przez Aglomeracje Warszawska: Wyniszczenie ludnościowe Warszawy w czasie II wojny światowej .Udział mieszkańców Mazowsza w zasiedlaniu miasta po wymordowaniu jego ludności żydowskiej i polskiej w okresie okupacji niemieckiej , udział w odbudowie miasta po II wojnie światowej . (.Od przełomu wieku XIX/XX do przełomu wieku XX/XXI)

A.Źródła:

Dzieje Mazowsza i Warszawy. Wybór źródeł .Opracowali J. Kazimierski , R .Kołodziejczyk Warszawa 1979

a)Wspomnienie L. Krzywickiego o Warszawie.1878

1.Czas zaborów

-Opis Płocka z 1881-1882

- Ruchliwość warszawiaków, żebracy w Warszawie, ,Warszawa wieczorem, ,opis Powiśla lata 80-te XIX wieku B.Prusa

-)Rynek Starego Miasta w Warszawie

-Odsłonięcia pomnika A .Mickiewicza w Warszawie 24 XII 1898 r

-kawiarnia ,,Udziałowa’’ w Warszawie 1908-1913.

- Warszawa i sklep Wedla 1910 rok

-Odezwa z 5 XI 1916 r von Beselera do mieszkańców warszawskiego jeneralnego gubernatorstwa 1916 r 5 XII

2.W II RP

-Oblicze Warszawy 1914-1924 K.Olchowicz

-Ludnośc bezdomna i bezrobotna 1930-1931 wspomnienia.

-Zagadnienia urbanistyczne warszaway w ocenie S. Starzyńskiego 1936 --- --Program rozwoju Warszawy 1938

--Osiagniecia władz miejskich 1934-1939

3.Lata II wojny światowej

-Odbudujemy jeszcze stolice IX 1939 r

-Dzielnica Żydowska w Warszawie 1941

-O likwidacji Getta 1942-1943

-Memoriał L.Fischera 1944r

-Rzeź Woli ,relacja ks. B.Filipiuka 1-5 VIII 1944 r

- Wspomnienia M.Foga VIII 1944

-Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy o sytuacji na Północnym Mazowszu 1944

-Obóz Zagłady w Pomiechowku Relacja 1945

4.Czasy powojenne

- Wyzwolenie Pragi 1944 r

-Memoriał o odbudowie i zasiedleniu Warszawy XII 1944 r

-Sprawozdanie władz miejskich 1944-1945

-Rozminowanie Warszawy 1945

-Początek napływu ludności -UW funkcjonowanie.

Literatura :

M.Ciechocińska : Bilans demograficzny Warszawy 1944-1980[ w]warszawa współczesna ,geneza i rozwój warszawa 1981 s. 45-73

-Maria Ciechocińska : Problemy ludnościowe aglomeracji warszawskiej Warszawa 1975 s. Warszawa w układzie osadniczym s. 11-40 ,Rozwój ludnościowy s. 74

A.Cz .Dobroński : Społeczeństwo i gospodarka Mazowsza w latach 1865-1914 [w] Dzieje Mazowsza lata 1795-1918 praca zbiorowa pod red. J .Szczepańskiego T.III Pułtusk 2012 s. 433-534

Dzieje Mazowsza lata 1918-1939 T.IV Pod red J. Szczepańskiego Pułtusk 2010 .Części napisane przez J .Szczepańskiego o życiu polityczny w tym o ludności i obszarze Mazowsza. S. 19-269 Przez E. Kołodzieja o życiu gospodarczym w tym o uchodźcach s. 2710-387

T.Dziki : Podziały administracyjne polski w latach 1944-1998.Z badań nad ustrojem ziem polskich w XIX i XX wieku Studia Gdańskie t X s.433-450

J. Gieysztorowa A Zachorski .,J.Łukasiewicz: cztery wieki Mazowsza warszawa 1968 i następne wydania. Mazowsze w latach 1864-1900 s. 267-289 ,rewolucja 1905 r s. 290-304.

