Historia kultury antycznej - ćwiczenia

obowiązkowe

Celem ćwiczeń jest zapoznanie studentów z podstawowymi formami myślenia o kulturze

antyku (czyli starożytnej Grecji i Rzymu). Kultura antyczna traktowana jest przede wszystkim

jako zbiór odniesień służących lepszemu zrozumieniu tożsamości kulturowej Europejczyków.

Czytając teksty literackie i filozoficzne Greków i Rzymian, próbujemy na tych zajęciach

zrozumieć, jak formułowali oni problemy związane z ludzką egzystencją, których aktualność

odczuwamy również w naszych czasach – mimo wielkiej odmienności kultury antycznej

względem nowożytnej i współczesnej.

w sali

Przedmiot obejmuje historię kultury dwóch społeczeństw antycznych: Grecji i Rzymu od

czasów archaicznych (pojawienie się pisma, początki literatury) po okres wczesnego

Cesarstwa Rzymskiego. Szczególny nacisk położony jest na zagadnienia obyczajowości, typu

przekazu i komunikacji społecznej (oralność a piśmienność, wykształcenie - paideia, teatr,

funkcje literatury i obrazu, widowiska), form życia społecznego (uczestnictwo w życiu

politycznym, stosunek do obcych), zjawisk akulturacji (inne kultury, wzajemne związki,

kultura grecka a Rzym) i przemian kultury (na przykład nowe zjawiska w okresie

hellenistycznym).

Ćwiczenia – Cel zajęć jest dwojaki: Po pierwsze, będziemy obserwować Greków i Rzymian w ich „środowisku naturalnym”, w świecie, który przeżywali, tworzyli i opisywali dostępnymi im kategoriami intelektualnymi – odmiennymi od tych, jakimi posługują się ludzie innych epok i kultur (w tym naszej). W ten sposób poznamy Greków i Rzymian w całej ich „obcości”, odmienności. Pozwoli to uniknąć pułapek potocznego myślenia o rzekomo bardzo nam bliskiej starożytności. Z drugiej jednak strony zwracać będziemy uwagę na pewne wyjątkowe cechy, wyróżniające cywilizację Greków i Rzymian na tle innych cywilizacji. Te wyjątkowe cechy (np. religia obywatelska czy wspólnota obywatelska) stanowią tło, na którym narodziły się i ewoluowały zjawiska o fundamentalnym znaczeniu dla dalszego rozwoju cywilizacji europejskiej, jak choćby filozofia i demokracja. Jednym słowem, patrząc na świat antyczny będziemy się starali widzieć jednocześnie to, co stanowi o cywilizacyjnej ciągłości dziejów Europy, jak i to, co stanowi o odrębności cywilizacji grecko-rzymskiej.

1) Thomas Stearns Eliot, Kto to jest klasyk

2) Erich Auerbach, Blizna Odyseusza

3) wybrane utwory Safony, Alkajosa, Anakreonta, Solona

4) Ajschylos, Agamemnon

5) Eurypides, Bachantki

6) Arystofanes, Żaby

7) Heraklit, wybór fragmentów

8) Platon, Fajdros

9) Arystoteles, Zachęta do filozofii

10) Plutarch, Żywot Aleksandra.

11) Kallimach, Antologia Palatyńska, Teokryt (wybór epigramów i sielanek)

12) Dion Chryzostom, Mowa trojańska

13) Epiktet, Encheiridion

14) Herodot, Dzieje, fragmenty I 1-14, II 1-34, II 84-90

15) Tukidydes, Wojna peloponeska, fragmenty I 1, I 22, II 34-53, V 84-116

16) Polibiusz, Dzieje, fragmenty I 1-5, VI 3-9, VI 43-58

17) Cyceron, O państwie, fragmenty I 19-47, VI 9-26

18) Katullus, wybór wierszy i Propercjusz, elegia II 13

19) Wergiliusz Ekloga I i IV, Horacy, pieśni I 9 (Vides ut alta), I 11 (Tu ne quaesieris), I 37

(Nunc est bibendum), II 3 (Aequam memento), III 30 (Exegi monumentum), IV 7 (Diffugere

nives)

20) Swetoniusz, Żywot Tyberiusza

21) Tacyt, Germania

22) Jean-Baptiste Racine, Brytanik

Podstawowa wiedza na temat ważnych omawianych na wykładzie i ćwiczeniach zjawiskach kultury antycznej.

Umiejętność analizy wybranych starożytnych tekstów źródłowych oraz rozpoznania najwistotniejszych realiów starożytnych pojawiających się w tekście. Umiejętność samodzielnego poszukiwania w odpowiednich pomocach naukowych informacji w zakresie dziejów i kultury starożytnej Grecji i Rzymu.

Po zakończeniu cyklu student:

- posiada podstawowy zasób wiedzy na temat kultury antycznej

- potrafi ze zrozumieniem czytać i analizować teksty greckie i łacińskie w przekładach

- potrafi interpretować znaczenia fenomenów kultury antycznej i ich role w kulturze epok późniejszych

- rozumie doniosłość tradycji klasycznych w rozwoju kultury europejskiej

- rozpoznaje ślady kultury antycznej we współczesnym krajobrazie kulturowym

- jest w stanie przekazać wiedzę o antyku innym obserwatorom rzeczywistości kulturowej

Ponadto student zna i rozumie:

swoistość nauk o kulturze oraz ich związki z innymi naukami humanistycznymi i społecznymi K_W01;

rolę dziedzictwa antycznego i biblijnego w historii kultur K_W03;

metody analizy oraz interpretacji praktyk i tekstów kultury K_W08;

student potrafi:

wykorzystać posiadaną wiedzę, by samodzielnie wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować, integrować informacje z różnorodnych źródeł i wykorzystywać je w samodzielnych projektach badawczych K_U01;

interpretować zgromadzony materiał uwzględniając kontekst historyczny, społeczny i polityczny K_U02;

wykorzystywać metodologię badawczą oraz narzędzia (także cyfrowe) nauk humanistycznych oraz prezentować i syntetyzować uzyskane tymi metodami dane K_U04;

pisać rozprawy, samodzielnie dobierając literaturę oraz zaprezentować ustnie wyniki swych dociekań badawczych, a także wygłosić referat będący rezultatem samodzielnej analizy literatury przedmiotu; w swych wypowiedziach pisemnych i ustnych stosuje w sposób poprawny terminologię z zakresu nauk o kulturze K_U05;

zabierać głos w dyskusji stosując poprawne strategie argumentacyjne i operacje logiczne K_U06;

samodzielnie prowadzić pracę badawczą pod kierunkiem opiekuna naukowego K_U08;

inicjować i prowadzić badawcze prace zespołowe; współdziałać w zespole z innymi osobami; organizować pracę indywidualną i zespołową K_U09;

stale dokształcać się i rozwijać intelektualnie oraz zawodowo K_U10;

student jest gotów do:

krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści K_K01;

przyjęcia postawy szacunku i badawczej ciekawości wobec różnorodnych zjawisk kultury w tym używania zdobytej wiedzy do rozwiązywania zaobserwowanych problemów oraz zasięgania opinii ekspertów K_K02;

angażowania się w prace zespołowe ze świadomością wagi wspólnego działania i etyczną odpowiedzialnością K_K07;

wykazywania troski o dziedzictwo kulturowe i świadomości jego znaczenia dla życia społecznego K_K09.

W sesji letniej egzamin ustny obejmujący całość materiału z obu semestrów ćwiczeń.

Dopuszczalne są dwie nieusprawiedliwione nieobecności w semestrze.

Brak.