Dyslalia

obowiązkowe

Realizacja przedmiotów I i II roku studiów, opanowanie wiedzy z fonetyki.

w sali

Student poznaje objawy dyslalii, zdobywa wiedzę o przyczynach nieprawidłowego rozwoju artykulacji u dzieci oraz podstawowe umiejętności w zakresie diagnozowania i korygowania wad wymowy.

Dyslalia - to pierwsze zaburzenie rozwoju mowy, które poznają studenci. Zapoznają się z nieprawidłowościami w realizacji spółgłosek ustnych i nosowych, m.in. dentalizowanych, welarnych, dźwięcznych, drżącej [r], a także samogłosek.

Zdobywają wiedzę na temat charakterystycznych objawów zaburzeń poszczególnych głosek oraz ich uwarunkowań anatomiczno-funkcjonalno-środowiskowych. Studenci zdobywają umiejętność oceny poziomu rozwoju i poprawności artykulacji u dzieci. Poznają narzędzia wykorzystywane przez polskich logopedów do przeprowadzenia takiej oceny - testy i kwestionariusze. Studenci opanowują umiejętność tworzenia indywidualnych planów terapii, dostosowanych do korygowanej wady, potrzeb i możliwości dziecka.

Antos D., Demel G., Styczek I. (1978) „Jak usuwać seplenienie i inne wady wymowy.” Warszawa.

Bryndal M. (2015) "Fonologiczna interpretacja procesów doskonalenia wymowy dziecięcej na tle współczesnych teorii fonologicznych", Komlogo, Gliwice.

Cieszyńska, J. (2003). "Metody wywoływania głosek". Kraków: Wydawnictwo Superprint.

Demel G. (1994) „Minimum logopedyczne nauczyciela przedszkola”WSiP, Warszawa.

Diagnoza logopedyczna. Podręcznik akademicki (2012) (red.) E. Czaplewska, S. Milewski, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Sopot.

Emiluta – Rozya D. (1994) „Wspomaganie rozwoju mowy dziecka w wieku przedszkolnym” CMPP-P MEN.

Emiluta – Rozya D., Mierzejewska H., Atys P. (2004) „Badania przesiewowe do wykrywania zaburzeń mowy u dzieci 2, 4, 6-letnich.” Wydawnictwo APS.

Emiluta – Rozya D. (2008) „Modyfikacja zestawienia form zaburzeń mowy” H. Mierzejewskiej i D. Emiluty-Rozya [w:] Diagnoza i Terapia w Logopedii (red.) Porayski-Pomsta J., Elipsa, Warszawa.

Emiluta – Rozya D. (1998) „Diagnoza logopedyczna dzieci z wadami wymowy” [w:] Wybrane problemy psychologicznej diagnozy zaburzeń rozwoju mowy (red.) Rola J., WSPS, Warszawa.

Fabiszewska-Jaruzelska F. (1991) „Etiologia zaburzeń w obrębie narządu żucia”. [w:] (red.) B. Rocławski „Opieka logopedyczna od poczęcia”. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.

Gałkowski T. i Jastrzębowska G. (red.) (1999) „Logopedia. Pytania i odpowiedzi.” Podręcznik akademicki, Uniwersytet Opolski, Opole.

Hortis -Dzierzbicka M., Stecko E. (2005) „Mowa pacjenta z rozszczepem podniebienia. Szkice foniatryczno-logopedyczne”, WUW, Warszawa.

Kania J. (2001) „Szkice logopedyczne”, Polskie Towarzystwo Logopedyczne, Lublin.

Konopska L. (2008) „Standard postępowania logopedycznego w przypadku osób z wadą zgryzu”, [w:] Logopedia t.37, PTL, Lublin.

Konopska L.(2015 ) "Desonoryzacja w dyslalii. Analiza artykulacyjna, akustyczna i audytywna", Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin.

Kozłowska E., Kurowska M., Wysocka K., (2020), Mowa bezdźwięczna u dzieci. Teoria i praktyka, Strefa logopedy nr 13, Wiedza i praktyka, Warszawa.

Krajna E., (2008), "100-wyrazowy test artykulacyjny", Komlogo, Gliwice.

Krasowcz-Kupis G. (2004) „Rozwój świadomości językowej dziecka. Teoria i praktyka.” UMCS, Lublin.

Lorenc A., Skrzek J., (2021), "Diagnoza i terapia w przypadku mowy" bezdźwięcznej, [w:] (red.) A. Domagała, U. Mirecka, "Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna", Harmonia Universalis, Gdańsk, s. 241-266.

Łobacz P.,(1996), "Polska fonologia dziecięca. Studia fonetyczno-akustyczne", Warszawa Wyd. „Energeia”.

Mackiewicz B. (1993), „Zapobieganie oddychaniu przez usta u noworodków i niemowląt. Znaczenie pionizacji końca języka dla poprawnej artykulacji głosek. Wskazówki do nauki prawidłowego połykania w wadach zgryzu i wymowy u dzieci”. [w:] (red.) B. Rocławski „Opieka logopedyczna od poczęcia”. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk.