J>Grzyb , R.Partyka : Problemy aglomeracyjne miasta stołecznego Warszaw y w aspekcie kongestii miejskiej , Translogistics z 2014 roku

J,Jaźdźewska : Zmiany gęstości ludności miejskiej w centralnej Polsce . Człowiek i Środowisko nr 35 (3-4) z 2011 s. 5-17

J.Kazimierski Urbanizacja Mazowsza z uwzględnieniem miast podwarszawskich [w] Warszawa i Mazowsze .Rozważania nad dziejami .TII Warszawa 1998 s,33-51

J.Lehr-Spławiński : Problemy rozwoju miast w woj. .warszawskim Rocznik mazowiecki t.2 1969 s.65-100

J.Malanowski : Przemiany w strukturze społeczno-zawodowej ludności miejskiej woj.warszawskiego ,[w]: Socjologiczne problemy miasta polskiego pod red.S .Nowakowskiego warszawa 1964

Miasta Polskie w Tysiącleciu T.II Wrocław 1967 Woj. warszawskie s.447-528

S.Misztal : Warszawski Okręg Przemysłowy Warszawa 1962

A.Modzelewska , W.Rakowski : Zamieszkanie w strefie podmiejskiej Warszawy i jego wpływ na poczucie zadowolenia ludności. Warszawa i Mazowsze .Rozważania nad dziejami t.V Warszawa 2001 s. 67-81

H.Murawska , I .Cieciora : Rozwój i rozmieszczenie ludności woj. m azowieckiego w latach 1950-2000 Warszawa 2011

W.Rajkiewicz : Przemiany demograficzne i rozwój zatrudnienia w woj. warszawskim po II wojnie światowej Rocznik Mazowiecki t.1 Warszawa 1967

F.Stokowski : przemiany demograficzne w woj. warszawskim w okresie 25 lecia powojennego Rocznik Mazowiecki t.3 1970 r

S.Różański : Kierunki planowania przestrzennego warszawy [w] Warszawa współczesna … s. 180-200

Warszawa .Rozwój miasta w Polsce Ludowej Warszawa 1970

Temat 3-4 Życie społeczno- ,polityczne, gospodarcze ,oświatowe, religijne mieszkańców Miasta Stołecznego Warszawa i jego oddziaływanie na bliższe i dalsze rejony Mazowsza i-Podlasia. Postrzeganie stolicy przez mieszkańców prowincji jako miejsca,’’do życia ,,na ziemi’’ ,awansu społecznego Wydarzenia polityczne ,gospodarcze ,kulturalne w Warszawie i regionie w czasach II RP. Plany metropolizacji Warszawy w latach międzywojennych. II wojna światowa życie w okupowanym mieście i w jego bliższym i dalszym otoczeniu ,wymordowanie ludności żydowskiei. Powstanie w Getcie Warszawskim .zburzenie dzielnicy żydowskiej ,Powstanie Warszawskie i jego następstwa dla miasta .,Zburzenie lewobrzeżnej Warszawy .Przebieg odbudowy miasta .rola prowincji mazowieckiej w tym procesie Procesy ,,usocjalistycznienia’’ Warszawy i jej otoczenia .Aktywność partii politycznych w szczególności PZPR w miastach ZSL na wsi wśród mieszkańców poszczególnych podregionów Mazowsza :Podwarszawskiego, Płockiego, Ciechanowskiego Grójeckiego, Żyrardowskiego ,zmiennie :Ostrołęckiego, ,Siedleckiego w rozwoju dziejowym .(od lat 70-tych XIX wieku do lat 80-tych XX wieku)

A.Źródła:

I .Dzieje Mazowsza i Warszawy ,Wybór źródeł. Opracowali J. Kazimierski , R .Kołodziejczyk Warszawa 1980

1.Industrializacja Warszawy i Regionu Mazowieckiego w czasach zaboru rosyjskiego

-Przepisy porządkowe fabryki w Żyrardowie 1877 r

-Odezwa współwłaściela Zakładów w Żyrardowie do strajkujących robotników 1883

-Strajk w fabryce żyrardowskiej

-Praca nieletnich w Żyrardowie 1890

-Żadania robotników z Żyrardowa 1905

-Regulamin w fabryce wyrobów metalowych w warszawie s.Lothego 1912 r

-Żadania robotników fabryki firanek Szlenkier i spółka 1914

2.Przebudzenie patriotyczne w Warszawie i na prowincji :

