Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Mitologiczne źródła fantastyki XX i XXI wieku

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3007-MZF-OG
Kod Erasmus / ISCED: (brak danych) / (0232) Literatura i językoznawstwo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Mitologiczne źródła fantastyki XX i XXI wieku
Jednostka: Instytut Polonistyki Stosowanej
Grupy: Przedmioty ogólnouniwersyteckie humanistyczne
Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim
Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Polonistyki
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

ogólnouniwersyteckie

Założenia (opisowo):

Merytoryczne założenie zajęć to namysł nad funkcjonowaniem dawnych mitów w literaturze i kulturze współczesnej ze szczególnym uwzględnieniem fantastyki jako jednej z najważniejszych dziedzin kultury popularnej.

Wykorzystane zostaną narzędzia właściwe antropologii literatury, antropologii kultury, komparatystycznych badań literackich. Pojawi się również kwestia obecności mitu i mitologii w psychologii XX i XXI wieku (Sigmund Freud, Carl Gustav Jung, Erich Fromm i inni).

Istotną część zajęć stanowić będzie refleksja wokół dzieł przynależących do gatunków takich jak fantastyka baśniowa, fantastyka naukowa, horror, cyberpunk, powieść postapokaliptyczna, jako tekstów tradycyjnie przyporządkowywanych popkulturze. Uczestnicy zajęć wraz z prowadzącym podejmą refleksję nad obecnymi we wskazanych utworach wartościami uniwersalnymi, które pozwalają potraktować niektóre klasyczne dzieła fantastyki jako przynależne do kultury wysokiej.

Tryb prowadzenia:

w sali

Skrócony opis:

Zajęcia będą poświęcone współczesnym reinterpretacjom dawnych mitów w utworach takich gatunków literatury popularnej jak fantasy, science fiction, horror (również powieść grozy i kryminał noir), cyberpunk, "postapo" (teksty kultury zawierające postapokaliptyczną wizję rzeczywistości).

Proponowane perspektywy badawcze: antropologia literatury, komparatystyka, antropologia kultury.

Oprócz utworów literackich w toku zajęć pojawiać się będą arcydzieła malarstwa i rzeźby a także filmy i utwory muzyczne.

Pełny opis:

Zajęcia poświęcone funkcjonowaniu mitów śródziemnomorskich, hebrajskich, słowiańskich i germańskich/skandynawskich w fantastyce XX i XXI wieku.

Teksty będą interpretowane i badane z wykorzystaniem kilku współczesnych perspektyw metodologicznych: antropologii literatury, komparatystyki literackiej, socjologii literatury a także metod właściwych antropologii kulturowej. Stosowane będą również narzędzia służące oglądowi utworów kultury popularnej, m. in. założenia antropologii codzienności.

Uczestnicy wraz z prowadzącym będą badać obecność dawnych mitów w literaturze polskiej i powszechnej a także dziełach rozmaitych sztuk: malarstwa, rzeźby, muzyki, filmu.

Pojawi się także problematyka mitu jako fenomenu życia społecznego widzianego przez pryzmat koncepcji psychologicznych i socjologicznych.

Literatura:

Teksty obowiązkowe, których dobór oraz liczba mogą zmieniać się w kolejnych cyklach prowadzenia przedmiotu; jako kontekst mogą pojawiać się dzieła lub ich fragmenty spoza proponowanej listy:

- Apulejusz, Strażnik zwłok, w: Rzymska nowela antyczna, oprac. S. Stabryła, Warszawa 2005;

- Eurypides, Medea, Lublin 2010;

- Szpony i kły. Opowieści z wiedźmińskiego świata, oprac. D. Górska, M. Kowalski, M. Zwierzchowski, Warszawa 2017;

- P. Goźliński, Jul, Czarne/Wołowiec 2010;

- S. Kubrick, 2001: Odyseja kosmiczna, 1968;

- G. Koziełek red., Czarny pająk, Warszawa 1988;

- R. Lancelyn-Green, Mity skandynawskie, dowolne wydanie;

- S. Lem, Maska, w: Tegoż, Fantastyczny Lem. Antologia opowiadań według czytelników, Kraków 2021;

- H.P. Lovecraft, Zew Cthulhu, Toruń 2004;

- G. Meyrink, Golem, Poznań 2015;

- A. Sapkowski, Ostatnie życzenie, Warszawa 1993;

- A. Szrejter, Herosi mitów germańskich t.1 i 2, Warszawa 2016 (fragmenty);

- A. Szrejter, Legenda wikingów, Warszawa 2017;

- J.R.R. Tolkien, Silmarillion, tłum. M. Skibniewska, Warszawa 1985.

Teksty uzupełniające, nieobowiązkowe:

- Ajschylos, Sofokles, Eurypides. Antologia tragedii greckiej, oprac. S. Stabryła, Kraków 1989; stąd: Sofokles, Król Edyp; Eurypides, Medea; Ajschylos, Prometeusz skowany;

- K. Armstrong, Krótka historia mitu, Kraków 2005;

- Arystofanes, Żaby, [w:] Tegoż: Komedie, t. II, Warszawa 2003;

- R. Graves, Mity starożytnej Grecji, przeł. A. Nowicki, Warszawa 1994 (wybór);

- Homer, Iliada, przeł. K. Jeżewska, oprac. J. Łanowski, Warszawa 1999;

- Homer, Odyseja, przeł. J. Parandowski, dowolne wydanie;

- Z. Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 2005 (fragmenty);

- Owidiusz, Metamorfozy, przeł. A. Kamieńska i S. Stabryła, oprac. S. Stabryła, Wrocław 1995, księgi: I- II;

- Mit - człowiek - literatura, red. S. Stabryła, Warszawa 1992;

- S. Stabryła, Mitologia dla dorosłych, Warszawa 2002;

- Wergiliusz, Eneida, przeł. Z. Kubiak, Warszawa 1998 (wybrane pieśni);

- A. Węgłowski, Wieki bezwstydu. Seks i erotyka w starożytności, Kraków 2018.

