Przeszłość języka polskiego i środowiskowe jego odmiany

seminaria magisterskie

Seminarium magisterskie stanowi kontynuację zajęć rozpoczętych w minionym roku akademickim. Studenci mają już wybrane tematy prac magisterskich oraz częściowo zgromadzony materiał badawczy. Celem seminarium jest napisanie i obrona studenckich prac magisterskich.

w sali

Na seminarium powstają prace magisterskie na następujące tematy: 1) Antroponimia bohaterów "Piaskowej Góry" Joanny Bator, 2) Językowy obraz rodziny w "Piaskowej Górze" Joanny Bator, 3) Słownictwo muzyczne w korespondencji Fryderyka Chopina, 4) Język policjantów na podstawie utworu "Psy prewencji" Norberta Kościeszy, 5) Język wasserpolski w powieści "Pokora" Szczepana Twardocha.

Tematyka zajęć będzie dostosowana do tematów prac magisterskich. Na zajęciach zostaną omówione m.in. następujące zagadnienia:

1. Słownictwo jako interpretacja świata, pojęcie językowy obraz świata, na podstawie m.in. prac Ryszarda Tokarskiego, Jerzego Bartmińskiego.

2. Słownictwo muzyczne - dawniej i obecnie, m.in. na podstawie prac Grzegorza Dąbkowskiego, Magdy Czardybon, Barbary Szydłowskiej-Cegłowej.

3. Językowy obraz świata - rozumienie terminu, sposoby wyrażenia w konkretnych tekstach.

4. Socjalne odmiany języka.

5. Nazwy własne - ich związki z kulturą i historią społeczeństwa, ich klasyfikacje.

6. Termin "jednostka leksykalna" - jego rozumienie i sposoby wyrażenia.

7. Struktura jednostek leksykalnych podzielnych słowotwórczo.

8. Sposoby wzbogacania leksyki.

9. Interferencje między językami.

Wybrana bibliografia:

Bartmiński Jerzy, Językowe podstawy obrazu świata, Lublin 2006.

Bartmiński Jerzy, Tokarski Ryszard, Definicja semantyczna: czego i dla kogo?, [w:] J. Bartmiński, R. Tokarski (red.), O definicjach i definiowaniu, Lublin 1993, s. 47–61.

Beaty, rymy, życie. Lesykon muzyki hip-hop, Radek Miszczak [et al.], Poznań 2005.

Biłas-Pleszak Ewa, Język a muzyka: lingwistyczne aspekty związków intersemiotycznych, Katowice 2005.

Czesak Artur, Współczesne teksty śląskie na tle procesów językotwórczych i standaryzacyjnych współczesnej Słowiańszczyzny, Kraków 2015.

Czardybon Magda, Słownictwo muzyczne w korespondencji Stanisława Moniuszki, "Prace Filologiczne", t. 41, 1996, s. 223-245.

Dąbkowski Grzegorz, Kształtowanie się polskiej terminologii muzycznej, Warszawa 2010.

Dąbkowski Grzegorz, Z zagadnień terminologii muzycznej, Kielce 1994.

Dolińska Kamilla, Kamilla, Potoczny i ideologiczny poziom doświadczania śląskości. Ślązacy w poszukiwaniu odrębności?, Wrocław 2009.

Grabias Stanisław, Język w zachowaniach społecznych, wyd. 2, popr., Lublin 2003.

Grzegorczykowa Renata, Wprowadzenie do semantyki językoznawczej, Warszawa 2001.

Grzegorczykowa Renata, Zarys słowotwórstwa polskiego, Warszawa 1982.

Habela Jerzy, Słowniczek muzyczny, Kraków 1965.

Grzegorczykowa Renata, Puzynina Jadwiga, Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Cz. 1. Rzeczowniki sufiksalne rodzime, Warszawa 1979.

Jacobs Arthur, Słownik muzyczny, Bydgoszcz 1993.

Kołodziejek Ewa, Człowiek i świat w języku subkultur, Szczecin 2006.

Malec Maria, Imię w polskiej antroponimii i kulturze, Kraków 2001.

Miodek Jan, O śląskiej ojczyźnie polszczyźnie w "Śląsku", Katowice 2020.

Montagu Jeremy, Instrumenty muzyczne Biblii, Kraków 2006.

Nowowiejski Bogusław, Z zagadnień kontaktów językowych, Białystok 2010.

Nowowiejski Bogusław, Zapożyczenia leksykalne z języka niemieckiego w polszczyźnie XIX wieku (na materiale czasopism), Białystok 1996.

Polskie nazwy własne. Encyklopedia, red. Ewa Rzetelska-Feleszko, Kraków 1998.

Polszczyzna śląska. Historia i współczesność, red. nauk. Bogusław Wyderka, Opole 1997.

Rospond Stanisław, Dzieje polszczyzny śląskiej, Katowice 1959.

Sarnowska-Giefing Irena, Nazewnictwo w nowelach i powieściach polskich okresu realizmu i naturalizmu, Poznań 1984.