- Zbroja manifestacja mieszkańców warszawy 1904

-Strajk powszechny w Warszawie 1905

-strajk w Siedlcach 1905

-Ruch strajkowy w Guberni 1905

-Przebieg demonstracji w Plocku ,Siedlcach i Sokolowie ,1905 r

-Antycarskie wystąpienia w Garwolinie 1905

-Chlopi z pow.grojeckiego o polska szkole 1905 r

-Represje w pow.mławski 1906

-Strajk rolny w ciechanowskim 1906 r

-Strajk rolny w po. Sokołowskim 1906

3.W Polsce Niepodległej

a)Listopad 1918

-Niemcy w okupowanej Warszawie 1915 r

-Odezwa gubernatora z 5 XI 1916 r o utworzeniu niepodległego państwa polskiego

-Dzień odzyskania Niepodleglości J .Moraczewski 11XI 1918 r

-Wypędzenie Niemców z warszawy 11 XI 1981 r

-Sytuacja w Błoniu i okolicy 17 XII 1918 r

-Strajk robotników rolnych w Węgrowskim 1919 r

4.)Sytuacja społeczno-polityczna w Warszawie i na Prowincji Mazowieckiej

-Walk i życie w Warszawie w maju 1926 r

-Fabryka amunicji Pocisk 1931-1933

5.Lata II wojny -losy Warszawy i jej mieszkańców ,kontakty z okupowanym i podzielonym Mazowszem

a)walka zbroja w stolicy w 1939 r

-Odezwa do obrony miasta 24 VIII 1939 r

-Obrona Warszawy 5-6 IX 1939

-kapitulacja 29 IX 1939 r r

b)Likwidacja Ludności Żydowskiej w Warszawie Prześladowania Polaków

-Obwieszczenie L.Fischera o karze śmierci dla Żydów 1941 r

- O likwidacji getta w Warszawie -1943

-Walki w Getcie Warszawskim IV 1943

Obwieszczenie o egzekucji w Siedlcach 1944 r

6 Walka podziemia zbrojnego z okupantem W Warszawie i na Mazowszu

-Odznaczenie Warszawy Krzyżem Srebrnym Virtuti Millitari 1940 r

-Akcja pod Celestynowem 1943

-TON w warszawie 1943

-Relacja Cz. Wycecha w tajnym nauczaniu w Warszawie 1944

-relacja ks.B.Filipiuka o rzezi Woli VIII 1944 r

-Meldunek gen .Montera VIII 1944 r

-Zdobycie czołgu VIII 1944 r

_Położenie powstańców na Woli

-Walki na Starym Mieście

-Taktyka walki powstańców VIII 1944 r –

Zdobycie Pasty VIII 1944

- Raport von dem Bacha VIII 1944 r

7.U zarania nowej rzeczywistości po radzieckim zwierzchnictwem

--Wyzwolenie Pragi 1944 r

-Uruchomienie przemysłu na Pradze

--Sprawa odbudowy Warszawy 1944 r

-W zburzonej Warszawie 18 i 1945 r

-Defilada LWP 19 I 1945 r

-Fabryka w Żyrardowie I 1945 –

Początek odbudowy Mazowsza Serock II 1945 r

-Sprawozdanie władz Warszawy 1944-1945

8 Odbudowa i rozbudowa Warszawy w Polsce Ludowej na tle Mazowsza i Kraju

-Dekret o odbudowie Warszawa opracował J.Jakubowski Lublin 1980

-J.Sigalin : O powojennej odbudowie Warszawy [w] Warszawa wspólczesna … s. 223-246

Helena Syrkus .Warszawa socjalistyczna s201-222 , Z. Skibniewski :Prace urbanistyczne s. 247-271, J .Zachwatowicz : Problemy zachowani historycznych założeń s. 272-293,A.Andrzejewski :Bilans osiągnięć, A.Ciborowski Rozmieszczenie przestrzenne obiektów wyznaczających rangę stołeczną s. 348-377 [w] Warszawa współczesna Warszawa 1981

