Wiek XIX w kulturze i literaturze współczesnej. Dialogi, spotkania, transpozycje

ogólnouniwersyteckie

Zajęcia przeznaczone są dla studentów z różnych wydziałów zainteresowanych literaturą i kulturą współczesną.

w sali

Celem zajęć jest zapoznanie się z różnymi formami obecności wieku XIX w literaturze i kulturze współczesnej, co dopiero w ostatnich latach stało się przedmiotem poważniejszych i bardziej dociekliwych rozpoznań. W programie konwersatorium znajdują się wybrane teksty z wieku XX i XXI z zakresu literatury polskiej i obcej, Na kolejnych spotkaniach będziemy szli tropem redefinicji kulturowych i transpozycji literackich.

Wiek XIX to ważny tekst współczesnej kultury – na różnych jej poziomach i w rozmaitych formach. Jakie, poza tropem nostalgii, są przyczyny takiej atrakcyjności dawno minionego stulecia? – to główne pytanie tego konwersatorium. Z jednej strony - będzie nas interesować wiek XIX jako wciąż fascynująca szuflada opowieści o nowoczesnych przeobrażeniach, na których wyzwania odpowiadali ówcześni pisarze. Z drugiej – obraz wieku XIX w kulturze współczesnej potraktujemy jako ważne lustro naszej własnej epoki. Na zajęciach będziemy poddawać interpretacji teksty z różnych obiegów i czytelniczych półek.

Szacowany nakład pracy:

30h spotkania w sali + 60h przygotowanie do zajęć i projekt studencki

- P. Czapliński, Polska do wymiany. Późna nowoczesność i nasze wielkie narracje, Warszawa 2009

- A. Giddens, Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w dobie późnej nowoczesności, Warszawa 2010

- M. Jasanoff, Joseph Conrad i narodziny globalnego świata, Poznań 2017

- D. Piechota, Między utopią a melancholią. W kręgu nowoczesnej i ponowoczesnej literatury fantastycznej, Lublin 2015

- J. Osterhammel, Historia wieku XIX. Przeobrażenie świata, Poznań 2013

- E. Paczoska, Wiek XIX – reaktywacja, [w:] Tejże, Prawdziwy koniec XIX wieku. Śladami nowoczesności, Warszawa 2010

- „Przegląd Humanistyczny”, monograficzny numer poświęcony Jane Austen, 2019, nr 2

- Przerabianie XIX wieku, red. E. Paczoska i B. Szleszyński, Warszawa 2011

- Rekonfiguracje modernizmu. Nowoczesność i kultura popularna, red. T. Majewski, Warszawa 2009

- Reaktywacje dziewiętnastowieczności, red. A. Dunin-Dudkowska, D. Piechota, A. Trześniewska-Nowak, Lublin 2021

B. Szleszyński, „Non omnis moriar”? Bolesław Prus, wiek XIX i opowieści współczesne, Warszawa 2019

Efekty:

WIEDZA (Absolwent zna i rozumie: )

— oddziaływanie refleksji literaturoznawczej i językoznawczej na kierunki literackie i artystyczne w kulturze polskiej i obcej XX i XXI wieku

—terminologię literaturoznawczą związaną z problematyką nowoczesności oraz w stopniu pogłębionym metody naukowe pozwalające na prowadzenie badań nad literaturą XIX - XXI w.

— metody humanistyki w kontekście refleksji nad procesami modernizacyjnymi w kulturze

— metodologiczne podstawy badania przemian funkcji literatury jako odpowiedzi na wyzwania nowoczesności

— specyfikę rozwoju literatury polskiej XIX, XX i XXI wieku w relacji do analogicznych i

konkurencyjnych procesów w literaturze europejskiej

— dynamikę zjawisk literackich i kulturowych przebiegających na zasadzie rewolucji artystycznych, przełomów, zwrotów etc.

— rolę refleksji z zakresu historii filozofii, psychologii i psychoanalizy, socjologii, kulturoznawstwa, historii sztuki, historii czytelnictwa i historii politycznej w procesie analizy historycznoliterackiej

UMIEJĘTNOŚCI (Absolwent potrafi: )

— integrować wiedzę z różnych dyscyplin humanistycznych oraz efektywnie ją wykorzystywać w analizie historycznych i kulturowych uwarunkowań literatury XIX - XX wieku

— wykorzystać zdobytą wiedzę historycznoliteracką, teoretycznoliteracką i komparatystyczną do identyfikowania luk w stanie badań oraz prowadzenia badań własnych nad twórczością wybranych pisarzy, funkcjonowaniem środowisk i formacji artystycznych, zjawiskami szczegółowymi z zakresu poetyki historycznej i teoretycznej, etc.

— prowadzić analizę utworów literackich, właściwie identyfikując podejmowane w nich wzorce gatunkowe, narracyjne, wersyfikacyjne etc. oraz wysuwając uargumentowane hipotezy w sytuacji naruszania tych wzorców przez utwór — stosować narzędzia interpretacji literatury z uwzględnieniem specyfiki dzieła, swoistości życia literackiego i zróżnicowania publiczności literackiej

— w zaangażowany i krytyczny sposób poruszać się wśród podstawowych znaków, pojęć i kategorii kultury współczesnej (polskiej i europejskiej)

— trafnie włączać zastane stanowiska teoretycznoliterackie i ustalenia historycznoliterackie do własnej argumentacji naukowej oraz posługiwać się poczynionymi ustaleniami analitycznymi w celu dyskusji ze stanem badań

— identyfikować formy idei nowoczesności w kulturze polskiej i globalnej

KOMPETENCJE SPOŁECZNE (Absolwent jest gotowy do: )

— wyrażania zrozumienia dla skomplikowanych relacji literatura — polityka, literatura — historia zapisanych w tekstach literatury nowoczesnej

— wzięcia czynnego udziału w procesie budowania dialogu pomiędzy różnymi literaturami i kulturami,

- kształtować w ten sposób zmysł otwartości, stymulując rozwój tego rodzaju postaw wśród innych członków swojego środowiska

— ciągłego dokształcania się i rozwoju

— docenienia znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych

— efektywnej pracy w zespole jako uczestnik pracy grupowej oraz jako jej koordynator

Warunkiem zaliczenia jest:

1. Obecność na zajęciach (dopuszczalne są 2 nieobecności w semestrze, powyżej tej liczby, z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych, nie ma możliwości zaliczenia zajęć).

2. Wykonanie projektu studenckiego w postaci napisania eseju na temat podejmujący problematykę zajęć lub przygotowania referatu wygłoszonego na zajęciach, rozszerzającego lub pogłębiającego dany temat.