Mitologiczne źródła fantastyki XX i XXI wieku
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3007-MZF-OG |
Kod Erasmus / ISCED: |
(brak danych)
/
(0232) Literatura i językoznawstwo
|
Nazwa przedmiotu: | Mitologiczne źródła fantastyki XX i XXI wieku |
Jednostka: | Instytut Polonistyki Stosowanej |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie humanistyczne Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Polonistyki |
Punkty ECTS i inne: |
3.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | ogólnouniwersyteckie |
Założenia (opisowo): | Merytoryczne założenie zajęć to namysł nad funkcjonowaniem dawnych mitów w literaturze i kulturze współczesnej ze szczególnym uwzględnieniem fantastyki jako jednej z najważniejszych dziedzin kultury popularnej. Wykorzystane zostaną narzędzia właściwe antropologii literatury, antropologii kultury, komparatystycznych badań literackich. Pojawi się również kwestia obecności mitu i mitologii w psychologii XX i XXI wieku (Sigmund Freud, Carl Gustav Jung, Erich Fromm i inni). Istotną część zajęć stanowić będzie refleksja wokół dzieł przynależących do gatunków takich jak fantastyka baśniowa, fantastyka naukowa, horror, cyberpunk, powieść postapokaliptyczna, jako tekstów tradycyjnie przyporządkowywanych popkulturze. Uczestnicy zajęć wraz z prowadzącym podejmą refleksję nad obecnymi we wskazanych utworach wartościami uniwersalnymi, które pozwalają potraktować niektóre klasyczne dzieła fantastyki jako przynależne do kultury wysokiej. |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Zajęcia będą poświęcone współczesnym reinterpretacjom dawnych mitów w utworach takich gatunków literatury popularnej jak fantasy, science fiction, horror (również powieść grozy i kryminał noir), cyberpunk, "postapo" (teksty kultury zawierające postapokaliptyczną wizję rzeczywistości). Proponowane perspektywy badawcze: antropologia literatury, komparatystyka, antropologia kultury. Oprócz utworów literackich w toku zajęć pojawiać się będą arcydzieła malarstwa i rzeźby a także filmy i utwory muzyczne. |
Pełny opis: |
Zajęcia poświęcone funkcjonowaniu mitów śródziemnomorskich, hebrajskich, słowiańskich i germańskich/skandynawskich w fantastyce XX i XXI wieku. Teksty będą interpretowane i badane z wykorzystaniem kilku współczesnych perspektyw metodologicznych: antropologii literatury, komparatystyki literackiej, socjologii literatury a także metod właściwych antropologii kulturowej. Stosowane będą również narzędzia służące oglądowi utworów kultury popularnej, m. in. założenia antropologii codzienności. Uczestnicy wraz z prowadzącym będą badać obecność dawnych mitów w literaturze polskiej i powszechnej a także dziełach rozmaitych sztuk: malarstwa, rzeźby, muzyki, filmu. Pojawi się także problematyka mitu jako fenomenu życia społecznego widzianego przez pryzmat koncepcji psychologicznych i socjologicznych. |
Literatura: |