-Przemówienie sprawozdawcze prezydenta S.Tołwinskiego w latach 1946-1950 ,[w] warszawa stolica polski Ludowej .Zeszyt 2 Warszawa 1972 s. 155-232

- J.Zachwatowicz Sprawozdanie Kierownika Wydziału Architektoniczno-Zabytkowego BOS u B. Bieruta 23 III 1945 s. 271-274, L.Niemojewski : o odbudowie Warszawy s. 233-270 [w] Warszawa stolica Polski Ludowej Warszawa 1981

- Streszczenie opinii zagranicznych rzeczoznawców o Planie Generalnym Warszawy [w]Warszawa stolica Polski Ludowej Warszawa 1970

ŹRÓDŁA UZUPEŁNIAJACE

II. Kronika gmin Encyklopedia osadnictwa żydowskiego od momentu ich założenia aż po zagładę podczas II wojny światowej .warszawa i okolice .Jerozolima 1989

III .Mazowsze Północne w XIX i XX wieku Zebrał i przygotował J. Szczepański Warszawa -Pułtusk 1997

IV A.A .Mickiewicz S.Tyc : Materiały źródłowe do dziejów miast położonych wokół Warszawy (przełom XIX i XX wieku )Wyszków-Pułtusk 2009

V. Sytuacja polityczna Królestwa Polskiego w świetle tajnych raportów naczelników warszawskiego okręgu żandarmerii 1867-1872,1878 Opr.S.Więch i W.Caban Kielce 1999

VI a WARSZAWA [W] SŁOWNIK GEOGRAFICZNY KROLESTWA POLSKIEGO I INNYCH KRAJÓW SŁOWIANSKICH.WYDANY POD RED. B.CHLEBOWSKIEGO MAGISTRA NAUK FILOLOGICZNO-HISTORYCZNYCH B.SZKOLY GŁOWNEJ WARSZAWSKIEJ WEDŁUG PLANU F.SULIMIRSKIEGO NAKŁADEM W.WALEWSKIEGO DO KOŃCA TOMU X OD TOMU XI Z ZASŁLKU KASY POMOCY DLA OSÓB PRACUJACYCH NA POLU NAUKOWEM IMIENIA DR MIANOWSKIEGO TOM XIII WARSZAWA 1893

III WARSZAWSKA GUBERNIA . [W] SLOWNIK GEOGRAFICZNY KROLESTWA POLSKIEGO……WARSZAWA 1893

IV PŁOCK [W] SLOWNIK GEOGRAFICZNY KROLESTWA POLSKIEGO….WARSZAWA 1887 S. 293-297

VII .GUBERNIA PLOCKA [W] SŁOWNIK GEGRAFICZNY KROLESTWA C POLSKIEGO… WARASZAWA 1887 S. 297- 308

VI SIEDLCE [W] SLOWNIK GEGRAFICZNY KROLESTWA POLSKIEGO I …. WARSZAWA 1889 S. 497-500

VIII SIEDLECKA GUBERNIA [W] SLOWNIK GEOGRAFICZNY KROLESTWA POLSKIEGO…. WARSZAWA 1887 S. 500-503

IX Opis ziem zamieszkałych przez Polaków pod względem geograficznym i historycznym .Królestwo polskie szkolnictwo i oświata w opracowaniu E.Maliszewskiego t.II Warszawa 1904

X. Przemysł na Mazowszu warszawa 1974

X Województwo warszawskie 1944-1974 warszawa 1974

XI Województwo warszawskie w trzydziestolecie PRL Warszawa 1974

XII Województwo warszawskie ,rozwój społeczno-gospodarczy w okresie kadencji rad narodowych 1969-1973 Warszawa 1973

XIII Województwo warszawskie w liczbach 1938-1958 warszawa 1959

XIV . PRASA MAZOWIECKA Z CZASÓW II RP (Wybrane artykuły) np.

ŻYCIE MAZOWSZA MIESIĘCZNIK REGIONALNY NR 2 z lutego 1935 R (dotyczy rozwoju gospodarczego Płocka )

Nr 3 z marca 1935 Kartka z pamiętnika Wyzwolenie Warszawy w1918 r + sprawy gospodarcze Mazowsza Północnego -Płockiego

ŻYCIE MAZOWSZA Nr 4 ,5 ,8 ,9,10, 12 z 1935

ŻYCIE MAZOWSZA NR 2, 3,-6 ,12 Z 1936

ZYCIE MAZOWSZA NR4-6, 7-8,1112 Z 1937

ŻYCIE MAZOWSZA NR 1,2,3-4 ,5, 6,7,8, 11.

