Literatura i kultura romantyzmu

obowiązkowe

Student powinien znać treści programowe przedmiotów literaturoznawczych z I roku studiów specjalności „Literatura i kultura polska w perspektywie europejskiej i światowej” (historia literatury staropolskiej i oświecenia w kontekście europejskim, poetyka, tradycje antyczne i biblijne) oraz orientować się w podstawowych zagadnieniach historii Polski, Europy i świata pierwszej połowy XIX wieku

w sali

Zajęcia mają na celu prześledzenie rozwoju wybranych prądów literackich, kulturowych oraz ideowych epoki romantyzmu, a także zapoznanie studentów z literaturą i kulturą polską pierwszej połowy XIX wieku.

Ćwiczenia są poświęcone analizie wybranych tekstów literackich epoki romantyzmu z uwzględnieniem kontekstów filozoficznych, antropologicznych, a także tła zachodnioeuropejskiego. Mają na celu przygotowanie studentów do samodzielnego badania i interpretowania literatury oraz kultury pierwszej połowy XIX wieku.

A. Lektury obowiązkowe

Znajomość tekstów z tej listy jest obowiązkowa dla wszystkich studentów.

Lata 1795-1821

Józef Wybicki, Mazurek Dąbrowskiego

Jan Paweł Woronicz, Hymn do Boga

Maria Wirtemberska, Malwina, czyli domyślność serca

Julian Ursyn Niemcewicz, Śpiewy historyczne (dwa wybrane utwory)

Alojzy Feliński, Hymn na rocznicę ogłoszenia Królestwa Polskiego

Kazimierz Brodziński, O klasyczności i romantyczności tudzież o duchu poezji polskiej

Jan Śniadecki, O pismach klasycznych i romantycznych

Adam Mickiewicz, wiersze filomackie (Oda do młodości, Pieśń filaretów, Żeglarz)

Lata 1822-1883

Adam Mickiewicz, Ballady i romanse (wybrane dwa utwory), Dziady cz. II i IV, Sonety (wybrane dwa utwory z cyklu odeskiego i dwa z cyklu krymskiego), Konrad Wallenrod, liryki rzymsko-drezdeńskie (wybrane dwa wiersze), Reduta Ordona, Dziady cz. III, Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego, Pan Tadeusz, liryki lozańskie (wybrane dwa wiersze).

Antoni Malczewski, Maria

Seweryn Goszczyński, Zamek kaniowski

Juliusz Słowacki, 10 utworów lirycznych (pięć sprzed roku 1842 i pięć z okresu mistycznego); Kordian, Balladyna, Fantazy, Ksiądz Marek, Sen srebrny Salomei, Samuel Zborowski; Anhelli, Beniowski (pięć pierwszych pieśni), Genezis z Ducha, Król-Duch (rapsod I), listy do matki (trzy listy)

Zygmunt Krasiński, Mściwy karzeł i Masław, książę mazowiecki, Nie-Boska komedia, Legenda z Trzech myśli Ligenzy, Wstęp do Przedświtu, Psalm miłości; wybrane 9 listów do trzech różnych adresatów

Henryk Rzewuski, Pamiątki Soplicy (wybrane dwie gawędy)

Aleksander Fredro, trzy komedie (w tym jedna z okresu późnego), Trzy po trzy

Józef Ignacy Kraszewski, wybrana jedna powieść historyczna i jedna współczesna (ew. ludowa)

Narcyza Żmichowska, Poganka

Cyprian Norwid, 10 utworów lirycznych (w tym 5 z Vade-mecum), Promethidion, Assunta, Pierścień wielkiej damy, Czarne kwiaty, Ad leones

Znajomość przynajmniej jednego utworu każdego z wymienionych poetów: Teofil Lenartowicz, Kornel Ujejski, Józef Bohdan Zaleski.

B. Lektury uzupełniające.

Na ocenę bardzo dobrą wymagana jest dodatkowo znajomość przynajmniej 10 lektur z listy uzupełniającej.