Teksty obowiązkowe, których dobór oraz liczba mogą zmieniać się w kolejnych cyklach prowadzenia przedmiotu; jako kontekst mogą pojawiać się dzieła lub ich fragmenty spoza proponowanej listy: - Apulejusz, Strażnik zwłok, w: Rzymska nowela antyczna, oprac. S. Stabryła, Warszawa 2005; - Eurypides, Medea, Lublin 2010; - Szpony i kły. Opowieści z wiedźmińskiego świata, oprac. D. Górska, M. Kowalski, M. Zwierzchowski, Warszawa 2017; - P. Goźliński, Jul, Czarne/Wołowiec 2010; - S. Kubrick, 2001: Odyseja kosmiczna, 1968; - G. Koziełek red., Czarny pająk, Warszawa 1988; - R. Lancelyn-Green, Mity skandynawskie, dowolne wydanie; - S. Lem, Maska, w: Tegoż, Fantastyczny Lem. Antologia opowiadań według czytelników, Kraków 2021; - H.P. Lovecraft, Zew Cthulhu, Toruń 2004; - G. Meyrink, Golem, Poznań 2015; - A. Sapkowski, Ostatnie życzenie, Warszawa 1993; - A. Szrejter, Herosi mitów germańskich t.1 i 2, Warszawa 2016 (fragmenty); - A. Szrejter, Legenda wikingów, Warszawa 2017; - J.R.R. Tolkien, Silmarillion, tłum. M. Skibniewska, Warszawa 1985. Teksty uzupełniające, nieobowiązkowe: - Ajschylos, Sofokles, Eurypides. Antologia tragedii greckiej, oprac. S. Stabryła, Kraków 1989; stąd: Sofokles, Król Edyp; Eurypides, Medea; Ajschylos, Prometeusz skowany; - K. Armstrong, Krótka historia mitu, Kraków 2005; - Arystofanes, Żaby, [w:] Tegoż: Komedie, t. II, Warszawa 2003; - R. Graves, Mity starożytnej Grecji, przeł. A. Nowicki, Warszawa 1994 (wybór); - Homer, Iliada, przeł. K. Jeżewska, oprac. J. Łanowski, Warszawa 1999; - Homer, Odyseja, przeł. J. Parandowski, dowolne wydanie; - Z. Kubiak, Mitologia Greków i Rzymian, Warszawa 2005 (fragmenty); - Owidiusz, Metamorfozy, przeł. A. Kamieńska i S. Stabryła, oprac. S. Stabryła, Wrocław 1995, księgi: I- II; - Mit - człowiek - literatura, red. S. Stabryła, Warszawa 1992; - S. Stabryła, Mitologia dla dorosłych, Warszawa 2002; - Wergiliusz, Eneida, przeł. Z. Kubiak, Warszawa 1998 (wybrane pieśni); - A. Węgłowski, Wieki bezwstydu. Seks i erotyka w starożytności, Kraków 2018. |
Efekty uczenia się: |
Zgodnie ze schematem SMART (dotyczącym realizacji procesu bolońskiego): Wiedza: 1. Znajomość i rozumienie współczesnych definicji mitu; 2. Wiedza na temat istotnych dla kultury europejskiej mitów; 3. Znajomość dwudziesto- i dwudziestopierwszowiecznych dzieł literackich oraz filmowych reprezentujących gatunki: fantasy, science fiction, horror, powieść i opowiadanie grozy, cyberpunk, "postapo". Umiejętności - student: 1. potrafi przygotować pracę popularnonaukową lub publicystyczną poświęconą literaturze współczesnej; 2. potrafi właściwie dobierać i wykorzystywać źródła, w tym internetowe, niezbędne do stworzenia popularnonaukowego lub krytycznoliterackiego tekstu dotyczącego dzieła humanistycznego; Kompetencje społeczne: 1. Zdolność prowadzenia efektywnego i etycznego dialogu zarówno z jednostką, jak i grupą; 2. Praca zespołowa nad zagadnieniem wiążącym kwestie kulturowe ze społecznymi. |
Metody i kryteria oceniania: |
Podstawę zaliczenia (stopnie: 3 - 4,5) stanowią frekwencja i aktywność na zajęciach. 1. Frekwencja (dopuszczalne dwie nieobecności w semestrze); 2. Aktywność podczas zajęć (ocenie podlegają: treść wypowiedzi, umiejętność pracy w grupie, umiejętność pracy indywidualnej, etyczność prowadzenia dialogu, umiejętność przekazywania informacji - również zwrotnych); Aby uzyskać ocenę bardzo dobrą (5) lub celującą (5!), uczestnicy powinni przygotować pracę pisemną w jednej z dwóch form do wyboru: 1. Szkic poświęcony wybranym zagadnieniom z zajęć; 2. Recenzję współczesnego dzieła: powieści fantastycznej ew. powieści grozy, zbioru opowiadań w omawianej stylistyce, filmu, spektaklu, gry - po konsultacji z prowadzącym. |