XV Analiza potencjału ekonomicznego powiatów woj .mazowieckiego i powiatów woj .sasiadujących Warszawa 2012

XVI Pamięć warszawskiej odbudowy Warszawa 1972

XVII J. Sigalin warszawa 1944-1980. Z archiwum architekta warszawa 1986

XVIII B.Bierut sześcioletni Plan odbudowy Warszawy Warszawa 1950

XIX J.Górski Odbudowa Warszawy w latach 1944-1949 Wybór dokumentów i materiałów Warszawa 1977

B.LITERATURA NAUKOWA :

-M.Biernacka : Wsie drobnoszlacheckie na Mazowszu i Podlasiu Warszawa 1966

-H.Brodowska : Ruch chłopski po uwłaszczeniu w Królestwie Polskim 1864-1904 . Warszawa 1967

Ł.Cimiak : Gubernatorzy rosyjscy w Królestwie Polskim 1863-1915 Wrocław 1999

Z.Chyra -Rolicz : Stanisław Tołwiński Warszawa 1987 s. 172-233

-J.Czarnecka , B.Dymek : Konspiracyjne rady narodowe na Mazowszu od I 1944-I 1945 warszawa 1970

-M.M.Drozdowski A.Zahorski : Historia warszawy warszawa 1972 i następne wydania

-Dzieje Mazowsza .lata 1795-1918 pod red. J .Szczepańskiego Pułtusk 2012

-Dzieje Mazowsza lata 1918-1939 Pod red.J .Szczepańskiego Pułtusk 2010

-Dzieje Mazowsza lata 1939-1945.pod red .A.Koseskiego Pułtusk 2017

-Dziesięć wieków Płocka Płock 1967

-Encyklopedia Warszawy Warszaw 1975

- W.Gierańczyk A.Stańczyk : Okręgi przemysłowe w Polsce u progu XXI wieku prace Komisji Geografii Przemysłu PTG nr 3 z 2001 s. 61-69

J.Górski Warszawa w latach 1944-1949 warszawa 1988

M.M.Grzybowski : Duchowieństwo diecezji płockiej wiek XX cz.1 i 2 Plock 2007-2008

M.Jastrzab : Mozolna budowa absurdu Działalność Wydziału Propagandy Warszawskiego KW PZPR w latach 1949-1953 warszawa 1999

-J.Kochanowski P .Majewski TMarkiewicz, K.Rokicki Zbudować Warszawę piekną .o nowy krajobraz stolicy warszawa 2003

-M.Kirsań : Chłopi wobec zmian cywilizacyjnych w Królestwie Polskim w drugiej polowie XIX wieku początku XX wieku warszawa 2008

-Z,Kmiecik : Ruch oświatowy na wsi Królestwa Polskiego 1905 1914 Warszawa 1963

T.Lijewski : Woj. .Warszawskie zarys geograficzno-ekonomiczny warszawa 1968

S.Lewandowska : Okupowanego Mazowsza dni powszednie 1939-1945 warszawa 1993 dien powszedni s. 14-92

-Mazowsze Ciechanowski -moja mała ojczyzna koncepcja i opracowanie A.Kociszewski J.Pełka Ciechanów 1997

-Mazowsze w XX wieku Warszawa 2010 rozdział 7 s. 132-150

-Mazowsze w dwudziestoleciu miedzy wojennym ( w granicach woj. warszawskiego) Warszawa 1998 B.Falińska związki językowa Mazowsza z Warszawa s. 159-167 A. Notkowski w cieniu olbrzymów prasa na Mazowszu s. 193-219 E.Kolodziej powiazania gospodarcze.s. 49-62

J .Molenda PSL w Królestwie Polskim 1915-1918 warszawa 1965

-A. Niewęgłowski : Mazowsze na przełomie er .Przemiany społeczno-demograficzne i gospodarcze Wrocław 1972