Lata 1795-1821

Cyprian Godebski, Grenadier filozof

Kantorbery Tymowski, Dumania żołnierza polskiego…

Wincenty Reklewski, dwa wiersze do wyboru

Alojzy Feliński, Barbara Radziwiłłówna

Kajetan Koźmian, ody napoleońskie (jeden wybrany utwór)

Zorian Dołęga Chodakowski, O Sławiańszczyźnie przed chrześcijaństwem

Lata 1822-1883

Adam Mickiewicz, Przemowa do I tomu Poezyj, Grażyna, tekst O krytykach i recenzentach warszawskich, wybrane dwa teksty publicystyczne („Pielgrzym Polski”, „Trybuna Ludów”), wybrane dwa wykłady z III kursu Prelekcji w College de France, wybrane dwa teksty towianistyczne.

Maurycy Mochnacki, O literaturze polskiej w wieku XIX (rozdział III)

Seweryn Goszczyński, Król zamczyska

Juliusz Słowacki, Mindowe, Maria Stuart, Horsztyński, Lilla Weneda, Książę Niezłomny, wybrane dwie powieści poetyckie, W Szwajcarii, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, Ojciec zadżumionych, Poema Piasta Dantyszka, Preliminaria peregrynacji…, List do Rembowskiego

Zygmunt Krasiński, Pan trzech pagórków, Agaj-Han, Irydion, Przedświt, Psalmy przyszłości

Cyprian Norwid, Rzecz o wolności słowa, Zwolon, Aktor, Białe kwiaty, Cywilizacja, Tajemnica Lorda Singelworth

Znajomość przynajmniej jednego utworu każdego z wymienionych poetów: Stefan Garczyński, Ryszard Berwiński, Gustaw Ehrenberg, Wincenty Pol, Włodzimierz Wolski, Władysław Syrokomla, Lucjan Siemieński, Mieczysław Romanowski.

C. LITERATURA OBCA

Na ocenę bardzo dobrą wymagana jest znajomość przynajmniej 5 tekstów obcych.

Jean Jacques Rousseau, Nowa Heloiza (fragmenty)

Johann Wolfgang Goethe, Cierpienia młodego Wertera, Faust (część I)

Friedrich Schiller, Zbójcy

Novalis, Hymny do nocy

Ernst Theodor Amadeus Hoffmann, wybrane opowiadanie

Matthew Lewis, Mnich

George Byron, Don Juan (fragmenty), Kain lub Manfred, Giaur lub Korsarz

Edgar Allan Poe, wybrane opowiadanie

Mary Shelley, Frankenstein lub John Polidori, Wampir

François-René de Chateaubriand, René

Alfred de Musset, Spowiedź dziecięcia wieku

Victor Hugo, wstęp do Cromwella

Gérard de Nerval, wybór liryków

Charles Baudelaire, wybór liryków

Aleksandr Puszkin, Eugeniusz Oniegin

Michaił Lermontow, Bohater naszych czasów lub Nikołaj Gogol, Rewizor

Taras Szewczenko, Hajdamacy

ZALECANE OPRACOWANIA

Słownik literatury polskiej XIX wieku. Opr. Alina Kowalczykowa, Józef Bachórz

Alina Witkowska, Ryszard Przybylski, Romantyzm

Maria Janion, Maria Żmigrodzka, Romantyzm i historia

Alina Kowalczykowa (red.), Idee programowe romantyków polskich

Alina Kowalczykowa (red.), Manifesty romantyzmu 1790-1830

Bogusław Dopart, Romantyzm

Jarosław Marek Rymkiewicz, Dorota Siwicka, Alina Witkowska, Marta Zielińska, Adam Mickiewicz. Encyklopedia

Stanisław Makowski, Eligiusz Szymanis, Adam Mickiewicz

Stanisław Makowski, Słowacki

Andrzej Waśko, Zygmunt Krasiński: oblicza poety

Janusz Maciejewski, Cyprian Norwid

Jarosław Marek Rymkiewicz, Aleksander Fredro jest w złym humorze

WIEDZA (Student zna i rozumie:)

- miejsce i znaczenie wiedzy o literaturze romantyzmu w relacji do innych dyscyplin naukowych (takich jak kulturoznawstwo, filozofia, nauki o sztuce);

- podstawową terminologię dotyczącą zjawisk estetycznych charakterystycznych dla literatury i kultury romantyzmu (gotycyzm, frenezja, historyzm, indywidualizm, werteryzm, walterskotyzm, bajronizm, wallenrodyzm, tyrteizm, mesjanizm, profetyzm, prowidencjalizm, mistycyzm, ludowość, orientalizm, synteza sztuk itp.);

- historyczne oraz współczesne teorie i metodologie badań nad literaturą i kulturą XIX wieku;

- tematy i idee pisarskie wybranych twórców polskiej i europejskiej literatury romantycznej oraz dynamikę ich rozwoju;

- oddziaływanie dziedzictwa antycznego i biblijnego na literaturę romantyczną;

- rolę tradycji romantycznej w kształtowaniu literatury i kultury współczesnej, polskiej i europejskiej.

