Litwa, Łotwa, Estonia - historia kultur państw bałtyckich

obowiązkowe

W ramach tego kursu czytamy współczesną literaturę litewską, estońską i łotewską, przyglądamy się kulturze filmowej i teatralnej, ale też architekturze miast i krajobrazowi tak zwanych państw bałtyckich. Tak zwanych - bo zastanawiamy się także nad samym pojęciem "bałtyckości", jego źródłami i elementami składającymi się na wspólnotę kulturową (i kulturowe odmienności).

Kurs skupiony przede wszystkim na lekturze i interpretacji współczesnych tekstów kultury pokazuje również ich historyczne zakorzenienia.

w sali

Zajęcia skupione są wokół współczesnej kultury litewskiej, łotewskiej i estońskiej.

Są pomyślane jako cykl, w centrum którego są teksty kultury (literatura, film, teatr) oraz publicystyczne w ostatnich lata żywo obecne w krajach bałtyckich.

Na zajęciach podejmowane będą następujące tematy:

- „tożsamość bałtycka” – pojęcie, zakres, wątpliwości; krajobraz i historie;

- kultura miejska, kultura wsi - ich obecność i znaczenie w Litwie, Łotwie i Estonii;

- zróżnicowanie etniczne, językowe, religijne państw bałtyckich;

- historia najnowsza państw bałtyckich (od XIX wieku do współczesności) – wprowadzenie;

- tradycje ludowe, mitologie - ich współczesna obecność w przestrzeni kultur bałtyckich i znaczenie dla tożsamości;

- doświadczenia XX wieku w społecznościach Litwy, Łotwy i Estonii;

- wybrane zjawiska współczesnego życia kulturalnego w krajach bałtyckich.

- Jan Brokken, Bałtyckie dusze, przeł. Alicja Oczko, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2017.

- wybór tekstów z numeru tematycznego pisma „Herito”, nr 40 „Litwa”, MCK, Kraków 2021.

- Tomas Venclova, Magnetyczna Północ. Rozmawia Ellen Hinsey, wyd. Zeszyty

Literackie 2018.

Czesław Miłosz, Tomas Venclova, Dialog o Wilnie, wyd. dowolne.

Czesław Miłosz, Dolina Issy, wyd. dowolne.

Oskar Miłosz, Baśnie litewskie, wyd.dowolne.

Kristina Sabaliauskaitė, Silva Rerum (I), tłum. Izabela Korybut-Daszkiewicz, wyd. Znak, Kraków 2016.

Tomas Venclova, Eseje. Publicystyka, wyd. Pogranicze, Sejny 2001.

Svens Kuzmins, Chochma, Mapress, przeł.Agnieszka Smarzewska, Gdańsk 2022.

Andrus Kivirähk, Człowiek, który znał mowę węży, przeł. Anna Michalczuk-

Podlecki, Marpress, Gdańsk 2020.

Filmografia i ikonografia krajów bałtyckich

XIX-XXI wieku.

Student/studentka zna i rozumie:

• w stopniu zaawansowanym wybrane

aspekty historii kultury polskiej i sąsiedzkich kultur obcych;

• w zaawansowanym stopniu wybrane metodologie nauk o kulturze, strategie

poznawcze i stosowane metody badawcze;

• podstawowe media i środki transmisji kultury (słowo, obraz, widowisko) oraz ich

wpływ na kształt procesu kulturowego - również w ujęciu historycznym w odniesieniu do państw bałtyckich;

• podstawową terminologię nauk o kulturze;

• metody analizy oraz interpretacji praktyk i tekstów kultury - oraz ich stosowalność w zakresie objętym zajęciami.

Student/studentka potrafi:

• wykorzystać posiadaną wiedzę, by samodzielnie wyszukiwać, analizować,

oceniać, selekcjonować, integrować informacje z różnorodnych źródeł i

wykorzystywać je w samodzielnych projektach badawczych; w szczególności związanych z tematyką zajęć;

• interpretować zgromadzony materiał uwzględniając kontekst historyczny,

społeczny i polityczny omawianego na zajęciach regionu;

• określać znaczenie medialnego charakteru praktyk i przekazów kulturowych dla ich treści i funkcji;

• wykorzystywać metodologię badawczą oraz narzędzia (także cyfrowe) nauk

humanistycznych oraz prezentować i syntetyzować uzyskane tymi metodami

dane;

• pisać rozprawy, samodzielnie dobierając literaturę oraz zaprezentować ustnie wyniki swych dociekań badawczych, a także wygłosić referat będący rezultatem

samodzielnej analizy literatury przedmiotu;

- w swych wypowiedziach pisemnych i ustnych stosuje w sposób poprawny

terminologię z zakresu nauk o kulturze;

• zabierać głos w dyskusji stosując poprawne strategie argumentacyjne i operacje logiczne;

• korzystać z wybranej literatury przedmiotu w języku obcym (angielskim);

• samodzielnie prowadzić pracę badawczą pod kierunkiem opiekuna naukowego;

• inicjować i prowadzić badawcze prace zespołowe; współdziałać w zespole z

innymi osobami; organizować pracę indywidualną i zespołową

• stale dokształcać się i rozwijać intelektualnie oraz zawodowo.

Student/studentka jest gotów do:

• krytycznej oceny posiadanej wiedzy i odbieranych treści; biorąc pod uwagę formę zajęć oraz zaliczenia: jest zainteresowana/y dyskusją o projektach kolegów i koleżanek z grupy zajęciowej;

• przyjęcia postawy szacunku i badawczej i ciekawości wobec różnorodnych zjawisk kultury w tym używania zdobytej wiedzy do rozwiązywania zaobserwowanych problemów oraz zasięgania opinii

ekspertów;

• dostrzegania wagi refleksji kulturoznawczej dla życia społecznego i

dostrzegania konieczność jej rozwoju;

• wykazywania troski o dziedzictwo kulturowe i świadomości jego znaczenia dla

życia społecznego.

- udział w zajęciach – punktualność, obecność, przygotowanie i aktywny udział

w dyskusjach;

- wykonywanie drobnych zadań tekstowych (krótkie komentarze pisemne do wybranych lektur);

- wykonanie prezentacji i przystąpienie do egzaminu końcowego.

Dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze.

Przedmiot kończy się egzaminem ustnym, którego podstawą jest przygotowana przez uczestniczkę/uczestnika zajęć prezentacja poświęcona wybranemu zagadnieniu związanemu z tematem zajęć. Udział w egzaminie to zaprezentowanie własnego tematu oraz udział w dyskusji nad prezentacjami osób uczestniczących w zajęciach.