A.Nowowiejski :Płock monografia historyczna Płock 1931

-T.Oracki :Zasłużeni dla Mazowsza w XIX i XX wieku Ciechanów 1977

- M.Paluch Dziedzictwo przemysłowe Żyrardowa jako części potencjału turystyki kulturowej Mazowsza Zachodniego Turystyka Kulturowa nr 6 z 2014 r s. 6-33

-S.Pawlowski ,A. Zieliński : Mazowiecki Związek Młodzieży Wiejskiej Warszawa 1977

S.Pazyra Studia z dziejów miast na Mazowszu od XIII wieku do początków XX wieku Lwów 1939

-W.Puś : Industrializacja ziem polskich w historiografii a problem udziału ziemiaństwa w tym procesie w XIX i na początku XX wieku. Studia z historii społeczno-gospodarczej t.VII z 2010 r s. 7-19

M.Przeniosło Chłopi Królestwa Polskiego w latach 1914-1918 Kielce 2003 tków wieku XX Lwów 1939

K.Przybysz Konspiracyjny ruch ludowy na Mazowszu 1939-1945 Warszawa 1976

B.Ratynska : Ludność i gospodarka Warszawy i okręgu pod okupacja hitlerowska Warszawa 1982 Gospodarka III Rzeszy w warszawie s. 13-52 ,Ludność warszawy i warunki egzystencji s. 54-163Żydowska Dzielnica Mieszkaniowa s. 3570381.

-Ruch młodowiejski na Mazowszu pod red.K.

Ruch ludowy na Mazowszu Kurpiach i Podlasiu red. naukowy A. Łuczak warszawa 1975 Przybysza warszawa 1989

T.Ruzikowski Stan wojenny w warszawie i woj .stołecznym 1981-1983 Warszawa 2009

-Społeczeństwo siedleckie w walce o wyzwolenie narodowe i społeczne . praca pod red.J.R.Szaflika Warszawa 1981

T.Szarota Okupacyjnej Warszawy dzień powszedni Warszawa 1998

-J.Szczepański : Społeczność żydowska Mazowsza w XIX i XX wieku Pułtusk 2005

J.Szczepański : Żydowscy mieszkańcy Mazowsza w okresie międzywojennym Rocznik Mazowiecki t.XXI z 2009 s. 127-139

-T,Świecki , F.Wybult : Mazowsze Płockie w czasie I wojny światowej .Powstanie państwa polskiego Toruń 1932

-Warszawa stolica Polski Ludowej .Warszawa 1970

-Warszawa w dziejach Polski Warszawa 1998

- S.Wiech : Społeczeństwo polskie w oczach carskiej policji politycznej 1866-1896 Kielce 2002

-Wieś- chłopi-ruch ludowy na Północnym Mazowszu w XX wieku Ciechanów 1996

A.Wrobel : Woj .warszawskie Studium ekonomicznej struktury regionalnej Warszawa 1960

Wojna polsko-bolszewicka 1920 r na Mazowszu red.A.Koseski, J.Szczepański Pułtusk 1996

-K.Zwoliński Zakłady Żyrardowski w latach 1885-1915.warszawa 1979

T.Żebrowski Zarys dziejów diecezji płockiej Płock 1976

-

„Po zaliczeniu bloku/specjalizacji student:

– posiada wiedze na temat różnorodnych typów migracji do miast w szczególności dziewiętnasto i dwudziestowiecznych ..

– zna konsekwencje wzrostu potencjału demograficznego Warszawy dla funkcjonowania najbliższego jej regionu ..

– posiada podstawowa wiedze na temat historii najbliższych okolic Warszawy ..”

-charakteryzuje relacje ( np. prawne ,społeczne, gospodarcze warszawy z miejscowościami podwarszawskimi

-określa stosunek dawnych i współczesnych z okresu PRL mieszkańców Warszawy do prowincji oraz mieszkańców innych miast.

-potrafi pokazać podwarszawskie zabytki oraz inne pozostałości ,świadczące o związkach Warszawy z regionem

METODY DYDAKTYCZNE:

Zajęcia będą prowadzone metoda ćwiczeniowo-wykladową bo maja charakter konwersatoryjny