UMIEJĘTNOŚCI (Student potrafi:)

- samodzielnie rozwijać umiejętności niezbędne do prowadzenia badań nad literaturą romantyzmu, kierując się wskazówkami opiekuna naukowego, a także wyszukiwać, analizować, oceniać i selekcjonować informacje ze źródeł pisanych lub elektronicznych w celu wykorzystania ich w pracach badawczych;

- analizować i interpretować teksty literackie epoki romantyzmu, uwzględniając konteksty historyczny, kulturowy i cywilizacyjny oraz efektywnie wykorzystując opracowania naukowe;

- posługiwać się podstawowymi teoriami, metodologiami i pojęciami stosowanymi w badaniach nad literaturą romantyzmu;

- samodzielnie dobierać specjalistyczną terminologię, strategie argumentacyjne, formułować wnioski i konfrontować je z poglądami badaczy literatury romantycznej, poetyki i komparatystyki podczas dyskusji na tematy literaturoznawcze;

- wykazać się krytycznym stosunkiem do epoki romantyzmu, właściwie sytuować w niej zjawiska estetyczne, społeczno-kulturowe i cywilizacyjne;

- pisać prace na temat literatury romantyzmu i samodzielnie dobierać do nich adekwatną literaturę przedmiotu.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE (Student jest gotów do:)

- organizowania własnego warsztatu badawczego i krytycznej oceny swoich dokonań;

- wzięcia etycznej odpowiedzialności za zawodowe wykorzystanie umiejętności literaturoznawczych i za trafność przekazywanej wiedzy o romantyzmie oraz kierowania się uczciwością i rzetelnością naukową w prowadzeniu dyskusji i uznawania znaczenia tej wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych, a także zasięgania opinii ekspertów w wypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem problemu;

- uznania znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego romantyzmu dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych.

Ćwiczenia zaliczane są na podstawie obecności, przygotowania do zajęć i aktywności oraz znajomości materiału omawianego na zajęciach. Student obowiązany jest napisać pracę roczną (temat oraz wstępna bibliografia muszą być skonsultowane z osobą prowadzącą zajęcia najpóźniej w ostatnim tygodniu semestru zimowego). Warunkiem dopuszczenia do egzaminu ustnego jest zaliczenie dwóch semestrów ćwiczeń oraz uzyskanie pozytywnej oceny z pracy rocznej. Ocena z egzaminu ustnego jest końcową oceną z przedmiotu. Na egzaminie obowiązuje znajomość zagadnień omawianych na ćwiczeniach oraz utworów i opracowań (w wyborze) podanych w liście lektur.

Dopuszczalne są dwie niewymagające usprawiedliwienia nieobecności w semestrze, powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych) nie ma możliwości zaliczenia zajęć.

Szacowany nakład pracy studenta:

- udział w ćwiczeniach: 60 godzin (2 ECTS),

- przygotowanie do ćwiczeń i do egzaminu – 150 godzin (5 ECTS),

- przygotowanie pracy rocznej – 30 godzin (1 ECTS).

Jeśli student chce (na potrzeby pracy zaliczeniowej lub prac cząstkowych) skorzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, musi:

a. uzyskać na to zgodę osoby prowadzącej zajęcia,

b. uzgodnić z osobą prowadzącą zajęcia cele i zakres wykorzystania narzędzi

sztucznej inteligencji.

2. Student nie może korzystać z narzędzi sztucznej inteligencji, aby redagować prace w języku polskim, chyba że osoba prowadząca zajęcia się na to zgodzi.

3. Jeśli student wykorzysta narzędzia sztucznej inteligencji:

a. bez zgody osoby prowadzącej zajęcia lub

b. w sposób z nią nieuzgodniony,

osoba prowadząca zajęcia stosuje procedury analogiczne do tych stosowanych w procedurze antyplagiatowej. Procedury te opisała Uniwersytecka Rada ds. Kształcenia w uchwale nr 14.