Antropologia kultury wizualnej

obowiązkowe

w sali

Zajęcia są wprowadzeniem w zagadnienia związane z kulturą wizualną w perspektywie antropologicznej, jednocześnie w ujęciu synchronicznym (pojęcia, kategorie, „obiekty teoretyczne”) i diachronicznym (historycznie zmienne modele widzenia i wizualności).

Podstawą zajęć jest podręcznik „Antropologia kultury wizualnej. Zagadnienia i wybór tekstów”, red. Iwona Kurz, Paulina Kwiatkowska, Łukasz Zaremba, WUW, Warszawa 2013.

"Las Meninas" Velazqueza (1656) uchodzą za pierwsze przedstawienie przedstawienia w historii malarstwa. Prowokowane przezeń pytanie „gdzie jest obraz” podaje w wątpliwość przezroczystość reprezentacji; pytanie „gdzie jest widz”, „kto widzi” demonstruje kłopot z ulokowaniem patrzącego. Obraz unaocznia, że nie ma czegoś takiego, jak obraz – istnieje pole wizualne, dynamiczna przestrzeń relacji między człowiekiem – obrazem – rzeczywistością, dla której kluczowa jest kategoria spojrzenia. Z dzisiejszego punktu widzenia można też wpisać w "Las Meninas" proponowane przez de Certeau napięcie między strategią (spojrzeniem jako praktyką władzy) a taktyką (kłusowniczymi próbami jednostki, by spojrzenie rozpoznać, by mu umknąć, by znaleźć miejsce na własne praktyki).

Tematy i zagadnienia:

I JASKINIA

jaskinia jako „początek”: tworzenia obrazów i myślenia o tworzeniu obrazów – malarstwo jaskiniowe: hipotezy wyjaśniające jego funkcję i znaczenie – techniki i treści malarstwa jaskiniowego – jaskinia jako przestrzeń doświadczenia zmysłowego i szczególnego zagęszczenia semiotycznego – wielozmysłowość doświadczenia „wizualnego” – legenda Lascaux – historia pisana ex post – pojawienie się „sztuki” – ustanowienie źródła w historii sztuki – mit źródła – kultura wizualna jako obszar badawczy i dyscyplina akademicka – mity na temat kultury wizualnej – „pokazywanie widzenia” – widzenie jako zagadnienie antropologii kultury

II MUMIA

uniwersalny wymiar reprezentacji? – związek obrazu i śmierci: obrazy śmierci i śmierć obrazów – brak jako źródło obrazu – przeciwstawianie się śmierci i rozkładowi za pomocą obrazów – ontologia obrazu: „mniej niż” rzeczywistość – ambiwalencja przedstawienia (obecność i nieobecność) – relacja między ciałem żywym a martwym – obrazy zmarłych jako obrazy śmierci – kult zmarłych i wspólnota żywych – zachowanie w obrazie (wcielenie) a zachowanie w pamięci (upamiętnienie) – mumia jako obraz „zachowujący” – obraz i ciało – konwencja przedstawiania a indywidualizm – symboliczny wymiar pochówku – znaczenia grobu – kategoria „podobieństwa” – „trupia obecność”: bezosobowy, podwojony byt – dwuznaczność obrazu w koncepcji Blanchota – koncepcja „dwóch ciał króla” – devotus i homo sacer – polityczny wymiar rytuałów pogrzebowych – Święto Zmarłych w kulturze Zachodu – przemiany obyczajów pogrzebowych i stosunku do śmierci w XX wieku

III IKONA – OBRAZ ŚWIĘTY

Platon: pojęcie i krytyka naśladownictwa – mimesis i diegesis – mit o jaskini – hierarchia zmysłów – hierarchia bytów: idea / rzecz / obraz – wobec wzorca – Gorgiasza rozumienie sztuki: polemika z Platońską ideą prawdy i krytyką przedstawienia – pojęcie apate – kopie a symulakry – cechy symulakru – ikona jako obraz święty – ikona: archetyp i hipostaza – obraz jako reprezentacja innej rzeczywistości – wizerunki Boga i bóstw – obraz / idol: bałwochwalstwo – ikonoklazm: historia i przyczyny – człowiek jako obraz Boga i przejście do obrazu człowieka jako Boga – vera-ikon – ikona w kościele – metoda anagogiczna: od oczu ciała ku oczom duszy – animizm – wizerunki w działaniu – zakaz tworzenia wizerunków i mit aikoniczności – Gadamerowska „nieodróżnialność”

