Cyfrowe życie i praktyki piśmienne: narzędzia, metody, strategie-warsztat

fakultatywne

Osoby uczestniczące w warsztatach powinny posiadać smartfony i być otwarte na korzystanie z różnego rodzaju narzędzi cyfrowych oraz pracę w grupie.

w sali

Celem warsztatów jest, w przeciwieństwie do klasycznego konwersatorium, skupienie się na doświadczaniu i wytwarzaniu praktyk piśmienności cyfrowej. Punktem wyjścia będą własne obserwacje oraz moja autorska koncepcja nowej lektooralności. Na koniec osoby studenckie zrealizują praktyczne działanie (projekt), w którym zdobyte doświadczenie wykorzystają.

W ostatnich dwudziestu latach pod wpływem technologii cyfrowych radykalnie zmieniły się praktyki piśmienne. Podczas gdy jedni, jak Jacek Dukaj, wieszczą nadejście czasów „po piśmie”, inni widzą bezprecedensową intensyfikację pisania. Jest to jednak inne pisanie i inna piśmienność. W cyfrowej codzienności zanika granica między tym co piśmienne, drukowane i mówione. Urządzenia cyfrowe są maszynami, w których granica ta ulega ciągłym przekształceniom. Jednocześnie mówimy, wysyłamy pod stołem smsy, czatujemy, sprawdzamy Google’a. Prowadzimy dyskusje z czat-botami i NPC-ami oraz zajęcia na Zoomie, prosimy o radę wirtualnych asystentów, wydajemy polecenia samochodom, rozmawiamy w językach, których nie znamy. To, co piśmienne, posttypograficzne i to co mówione łączy w nowe, nieznane jeszcze 20 lat temu, konfiguracje.

Celem warsztatów jest, w przeciwieństwie do klasycznego konwersatorium, skupienie się na doświadczaniu i wytwarzaniu praktyk piśmienności cyfrowej. Punktem wyjścia będą własne obserwacje oraz moja autorska koncepcja nowej lektooralności. Na koniec osoby studenckie zrealizują praktyczne działanie (projekt), w którym zdobyte doświadczenie wykorzystają. Ważnym elementem warsztatów będzie rozpoznanie przez osoby uczestniczące czym będzie cyfrowy projekt i w jaki sposób zostanie zrealizowany

Bycie biegłym w cyfrowej piśmienności wymaga nie tylko w posługiwania się cyfrowymi narzędziami, ale również w używania ich w sposób, który nazwałbym „krytycznym” lub „hakerskim” – nie zawsze zgodny z zamysłem twórców, wykorzystujący luki w oprogramowaniu, strategie kontrcyfrowe itp. W ramach zajęć proponuję pracę przede wszystkim z darmowymi narzędziami cyfrowymi opartą na zasadach medialabu.

Proponowane tematy, bloki tematyczne:

Wstępne formatowanie:

1. Wstęp. Czy można prowadzić cyfrowe życie bez cyfrowej piśmienności?

2. Gdzie jest cyfrowa piśmienność – (auto)etnograficzne mapowanie praktyk;

3. Wprowadzenie podstawowych pojęć: lektooralność i nowa lektooralność, najmniejszy wspólny mianownik cyfrowy (DLCD), czytanie i pisanie hybrydowe, nachylenie skrypty(sty)czne.

Doświadczanie:

4. Hardware. Przegląd sposobów i narzędzi pisania cyfrowego: rysik, pad do konsoli, ekran, VR;

5. W przestrzeniach hybrydowych: „Texting while walking”, mapa; spacer;

6. Pisanie jako praktyka społeczna i grupowa – wattpad, google docs, messsenger;

7. Nowa lapidarność – robimy tiktoki;

8. Granie w gry wideo jako praktyka piśmienna.

Praca nad projektami:

9. Wspólne planowanie;

10. Praca nad projektami zaliczeniowymi;

11. Prezentacja projektów.

Przykładowe lektury:

-Anna Nacher Media lokacyjne. Ukryte życie obrazów, Krakow 2016; (fragmenty

-Jack Goody, Mit, rytuał, oralność, tłum. O. Kaczmarek, Warszawa 2012.