Efekty uczenia się:

Zgodnie ze schematem SMART (dotyczącym realizacji procesu bolońskiego):

Wiedza:

1. Znajomość i rozumienie współczesnych definicji mitu;

2. Wiedza na temat istotnych dla kultury europejskiej mitów;

3. Znajomość dwudziesto- i dwudziestopierwszowiecznych dzieł literackich oraz filmowych reprezentujących gatunki: fantasy, science fiction, horror, powieść i opowiadanie grozy, cyberpunk, "postapo".

Umiejętności - student:

1. potrafi przygotować pracę popularnonaukową lub publicystyczną poświęconą literaturze współczesnej;

2. potrafi właściwie dobierać i wykorzystywać źródła, w tym internetowe, niezbędne do stworzenia popularnonaukowego lub krytycznoliterackiego tekstu dotyczącego dzieła humanistycznego;

Kompetencje społeczne:

1. Zdolność prowadzenia efektywnego i etycznego dialogu zarówno z jednostką, jak i grupą;

2. Praca zespołowa nad zagadnieniem wiążącym kwestie kulturowe ze społecznymi.

Metody i kryteria oceniania:

Podstawę zaliczenia (stopnie: 3 - 4,5) stanowią frekwencja i aktywność na zajęciach.

1. Frekwencja (dopuszczalne dwie nieobecności w semestrze);

2. Aktywność podczas zajęć (ocenie podlegają: treść wypowiedzi, umiejętność pracy w grupie, umiejętność pracy indywidualnej, etyczność prowadzenia dialogu, umiejętność przekazywania informacji - również zwrotnych);

Aby uzyskać ocenę bardzo dobrą (5) lub celującą (5!), uczestnicy powinni przygotować pracę pisemną w jednej z dwóch form do wyboru:

1. Szkic poświęcony wybranym zagadnieniom z zajęć;

2. Recenzję współczesnego dzieła: powieści fantastycznej ew. powieści grozy, zbioru opowiadań w omawianej stylistyce, filmu, spektaklu, gry - po konsultacji z prowadzącym.

Praktyki zawodowe:

Brak praktyk.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)

Okres: 2023-10-01 - 2024-01-28
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Wykład, 30 godzin, 100 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Helena Balcerek, Michał Friedrich
Prowadzący grup: Michał Friedrich
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Wykład z elementami dyskusji, poświęcony relacjom szeroko pojętej fantastyki XX i XXI wieku z europejskimi mitologiami. Uczestnicy/-czki wraz z prowadzącym będą poszukiwać rozmaitych związków utworów fantastycznych z mitami (zob.: "Podstawowe informacje o przedmiocie"), pojawiających się na płaszczyznach: problematyki, topiki, estetyki. Omówione zostaną także narzędzia i sposoby nawiązywania do tekstów dawnych kultur.

Pełny opis:

Ogólnouniwersyteckie konwersatorium poświęcone rozmaitym gatunkom fantastyki. Utwory dwudziesto- oraz dwudziestopierwszowieczne pojawiać się będą w odniesieniu do mitów dawnych cywilizacji, zaś dzieła starożytne lub ich uwspółcześnione warianty winny stanowić przyczynek do refleksji wokół mitologicznych korzeni dzisiejszej, szeroko pojmowanej fantastyki. Jednym z założeń przyświecających przedmiotowi jest zapoznanie studentów i studentek zarówno z rozmaitymi odmianami dzieł wykorzystujących fantastyczną topikę oraz estetykę (od fantasy po literaturę postapokaliptyczną) jak i z rozmaitymi dziedzinami kultury (literatura piękna, film, teledysk).

Literatura:

Po jednej pozycji na każde kolejne zajęcia. Jako kontekst mogą pojawiać się dzieła lub ich fragmenty spoza proponowanej listy:

1. Eurypides, Medea, Lublin 2010;

2. Apulejusz, Strażnik zwłok, w: Rzymska nowela antyczna, oprac. S. Stabryła, Warszawa 2005;

3. Szpony i kły. Opowieści z wiedźmińskiego świata, oprac. D. Górska, M. Kowalski, M. Zwierzchowski, Warszawa 2017 - przynajmniej jedno wybrane opowiadanie;

4. P. Goźliński, Jul, Czarne/Wołowiec 2010;

5. S. Kubrick, 2001: Odyseja kosmiczna, 1968;

6. G. Koziełek, Czarny pająk, Warszawa 1988 - wybrane opowiadanie;

7. R. Lancelyn-Green, Mity skandynawskie, dowolne wydanie;

8. S. Lem, Maska, w: Tegoż, Fantastyczny Lem. Antologia opowiadań według czytelników, Kraków 2021;

9. H.P. Lovecraft, Zew Cthulhu, Toruń 2004 - tytułowe opowiadanie;

10. G. Meyrink, Golem, Poznań 2015;

11. A. Sapkowski, Ostatnie życzenie, Warszawa 1993;

12. A. Szrejter, Herosi mitów germańskich t.1 i 2, Warszawa 2016 (wskazane fragmenty);

13. A. Szrejter, Legenda wikingów, Warszawa 2017;

14. J.R.R. Tolkien, Silmarillion, tłum. M. Skibniewska, Warszawa 1985 (pierwsze dwa rozdziały);

15. Utwór zaproponowany przez uczestników/-czki zajęć.

Uwagi:

-

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
ul. Banacha 2
02-097 Warszawa
tel: +48 22 55 44 214 https://www.mimuw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0-2b06adb1e (2024-03-27)