IV IDOL – FETYSZ

mimesis w ujęciu Arystotelesa – prawda a prawdopodobieństwo – poetyka normatywna – dzieło jako twór autonomiczny – fetysz: kategoria etnografii i psychoanalizy – obraz jako fetysz – materialna wartość obrazu – mit Pigmaliona – psychologia spojrzenia i jej krytyka – władza obrazów: potężne obrazy czy niemoc obrazów? – współczesne praktyki animistyczne – ikonoklazm – nadawanie obrazom cech płci kulturowych i walorów seksualnych – kategorie ikony i idola – re-prezentacja i przed-stawienie – obraz jako znak – picture (obraz materialny) a image (obraz)

V CAMERA OBSCURA

obraz jako odbicie rzeczywistości – camera obscura jako instrument i jako model widzenia – współobecność rzeczywistości i obrazu rzeczywistości w camera obscura – konstrukcje podmiotu w modelu widzenia implikowanym przez camera obscura i fotografię – „okno” i „płaszczyzna”: dwie metafory obrazu i dwa modele widzenia – ontologia obrazu fotograficznego – realizm i dokumentalizm w malarstwie, w fotografii i w filmie – portret malarski i portret fotograficzny – obraz fotograficzny a śmierć – fotografia w funkcji protezy pamięci – czasowość fotografii – „to było” jako noemat fotografii – doświadczenie bycia fotografowanym – studium i punctum w koncepcji Rolanda Barthes'a – fotografia jako rytuał społeczny – poznawanie i zawłaszczanie rzeczywistości w akcie fotografowania – fotografia jako narzędzie władzy i kontroli – praktyki symboliczne i magiczne związane z fotografią – reprodukcja rzeczywistości w filmie dokumentalnym i fabularnym

VI PERSPEKTYWA

kulturowe podstawy widzenia – perspektywa jako forma symboliczna – od narzędzia malarskiego do sposobu istnienia w świecie – fizjologiczne i antropologiczne argumenty przeciw perspektywie – krótka historia perspektywy: perspectiva naturalis i perspectiva artificialis – stożek/piramida widzenia – obraz jako konstrukt – widzenie fizjologiczne a widzenie symboliczne – perspektywa jako relacja między widzem a obrazem, miejsce widza – gra powierzchni i tego, co przedstawiane – perspektywa jako model podmiotu – patrzenie/posiadanie – relacja nowożytności i widzenia – światoobraz – człowiek jako podmiot – nowożytna nauka – społeczne znaczenie malarstwa: wymiar klasy i płci

VII EKSPOZYCJA

kolekcjonowanie jako praktyka kulturowa – porządkowanie świata, tworzenie reprezentacji – niemożliwe cele kolekcji – ekspozycja: kolekcjonowanie a wystawianie do oglądania –przestrzeń muzealna i jej widz – świat w miniaturze – eksponowanie: naoczność, dowód, fakt – strategie kuratorskie – eksponat jako obiekt wystawiony do oglądania – architektura i idea muzeum – archiwum a muzeum – wizualizacja (ekspozycja) wnętrza człowieka – ciało jako obraz – społeczne strategie wykorzystania fotografii – ciało więźnia pochwycone przez fotografię – oryginał a kopia – reprodukcja manualna i techniczna – status dzieła sztuki w dobie reprodukcji technicznej – aura i oryginalność dzieła – wartość kultowa i ekspozycyjna dzieła – ekspozycyjność kopii

VIII PANOPTYKON

panoptykon jako obiekt architektoniczny i model relacji społecznych – panoptykon i urządzenia panoptyczne jako instytucje kontroli i ujarzmienia – perspektywa historyczna: związki nadzoru z widzeniem – nowoczesne mechanizmy dyscyplinarne – funkcje nowoczesnej mapy i bazy danych – lokalne mapy i globalne widownie – współczesny panoptykon? – synopticon – społeczeństwo spektaklu – oddzielenie (społeczne, ekonomiczne, komunikacyjne) jako fundament spektaklu – relacje spektakl-kapitał-towar-obraz – tautologiczność spektaklu – obrazy jako zapośredniczenie relacji społecznych – współczesne techniki nadzoru, dyscypliny i autoprezentacji: cctv, reality tv, kamery internetowe – nadzór i jego narzędzia w sferze prywatnej – nacechowanie płciowe relacji nadzoru – taktyki oporu wobec władzy obrazów – ekshibicjonizm jako forma oporu wobec voyeuryzmu – Lacanowska koncepcja spojrzenia – anamorfoza – objet petit a w polu widzenia – miejsce podmiotu wobec spojrzenia – Lacana model relacji widzenia kontra model Foucaulta (Sartre’a)