- Roy Harris Racjonalność a umysł piśmienny, tłum. M. Rakoczy, Warszawa 2014

- Jay D. Bolter, Przestrzeń pisma. Komputery, hipertekst i remediacja druku, tłum. A. Małecka, M. Tabaczyński, Kraków- Bydgoszcz 2014,

- Henning Lobin, Marzenie Engelbarta. Czytanie i pisanie w świecie cyfrowym, tłum. Ł. Musiał, Państwowy Instytut Wydaw-niczy, Warszawa 2018

- Deidre Mask Adresy. Co nam mówią o statusie, tożsamości i władzy, tłum. A . Wilga, Kraków 2022.

- Paul Davison, The language of Internet memes, [w:] The Social Media Reader, red. M. Mandiberg, New York – London 2012,

- „Kultura Współczesna” 2(127)/2024 – Nowe lapidarności, numer tematyczny, wybrane teksty.

- Internet dzieci. Raport z 2025 roku.

Osoby uczestniczące w zajęciach zdobędą, rozwiną i pogłębią swoją wiedzę dotyczącą mediów w kulturze współczesnej, ich praktycznego użycia oraz wykorzystania poznawanych na innych zajęciach metod ich badania.

Zapoznają się ze szczególnym znaczeniem cyfrowej piśmienności w kulturze współczesnej.

Zdobędą doświadczenia i umiejętności zarówno w przygotowywaniu oraz prowadzeniu prac zespołowych, jak i w samodzielnym, krytycznym, przemyślanym działaniu w cyfrowym środowisku hybrydowym.

Nauczą się używać i wymieniać doświadczeniami w używaniu darmowych i otwartych na wolny dostęp narzędzi cyfrowych.

Poznają etyczne wyzwania pracy w środowisku cyfrowym i grupie warsztatowej.

Będą gotowe do samodzielnego angażowania się w prace zespołowe.

Warunkami uzyskania pozytywnej oceny z zajęć są: aktywne uczestniczenie w zajęciach, realizacja zadań domowych oraz wykonanie i zaprezentowanie projektu zaliczeniowego, grupowego lub indywidualnego.

Konkretna forma zaliczenia zostanie omówiona z uczestnikami i uczestniczkami na pierwszych zajęciach.

Podstawowym warunkiem zaliczenia semestru jest uczestniczenie w zajęciach. Nieobecności należy usprawiedliwiać u prowadzącego zajęcia. Osoba studiująca ma prawo do dwóch usprawiedliwionych lub nieusprawiedliwionych nieobecności w semestrze. Osoba mająca od trzech do pięciu nieobecności w semestrze musi nadrobić je w sposób określony przez osobę prowadzącą zajęcia. Nieobecności (nawet usprawiedliwione!) na więcej niż pięciu zajęciach skutkują niedopuszczeniem do zaliczenia zajęć - jedynie osoby z przyznaną

Indywidualną Organizacją Studiów w oparciu o opinię BON mogą mieć zwiększony limit nieobecności, jednak nie więcej niż do 50%.

Szacunkowy nakład pracy osoby studiującej:

- 30h: udział w zajęciach

- 30h

Sposób wykorzystania narzędzi sztucznej inteligencji w prezentacjach określają zapisy § 3 i 4 uchwały nr 98 Uniwersyteckiej Rady ds. Kształcenia z dnia 8 grudnia 2023 r. w sprawie wytycznych dotyczących korzystania z narzędzi sztucznej inteligencji w procesie kształcenia. W związku z tym, że jedną z podstawowych umiejętności zdobywanych na kierunkach studiów organizowanych na Wydziale Polonistyki jest sprawne i profesjonalne posługiwanie się polszczyzną pisaną, a w szczególności stylem naukowym, zabrania się wykorzystywania systemów sztucznej inteligencji do korekty i redakcji tekstu w sposób wykraczający poza ustalenia z osobą prowadzącą zajęcia.