Literatura i film

seminaria licencjackie

Przydatna będzie wiedza w dziedzinie poetyki i elementarna wiedza z historii i teorii filmu oraz mediów.

Uwaga: tematy prac licencjackich mogą dotyczyć związku literatury i filmu, a także szerzej: literatury i mediów.

w sali

Na seminarium będziemy się zastanawiać nad rolą tradycji literackiej w filmie (ze szczególnym uwzględnieniem filmu polskiego) i mediach, zwłaszcza tzw. „nowych mediach”.

Traktując w oczywisty sposób film jako dzieło zbiorowe, będziemy rozważać kategorie wyobraźni, intertekstualności i problemy filmowej adaptacji dzieła literackiego. Refleksji poddany zostanie film rozważany jako spełnienie romantycznego mitu "syntezy sztuk".

Jako podstawa analizy posłużą filmy fabularne, dokumentalne i animowane. Możliwe będzie uwzględnianie w pracach innych dzieł audiowizualnych.

Na seminarium będziemy się zastanawiać nad rolą tradycji literackiej w filmie (ze szczególnym uwzględnieniem filmu polskiego) i mediach, zwłaszcza tzw. „nowych mediach”.

Traktując w oczywisty sposób film jako dzieło zbiorowe, będziemy rozważać kategorie wyobraźni, intertekstualności i problemy filmowej adaptacji dzieła literackiego. Refleksji poddany zostanie film rozważany jako spełnienie romantycznego mitu "syntezy sztuk".

Podejmiemy następujące zagadnienia:

- Narodziny filmu. Film jako spełnienie romantycznego mitu "syntezy sztuk".

- Film i media. Media jako zagrożenie dla kultury. Prognozy.

- "Intertekstualne istnienie" tradycji literackiej wśród różnych tradycji kultury, wśród różnych gatunków sztuk.

- Poszukiwanie nowej epistemologii jako zadanie filmu, przekraczanie granic jako jego temat.

- Pojęcie i rola wyobraźni (zwłaszcza romantycznej) w procesie tworzenia.

- Epistemologiczne znaczenie wyobraźni. Możliwości zastosowania kategorii wyobraźni do refleksji filmoznawczej.

- Literatura i film jako narzędzia dokumentowania rzeczywistości.

- Bohater literacki i bohater filmowy.

- Adaptacje filmowe dzieł literackich.

- Polska Szkoła Filmowa, kino "moralnego niepokoju" i film polski XXI wieku wobec tradycji literackiej.

- Tradycja literacka i film w erze nowych mediów, ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji postpandemicznej.

Poznane narzędzia i kategorie interpretacyjne zastosujemy do analizy filmów fabularnych, dokumentalnych i animowanych. Możliwe będzie uwzględnianie w pracach innych dzieł audiowizualnych.

Wybór opracowań:

Daniel Arijon, Gramatyka języka filmowego, Warszawa 2008

Arystoteles, Poetyka, Wrocław 1983

David Bordwell, O historii stylu filmowego, Łódź 2019

David Bordwell, Kristin Thompson, Film art. Sztuka filmowa. Wprowadzenie, Warszawa 2014

Encyklopedia kina. Red. Tadeusz Lubelski, Kraków 2003

Europejskie manifesty kina. Wybór, wstęp i oprac. Andrzej Gwóźdź, Warszawa 2002

Film polski współcześnie: od głównego nurtu do eksperymentu. Red. Marta Giec, Artur Majer, Łódź 2021

Barbara Giza, Między literaturą a filmem. O scenariuszach filmowych Tadeusza Konwickiego, Warszawa 2007

Alicja Helman, Jacek Ostaszewski, Historia myśli filmowej, Gdańsk 2010

Małgorzata Hendrykowska, Kronika kinematografii polskiej 1895-2011, Poznań 2012

Marek Hendrykowski, Semiotyka ruchomych obrazów, Poznań 2014

Marek Hendrykowski, Współczesna adaptacja filmowa, Poznań 2014

Marek Hendrykowski, Scenariusz filmowy. Teoria i praktyka, Poznań 2016

Maria Janion, Odnawianie znaczeń, Kraków 1980

Maria Janion, Projekt krytyki fantazmatycznej. Szkice o egzystencjach ludzi i duchów, Warszawa 1991

Kino polskie w trzynastu sekwencjach. Red. Ewelina Nurczyńska-Fidelska, Kraków 2005

Andrzej Kołodyński, Konrad J. Zarębski, Słownik adaptacji filmowych, Bielsko Biała 2005

Krzysztof Kopczyński, Paradygmat polskiego romantyzmu w uniwersum filmowym, Kraków 2021

Rafał Koschany, Zamiast interpretacji. Między doświadczeniem kinematograficznym a rozumieniem filmu, Poznań 2017

Tadeusz Lubelski, Historia kina polskiego 1895-2014, Kraków 2015

Alexander Mackendrick, On Film-making. An Introduction to the Craft of the Director, New York 2005

Joseph V. Mascelli, 5 tajników warsztatu filmowego, Warszawa 2007

Bolesław Michałek, Film - sztuka w ewolucji, Warszawa 1975

James Monaco, How to Read a Film. The World of Moovies, Media, and Multimedia, New York-Oxford 2001

Jill Nelmes (ed.), An Introduction to Film Studies, London and New York 2001 (Institutions, Audiences and Technology, Approaches to Studying Film Texts, Genre Forms - Realism and Illusion)

Jerzy Płażewski, Język filmu, Warszawa 2008

Mirosław Przylipiak, Poetyka kina dokumentalnego, Gdańsk-Słupsk 2004

Michael Rabiger, Developing Story Ideas, Amsterdam 2006

Judith Weston, Reżyserowanie aktorów, Warszawa 2010

Jerzy Wójcik, Sztuka filmowa, Warszawa 2017

Po ukończeniu kursu student:

- wie, co to jest adaptacja i ekranizacja filmowa;

- potrafi scharakteryzować język filmu;

- potrafi wymienić, odróżnić i scharakteryzować teksty potrzebne do wyprodukowania filmu;

- wie, jaką rolę odgrywa tekst w produkcji filmu;

- rozumie zasady dramaturgii filmowej;

- potrafi zanalizować scenę filmową;

- potrafi zanalizować dzieło filmowe (zwłaszcza z perspektywy tekstowej);

- potrafi opisać relację literatura – film – media we współczesnej kulturze.

Seminarzysta proponuje zakres i temat pracy licencjackiej, następnie przygotowuje ją i broni jej - na ogół, jak wskazuje doświadczenie wcześniejszych 80 uczestników seminarium, z wynikiem bardzo dobrym.

Metodą zajęć jest w większym stopniu analiza przykładów niż refleksja teoretyczna. Będą zatem wykorzystywane liczne cytaty filmowe (a nawet całe filmy).

Warunki zaliczenia:

1. Twórcza obecność na zajęciach.

2. Napisanie i zaliczenie pracy licencjackiej.