IX EKSTENSJE – MEDIA – PROTEZY

społeczne i komunikacyjne funkcje mediów – media jako ekstensje ciała – „środek przekazu jest przekazem” – konsekwencje mediatyzacji dla podmiotu i środowiska, w którym żyje – ekologia mediów – przemiany środowiska medialnego w dobie cyfryzacji: konwergencja – tryby rejestracji: gramofon, film, maszyna do pisania – konwergencja mediów – medium/mediacja/mediatyzacja – chrześcijaństwo jako model i metafora mediacji – człowiek jako pośrednik – „podwójne ciało medium” – ciało człowieka i medium – ciało jako interfejs między „wnętrzem” a „zewnętrzem” – człowiek a technika, ciało a proteza – „protetyczna natura istnienia” u Freuda i Bergsona – techno-tożsamość – metafora cyborgizacji i jej krytyka – protetyczność ciał: ambiwalentne związki ciała i technologii – „ciało, które mamy, i ciało, którym jesteśmy”

X MIASTO

człowiek w mieście: od obcości do oswojenia – wielozmysłowość doświadczenia miejskiego – Paryż jako stolica XIX wieku – doświadczenie miejskości: wystawa, panorama, pasaż, wnętrze mieszkalne, ulica, barykada – flâneur: figura nowoczesności – fetyszyzm towarowy: nowe stosunki władzy oraz dystrybucji wartości – wartość użytkowa i wartość wymienna towaru – polityczne strategie reprezentacji w mieście – miasto jako przestrzeń i przedmiot konsumpcji – miasto jako środowisko wizualne – przestrzeń jednoczesnego rozproszenia i przyciągnięcia uwagi – przestrzeń nowych form wizualnych – nowych sposobów, narzędzi widzenia – przestrzeń miasta jako pole dyskursu: granice płci, rasy, klasy – „miejsce kobiet” w mieście: władza spojrzenia – wizualne praktyki dyscyplinarne – „miasto podwojone”: przedstawienia miasta – miejskie sieci komunikacji

XI MONTAŻ – RUCH

nowe koncepcje czasu i przestrzeni na przełomie XIX i XX wieku – kategorie „momentu” i „fragmentu” w refleksji o nowoczesności – Benjaminowskie pojęcie „szoku” – estetyka kolażu i estetyka płynności – fotogenia – przedkinematograficzne badania nad ruchem – analiza i synteza ruchu w obrazie – wynalezienie kinematografu – przemiana kinematografu w kino – kino atrakcji – narracja obrazowa – fotomontaż – miejsce kina w historii sztuki i historii obrazów – montaż i kolaż jako forma myślenia – geneza i rodzaje montażu filmowego – percepcja stroboskopowa – kinematograficzny mechanizm myślenia – złudzenie mechanistyczne – kino jako „królestwo ruchu” – materia i człowiek w obrazie filmowym – ideologiczne i estetyczne podstawy montażu – teoria montażu Siergieja Eisensteina – montaż obrazu i dźwięku – obraz-ruch i obraz-czas w teorii filmu Gilles’a Deleuze’a – obraz mentalny w kinie – archeologia kompozytowania i nowe typy montażu cyfrowego – montaż telewizyjny i montaż wideo – techniki symulacji analogowej, elektronicznej i cyfrowej – montaż czasowy i montaż przestrzenny – komputer osobisty w funkcji stołu montażowego

XII EKRANY

antropologia ekranu – ekrany naturalne – ekrany pamięci – nieruchome oko widza kinowego – formy ekranów kinowych – „stadium zwierciadła” w koncepcji Jacques'a Lacana – kinematograf i jego prehistoria – działanie aparatu kinematograficznego – przestrzeń kinowa jako integrująca i alienująca jednocześnie – modele odbioru kinowego – mechanizm projekcji-identyfikacji – cień, sen, wyobrażenie – magia kina i uczestnictwo uczuciowe – fizyczne doświadczenie bycia w kinie – władza spojrzenia / władza nad spojrzeniem –przyjemność wzrokowa a przemoc ideologiczna – skopofilia, narcyzm, fetyszyzm, voyeuryzm – ekran telewizyjny a ekran kinowy – paleotelewizja i neotelewizja – informacja i fikcja w neotelewizji – wydarzenie telewizyjne: rejestracja, interpretacja, kreacja – metafora okna – ekran a monitor: odmienność obrazów i praktyk – relacja człowiek/monitor – ontologia obrazu cyfrowego oraz związane z nim nowe formy dystrybucji i percepcji – interfejs komputera a interaktywność odbioru – model podmiotu w epoce cyfrowej