Praktyki zawodowe: |
Brak praktyk. |
Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2023/24" (zakończony)
Okres: | 2023-10-01 - 2024-01-28 |
Przejdź do planu
PN WYK
WT ŚR CZ PT |
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin, 100 miejsc
|
|
Koordynatorzy: | Helena Balcerek, Michał Friedrich | |
Prowadzący grup: | Michał Friedrich | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Zaliczenie na ocenę
Wykład - Zaliczenie na ocenę |
|
Skrócony opis: |
Wykład z elementami dyskusji, poświęcony relacjom szeroko pojętej fantastyki XX i XXI wieku z europejskimi mitologiami. Uczestnicy/-czki wraz z prowadzącym będą poszukiwać rozmaitych związków utworów fantastycznych z mitami (zob.: "Podstawowe informacje o przedmiocie"), pojawiających się na płaszczyznach: problematyki, topiki, estetyki. Omówione zostaną także narzędzia i sposoby nawiązywania do tekstów dawnych kultur. |
|
Pełny opis: |
Ogólnouniwersyteckie konwersatorium poświęcone rozmaitym gatunkom fantastyki. Utwory dwudziesto- oraz dwudziestopierwszowieczne pojawiać się będą w odniesieniu do mitów dawnych cywilizacji, zaś dzieła starożytne lub ich uwspółcześnione warianty winny stanowić przyczynek do refleksji wokół mitologicznych korzeni dzisiejszej, szeroko pojmowanej fantastyki. Jednym z założeń przyświecających przedmiotowi jest zapoznanie studentów i studentek zarówno z rozmaitymi odmianami dzieł wykorzystujących fantastyczną topikę oraz estetykę (od fantasy po literaturę postapokaliptyczną) jak i z rozmaitymi dziedzinami kultury (literatura piękna, film, teledysk). |
|
Literatura: |
Po jednej pozycji na każde kolejne zajęcia. Jako kontekst mogą pojawiać się dzieła lub ich fragmenty spoza proponowanej listy: 1. Eurypides, Medea, Lublin 2010; 2. Apulejusz, Strażnik zwłok, w: Rzymska nowela antyczna, oprac. S. Stabryła, Warszawa 2005; 3. Szpony i kły. Opowieści z wiedźmińskiego świata, oprac. D. Górska, M. Kowalski, M. Zwierzchowski, Warszawa 2017 - przynajmniej jedno wybrane opowiadanie; 4. P. Goźliński, Jul, Czarne/Wołowiec 2010; 5. S. Kubrick, 2001: Odyseja kosmiczna, 1968; 6. G. Koziełek, Czarny pająk, Warszawa 1988 - wybrane opowiadanie; 7. R. Lancelyn-Green, Mity skandynawskie, dowolne wydanie; 8. S. Lem, Maska, w: Tegoż, Fantastyczny Lem. Antologia opowiadań według czytelników, Kraków 2021; 9. H.P. Lovecraft, Zew Cthulhu, Toruń 2004 - tytułowe opowiadanie; 10. G. Meyrink, Golem, Poznań 2015; 11. A. Sapkowski, Ostatnie życzenie, Warszawa 1993; 12. A. Szrejter, Herosi mitów germańskich t.1 i 2, Warszawa 2016 (wskazane fragmenty); 13. A. Szrejter, Legenda wikingów, Warszawa 2017; 14. J.R.R. Tolkien, Silmarillion, tłum. M. Skibniewska, Warszawa 1985 (pierwsze dwa rozdziały); 15. Utwór zaproponowany przez uczestników/-czki zajęć. |
|
Uwagi: |
- |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.