Michalak-Widera I. (2009) „Logopedyczny test dla dzieci i młodzieży”, Katowice

Michalak-Widera I., Węsierska K. (2012) „Test do badań przesiewowych mowy dla dzieci w wieku przedszkolnym”, Katowice.

Ostapiuk B. (2008) „Standard postępowania logopedycznego w dyslalii ankyloglosyjnej”, [w:] Logopedia t.37, PTL, Lublin.

Pluta-Wojciechowska D. (2008) „Zaburzenia mowy u dzieci z rozszczepem podniebienia”. Badania-Teoria-Praktyka. Wydawnictwo Ergo-Sum, Bytom.

Pluta-Wojciechowska D. (2013) "Zaburzenia czynności prymarnych i artykulacji. Podstawy postępowania logopedycznego". Wydawnictwo Ergo-Sum, Bytom.

Pluta-Wojciechowska D. (2017), " Dyslalia obwodowa. Diagnoza i terapia logopedyczna wybranych form zaburzeń", Wydawnictwo Ergo-Sum, Bytom.

Potocka-Pirosz K., Sadowska E., "Rzadziej występujące rodzaje dyslalii - diagnoza i terapia", [w:] (red.) A. Domagała, U. Mirecka, "Logopedia przedszkolna i wczesnoszkolna", Harmonia Universalis, Gdańsk, s. 267-294.

Rocławski B. (1995) „ Słuch fonemowy i fonetyczny”. Teoria i praktyka. Glottispol. Gdańsk.

Rocławski B. (red.) (1991) „Opieka logopedyczna od poczęcia”. Uniwersytet Gdański. Gdańsk.

Rządzka M. (2021) "Odr=uchy oralne u noworodków i niemowląt. Diagnoza i stymulacja.", Impuls, Kraków.

Sołtys-Chmielowicz A. (2008) „Zaburzenia artykulacji. Teoria i praktyka.”, Impuls, Kraków.

Sołtys-Chmielowicz A. (2008)„Standard postępowania logopedycznego w przypadku dyslalii”, [w:] Logopedia t.37, PTL, Lublin.

Styczek I. (1979) „Logopedia”, PWN, Warszawa.

Styczek I. (1982) „Badanie i kształtowanie słuchu fonematycznego”. WSiP, Warszawa.

Więcek-Poborczyk I., Lipiec D., Mężyk A. (2022) "Faza ustna połykania u dzieci w wieku przedszkolnym - perspektywa logopedyczna." Wydawnictwo APS, Warszawa.

Wójtowiczowa J. (1997) „O wychowaniu językowym”, Warszawa.

Wójtowiczowa J. (1991) „ Logopedyczny zbiór wyrazów.”

WIEDZA

zna różne klasyfikacje dyslalii (m.in. jakościową wyróżniającą różne nieprawidłowe realizacje dźwięków tj. sygmatyzm, rotacyzm, mowa bezdźwięczna)

zna przyczyny zakłóceń w realizacji dźwięków języka polskiego

zna różne metody diagnozowania i usprawniania dzieci z dyslalią

UMIEJĘTNOŚCI

potrafi samodzielnie opisywać, analizować objawy językowe

i pozajęzykowe dyslalii

potrafi diagnozować dzieci z dyslalią

potrafi opracować plan terapii uwzględniając potrzeby i możliwości pacjenta

dobierać i stosować właściwe metody i narzędzia w podejmowanych zadaniach terapeutyczno-logopedycznych, posługiwać się wyspecjalizowaną aparaturą badawczą i zaawansowanymi technikami informacyjno-komunikacyjnymi (ICT) w celu pozyskiwania lub analizy danych

KOMPETENCJE SPOŁECZNE

posiada umiejętność rozumienia sytuacji emocjonalno-społecznej pacjenta z dyslalią

potrafi współpracować z rodzicami dziecka i innymi specjalistami w celu tworzenia skutecznego procesu usprawniania pacjenta z dyslalią

Obecność na zajęciach (dopuszczalne są dwie nieobecności w semestrze. Powyżej tej liczby (z wyłączeniem przypadków bezzwłocznie udokumentowanych, np. zwolnieniem lekarskim) – nie ma możliwości zaliczenia zajęć. Usprawiedliwione nadprogramowe nieobecności muszą zostać odpracowane w sposób wskazany przez osobę prowadzącą zajęcia.);

Realizacja zadań praktycznych w trakcie ćwiczeń: hospitacje zajęć, opracowanie konspektu, sprawdziany śródsemestralne - zaliczone na 60%.

Egzamin ustny w formie stacjonarnej (konieczność uzyskania pozytywnej oceny za odpowiedź na każde z trzech wylosowanych pytań).

W czasie realizacji zadań student nie może korzystać z systemów sztucznej inteligencji.