XIII KLISZE – ODBICIA

„orientalizm” jako konstrukcja – malarstwo orientalistyczne i jego ideologia – polityczny wymiar dzieła sztuki – przemiany kina powojennego – kryzys obrazu-działania – klisze w kinie – znaczenie i funkcja stereotypu wizualnego – cechy stereotypu – jego społeczne użycia – doświadczenie „ja” a tożsamość w oczach innego – tożsamość a stereotyp – rasa, płeć, klasa jako jawne i skryte wyróżniki tożsamości – wygląd jako tożsamość – interpelacja – „ja” we władzy spojrzenia: strategie oporu – drag i jego odczytania – przywłaszczenie i subwersja w społecznym polu widzenia – narcyzm jako patologia współczesności – „ja” wobec nadprodukcji obrazów

XIV RZECZYWISTOŚĆ ROZSZERZONA

Lemowska fantomatyka: ani jawa, ani fikcja – fantomatyka obwodowa i centralna – status snu i marzenia sennego – Baudrillarda historia i klasyfikacja reprezentacji – praktyki symulowania i dysymulowania – hiperrzeczywistość – obrazy: pozory i symulakry jako znaki – Baudrillard wobec tradycji ikonoklastycznej – zanikający przedmiot antropologii – pojęcie cyberprzestrzeni – kategoria wirtualności: różne definicje – wirtualność a realność – wirtualność a fikcjonalność – wirtualność a symulacja – wirtualność a aktualność – media wirtualności – przestrzeń „rzeczywistości wirtualnej” jako przestrzeń iluzoryczna – historia iluzji przestrzennej w sztukach wizualnych – podmiot wobec przestrzeni iluzorycznej – ciało i obecność w cyberprzestrzeni – ciało jako interfejs – tożsamość wirtualna – gry w sieci: realne i wirtualne – współczesna ekonomia na pograniczu realności i wirtualności – pamięć protetyczna – pamięć „nieautentyczna” – wirtualne przestrzenie pamięci

XV PARERGON

granice percepcji i granice obrazu jako problem teorii wizualności i historii sztuki – przestrzenny i czasowy aspekt przedstawienia – obraz jako przedmiot materialny – podmiot a przedmiot widzenia – „cytowanie” i autotematyzm w sztukach wizualnych – sądy refleksyjne, determinujące i estetyczne w filozofii Kanta – parergon w ujęciu Kanta i Derridy – ergon/ parergon: dzieło i „obramowanie” – procedura dekadrowania w koncepcji Bonitzera – dekadrowanie a płaszczyzna obrazu (malarskiego, fotograficznego i filmowego) oraz punkt widzenia (twórcy, kamery i widza) – kadrowanie i dekadrowanie a struktury narracyjne i montażowe w filmie – strategie „postutopijne” w sztuce współczesnej – granice między sztuką i polityką – podziały przestrzeni społecznej oraz doświadczenia zmysłowego – ich estetyczne i polityczne uwarunkowania oraz konsekwencje – status dzieła sztuki – prawo do patrzenia – granice wizualności – kompleksy wizualności w ujęciu Mirzoeffa – projekt kontrwizualności

Wybór lektur

(Teksty na zajęcia będą udostępniane dla osób studiujących w formie skanów na platformie Google Classroom)