Siatkowski Janusz, Niemiecko-słowiańskie interferencje językowe w zakresie morfologii, Warszawa 1992.

Siatkowski Janusz, Studia nad słowiańsko-niemieckimi kontaktami językowymi, Warszawa 2015.

Słownik zapożyczeń niemieckich w polszczyźnie, red. nauk. Marek Łaziński, Warszawa 2008.

Szmatloch Barbara, Wihajster do godki: lekcje śląskiego, Warszawa 2017.

Szydłowska-Ceglowa Barbara, Staropolskie nazewnictwo instrumentów muzycznych, Wrocław 1977.

Śląskość. Siła tradycji i współczesne problemy, pod red. Krystyny Kossakowskiej-Jarosz, Opole 2005.

Tokarski Ryszard, Światy za słowami. Wykłady z semantyki leksykalnej, Lublin 2013.

Walczak Bogdan, Między snobizmem i modą a potrzebami języka czyli o wyrazach obcego pochodzenia w polszczyźnie, Poznań 1987.

Wąsowicz Józef, Stosunki językowe na Śląsku w świetle nauki niemieckiej, Wrocław 1947.

Z najnowszych tendencji w polskim nazewnictwie, red. Romana Łobodzińska, Łask 2005.

Z zagadnień polskiej kultury muzycznej. Studia folklorystyczne, pod red. Adolfa Dygacza, Katowice 1994.

Student:

WIEDZA

1. Zna i rozumie rolę refleksji literaturoznawczej i językoznawczej w kształtowaniu kultury.

2. Ma wiedzę o miejscu i znaczeniu filologii polskiej w relacji do innych nauk oraz o specyfice przedmiotowej i metodologicznej filologii polskiej, w szczególności metod badawczych językoznawstwa diachronicznego.

3. Zna terminologię językoznawczą w języku polskim, w szczególności tę dotyczącą językoznawstwa diachronicznego i onomastyki.

4. Ma wiedzę o powiązaniach filologii polskiej z innymi dziedzinami nauki i dyscyplinami naukowymi.

5. Ma świadomość kompleksowej natury języka polskiego oraz jego złożoności i historycznej zmienności znaczeń, w szczególności definiuje najważniejsze zmiany w systemie językowym wynikające z ewolucji języka.

6. Zna metody badawcze właściwe dla językoznawstwa diachronicznego i synchronicznego.

7. Wykorzystuje narzędzia wyszukiwawcze właściwe dla filologii polskiej, w szczególności nowoczesne narzędzia badawcze – kwerendy słownikowe (słowniki elektroniczne).

UMIEJĘTNOŚCI

1. Wyszukuje, analizuje, ocenia, selekcjonuje i wykorzystuje informacje ze źródeł pisanych i elektronicznych, sprawnie posługuje się różnego rodzaju słownikami.

2. Umie posługiwać się ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla filologii polskiej.

3. Czyta, interpretuje i analizuje teksty o charakterze naukowym i poprawnie stosuje poznaną terminologię językoznawczą i onomastyczną.

4. Ma umiejętność właściwego doboru argumentów, z wykorzystaniem poglądów innych autorów, oraz umiejętność poprawnego formułowania wniosków, które wykorzystuje przy pisaniu pracy magisterskiej.

5. Przytacza główne tezy badaczy językoznawstwa, stosownie do ich istotności.

6. Formułuje w mowie i na piśmie problemy badawcze właściwe dla filologii polskiej, stawia tezy oraz artykułuje własne poglądy w sprawach językoznawczych.

7. Dobiera strategie argumentacyjne, konstruuje krytyczne argumenty, formułuje odpowiedzi na krytykę.

8. Prowadzi pracę badawczą pod kierunkiem opiekuna naukowego.

9. Sprawnie posługuje się różnego rodzaju słownikami.

10. Wiąże fakty językowe z faktami kulturowymi.

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

1. Jest świadomy posiadanej przez siebie wiedzy i zna zakres nabytych umiejętności, rozumie potrzebę ciągłego dokształcania się i rozwoju.

2. Pisząc pracę, samodzielnie podejmuje i inicjuje działania badawcze.

3. Pisząc pracę, efektywnie organizuje własną pracę i krytycznie ocenia jej stopień zaawansowania.

4. Rozumie problematykę etyczną związaną z odpowiedzialnością za trafność przekazywanej wiedzy, z uczciwością naukową oraz rzetelnością i uczciwością w sytuacji prowadzenia sporów naukowych i ideowych.

5. Ma świadomość znaczenia europejskiego i narodowego dziedzictwa kulturowego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych.

6. Traktuje język jako integralną część kultury danego narodu.

Zaliczenie, które student otrzymuje na podstawie obecności, aktywności na zajęciach, przygotowanego referatu. Warunkiem zaliczenia ostatniego semestru seminarium jest ukończenie pracy magisterskiej.

W zależności od rozwoju sytuacji epidemicznej zajęcia będą prowadzone w sali lub zdalnie z wykorzystaniem narzędzi Google Meet lub platformy Zoom.

Nie.