I JASKINIA

§ Mieczysław Porębski, Pochodzenie obrazów

§ Richard Leakey, Malarstwo jaskiniowe

§ Zbigniew Herbert, Lascaux

§ Donald Preziosi, Konstruując źródła sztuki

§ W.J.T. Mitchell, Pokazać widzenie

II MUMIA

§ Hans Belting, Obraz i śmierć

§ Maurice Blanchot, Trupie podobieństwo

§ Ernst H. Kantorowicz, Król nie umiera nigdy

§ Giorgio Agamben, Ciało suwerenne i ciało święte

§ Bogusław Kwiatkowski, Józef Piłsudski

§ Philippe Ariès, Współczesne postawy wobec śmierci

III IKONA – OBRAZ ŚWIĘTY

§ Platon, O naśladownictwie

§ Zbigniew Nerczuk, Apate. Sztuka według Gorgiasza z Leontoi

§ Gilles Deleuze, Symulakr u Platona

§ Henryk Paprocki, Problem ikony

§ Otto von Simson, Katedra gotycka jako mowa form

§ David Freedberg, Wizerunki w działaniu

IV IDOL – FETYSZ

§ Arystoteles, Sztuki naśladowcze

§ Ernst Gombrich, Moc Pigmaliona

§ Zygmunt Freud, Fetyszyzm

§ W.J.T. Mitchell, Czego chcą obrazy

§ Gridley McKim-Smith, Retoryka gwałtu, język wandalizmu

§ Michał Paweł Markowski, Ikony i idole

V CAMERA OBSCURA

§ Jonathan Crary, Camera obscura i jej podmiot

§ Svetlana Alpers, Interpretacja bez reprezentacji, albo oglądanie „Panien dworskich”

§ André Bazin, Ontologia obrazu fotograficznego

§ Roland Barthes, Camera lucida

§ Susan Sontag, Świat obrazów

§ Siegfried Kracauer, Przedstawianie materialnej rzeczywistości

VI PERSPEKTYWA

§ Leone Battista Alberti, Otwarte okno

§ Erwin Panofsky, Perspektywa jako „forma symboliczna”

§ Martin Heidegger, Czas światoobrazu

§ John Berger, Sposoby widzenia

VII EKSPOZYCJA

§ James Clifford, O kolekcjonowaniu

§ Douglas Crimp, Narodziny muzeum

§ Timothy Mitchell, Na wystawie świata

§ Allan Sekula, Ciało i archiwum

§ Walter Benjamin, Reprodukcja techniczna

VIII PANOPTYKON

§ Michel Foucault, Panoptyzm

§ Zygmunt Bauman, Wojny o przestrzeń

§· Guy Debord, Kulminacja oddzielenia

§ Hille Koskela, Uwłasnowalniający ekshibicjonizm

§ Jacques Lacan, Anamorfoza i spojrzenie

§ Todd McGowan, Spojrzenie u Lacana

IX EKSTENSJE – MEDIA – PROTEZY

§ Marshall McLuhan, Przekazem jest środek przekazu

§ Friedrich Kittler, Gramofon, film, maszyna do pisania

§ Regis Debray, Od medium do mediacji

§ Elisabeth Grosz, Protetyczne przedmioty

§ Vivian Sobchack, Pieprzyć ciało / przetrzymać tekst, czyli jak wyjść cało z tego stulecia

X MIASTO

§ Tadeusz Peiper, Dostrzec miasto

§ Walter Benjamin, Paryż, stolica XIX wieku

§ Karol Marks, Fetyszyzm towarowy

§ John Tagg, Miasto spektaklu

§ Tom Gunning, Ciało schwytane na gorącym uczynku: miasto, media i zbrodnia

§ William J. Mitchell, Cyfrowe podwojenie

XI MONTAŻ – RUCH

§ Leo Charney, Przez moment: film a filozofia nowoczesności

§ Philippe-Alain Michaud, „Mnemosyne” – pomiędzy historią sztuki a kinem

§ Henri Bergson, Kinematograficzny mechanizm myślenia i złudzenie mechanistyczne

§ Karol Irzykowski, Królestwo ruchu

§ Siergiej Eisenstein, Film czwartego wymiaru

§ Gilles Deleuze, Obraz-ruch i obraz-czas

§ Lev Manovich, Kompozytowanie

XII EKRANY

§ Stefan Themerson, O potrzebie tworzenia widzeń

§ Jacques Lacan, Stadium lustra jako czynnik kształtujący funkcję Ja

§ Edgar Morin, Dusza kina

§ Laura Mulvey, Przyjemność wzrokowa a kino narracyjne

§ Umberto Eco, Przejrzystość utracona

§ Anne Friedberg, Wirtualne okna

XIII KLISZE – ODBICIA

§ Linda Nochlin, Orient wyobrażony

§ Gilles Delueze, Klisze

§ Richard Dyer, Funkcja stereotypu

§ Frantz Fanon, Doświadczenie bycia Czarnym

§ Judith Butler, Gender is Burning. Dylematy przywłaszczenia i subwersji

§ Christopher Lasch, Narcystyczna osobowość naszych czasów

XIV RZECZYWISTOŚĆ ROZSZERZONA

§ Stanisław Lem, Fantomatyka

§ Jean Baudrillard, Precesja symulakrów

§ Oliver Grau, W głąb obrazu

§ Samuel Weber, Wirtualny wskaźnik

§ Alison Landsberg, Pamięć protetyczna

XV PARERGON

§ Mieke Bal, Zabójcze zwierciadła

§ Jacques Derrida, Parergon

§ Pascal Bonitzer, Dekadrowanie

§ Jacques Rancière, Estetyka jako polityka

§ Nicholas Mirzeoff, Prawo do patrzenia

Po ukończeniu zajęć student student zna i rozumie:

- podstawowe media wizualne oraz ich wpływ na kształt procesu kulturowego

- w stopniu zaawansowanym wybrane aspekty kultury wizualnej i filmowej

- metody analizy oraz interpretacji praktyk i wytworów kultury wizualnej

- wybrane nurty i narzędzia historii sztuk wizualnych i filmu

Po zakończeniu zajęć student potrafi:

- określać znaczenie medialnego charakteru odmiennych praktyk i przekazów wizualnych dla ich treści i funkcji

- napisać pracę z zakresu antropologii kultury wizualnej, samodzielnie dobierając literaturę i korzystając z narzędzi (teorii, terminologii) poznanych w czasie kursu

- zabierać głos w dyskusji dotyczących kultury wizualnej

- samodzielnie prowadzić pracę badawczą w dziedzinie antropologii kultury wizualnej, pod kierunkiem opiekuna naukowego

Po zakończeniu zajęć student gotów jest do:

- krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści

- przyjęcia postawy szacunku i badawczej ciekawości wobec różnorodnych zjawisk kultury wizualnej w tym używania zdobytej wiedzy do rozwiązywania zaobserwowanych problemów oraz zasięgania opinii ekspertów

- dostrzegania znaczenia kultury wizualnej i refleksji nad nią dla życia społecznego; dostrzegania konieczność jej rozwoju

- uczestnictwa w debacie publicznej na poziomie lokalnym, w środowisku uniwersyteckim

Podstawowym warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest uczestniczenie w zajęciach. Nieobecności należy usprawiedliwiać u osoby prowadzącej. Osoba studiująca ma prawo do dwóch usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych nieobecności w każdym semestrze. Osoba mająca od trzech do pięciu nieobecności w semestrze musi nadrobić je w sposób określony przez osobę prowadzącą. Nieobecności (nawet usprawiedliwione!) na więcej niż pięciu zajęciach (30%) w semestrze skutkują niedopuszczeniem do zaliczenia tego semestru, a w konsekwencji niezaliczeniem całych zajęć. Jedynie osoby z przyznaną Indywidualną Organizacją Studiów w oparciu o opinię BON mogą mieć zwiększony limit nieobecności, jednak nie więcej niż do 50% w każdym semestrze.

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu ustnego jest złożenie pisemnej pracy rocznej w formie i terminie określonym przez osobę prowadzącą. Ocena końcowa z przedmiotu jest oceną z egzaminu ustnego obejmującego cały program zajęć z uwzględnieniem oceny z pracy rocznej. Ocena końcowa może zostać podwyższona ze względu na dużą aktywność podczas zajęć (zabieranie głosu w dyskusjach, formułowanie pytań, wykazywanie się bardzo dobrą znajomością lektur) w trakcie całego roku.

Szacunkowy nakład pracy osoby uczestniczącej w zajęciach: udział w zajęciach 60h (2 ECTS), przygotowanie do zajęć 90h (3 ECTS), przygotowanie pracy rocznej 90h (3 ECTS), przygotowanie do egzaminu ustnego 60h (2 ECTS). Łącznie 300h (10 ECTS).

Sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w pracach pisemnych i prezentacjach zaliczeniowych określają zapisy § 3 i 4 uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 roku. W związku z tym, że jedną z podstawowych umiejętności zdobywanych na kierunkach studiów organizowanych na Wydziale Polonistyki jest sprawne i profesjonalne posługiwanie się polszczyzną pisaną, a w szczególności stylem naukowym, zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do przygotowania, korekty i redakcji tekstów.