Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Wyobraźnia przejmuje władzę. Artyści i artystki wobec rewolucji 1968 roku

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3105-WPW-K
Kod Erasmus / ISCED: 03.6 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Wyobraźnia przejmuje władzę. Artyści i artystki wobec rewolucji 1968 roku
Jednostka: Instytut Historii Sztuki
Grupy: Konwersatoria
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

nieobowiązkowe

Tryb prowadzenia:

zdalnie

Skrócony opis:

Sztuka w tej postaci, jaką znamy dziś, byłaby nie do pomyślenia bez zmian kulturowych oraz społecznych, które dokonały się na fali rewolucji 1968 roku.

W semestrze letnim 2020/2021 zajęcia prowadzone są w formie asynchronicznej (nagrania wraz z prezentacjami i materiałami dodatkowymi zamieszczane będą cotygodniowo w dniu zajęć na Dysku Google).

Pełny opis:

Gdy znajdziesz wspólny mianownik i zawładniesz wyobrażeniowością, będziesz mieć wszystko: ludzką wiarę, lęki i pragnienia. A przy okazji – naładowane energią i wszechstronnie regulowane źródło generowania rozmaitych wersji rzeczywistości.

Kristupas Sabolius, Proteusz i radykalna wyobrażeniowość

1968 określić można jako rok erupcji globalnej wyobraźni politycznej i społecznej. Czy szło o segregację rasową, wojnę w Wietnamie, swobodę obyczajową, reformę uniwersytetu, emancypację kobiet, o zniesienie cenzury, czy prawa polityczne – rok 1968 był bezprecedensowym aktem odmowy uznania prawomocności starego porządku. Bez względu na odmienność lokalnych kontekstów i wewnętrznych dynamik rewolucji – od Paryża po Chicago, od Pragi do Mexico City – protestujących łączyło wspólne pragnienie stworzenia nowej gramatyki globalnej solidarności, opartej na współpracy i samoorganizacji, niezależnej od władzy partii politycznych.

Nie tylko jednak wyobrażano sobie, że inna rzeczywistość jest możliwa, ale również wdrażano oddolnie konkretne reformy w życie. W te procesy włączyli się również artyści pokładający wiarę w tym, że gdy tylko uwolni się tkwiący w sztuce potencjał egalitarnej komunikacji i twórczego działania, sztuka jest w mocy odnieść realny skutek w świece pozaartystycznym i stać się motorem społecznej zmiany.

Wszystko to wpłynęło na zradykalizowanie się oraz przemyślnie na nowo tak praktyki jak i teorii artystycznej, ponadto protestujący artyści, kuratorzy i krytycy wykorzystali moment, aby obnażyć i zreformować struktury władzy rządzące światem sztuki albowiem – jak argumentowali – upolitycznienie samego przekazu artystycznego niewiele zmienia, jeśli nie przekształci się socjo-ekonomicznej struktury, w której sztuka funkcjonuje.

Wydarzenia 1968 roku, pomimo braku następstw w postaci przejęcia władzy politycznej i biegunowo różnych ocen ich bilansu, bezpowrotnie zmieniły świat, zasiewając ziarno sceptycyzmu i nieufności wobec porządku społecznego, politycznego, ekonomicznego, a także artystycznego i – szerzej – kulturowego.

Jednocześnie ten zrodzony na fali 1968 roku entuzjastyczny imperatyw aktywizmu szybko osłabiać zaczęło ponure spostrzeżenie, że niemal wszystkie postulaty kontrkultury natychmiast zawłaszczone zostają przez kapitalizm poprzemysłowy. To, co jawiło się jako droga do wolności, umożliwiającej odrodzenie wyemancypowanej podmiotowości oraz wspólnoty – tak zwana „kreatywność”, hipermobilność, samorealizacja, etos współpracy – urzeczywistnia się w postaci jeszcze większego i coraz bardziej trudnego do zdefiniowania zniewolenia.

Podczas zajęć, na wybranych tekstach oraz przykładach konkretnych praktyk artystycznych wyrosłych z korzenia rewolucji 1968, spróbujemy odpowiedzieć na pytanie, czy misyjne ambicje sztuki zawsze muszą kończyć się porażką względnie utopią sztuki (której skrajną odmianą jest totalitaryzm), czy formalizm bywa również strategią oporu oraz czy artyści, po sproblematyzowaniu własnego miejsca w strukturach społeczno-politycznych i ekonomicznych – poza reagowaniem na zastaną rzeczywistość i wzbogacaniem zbiorowego imaginarium – są w mocy generować nowe dyskursy oraz praktyki, które w efekcie stają się narzędziem ogólnokulturowej i społecznej zmiany.

Literatura:

George Katsiaficas, The Global Imagination Of 1968: Revolution and Counterrevolution, Oakland 2018.

Oriana Fallaci, 1968. Od Wietnamu do Meksyku. Dziennik z przełomowego roku, Warszawa 2018.

Flashes of the Future: die Kunst der 68er oder Die Macht der Ohnmächtigen, A. Beitin, E. Gillen (red.), kat. wyst. Ludwig Forum, 2018.

Claus Offe, Rok 1968. Cztery hipotezy o historycznych następstwach ruchu studenckiego, „Krytyka Polityczna”, 6/2004.

Hanna Wróblewska, Maria Brewińska (red.), Rewolucje 1968, Warszawa 2008.

Georges Didi-Huberman, Uprisings/Soulevemnets, Paris 2016.

Rebecca J. DeRoo, The Museum Establishment and Contemporary Art. The Politics of Artistic Display after 1968, Cambridge 2006.

Johan Kugelberg, Philippe Vermes (red.), Beauty is in the Street: A Visual Record of the May '68 Paris Uprising, London 2011.

Julia Bryan-Wilson, Art Workers. Radical Practice in the Vietnam War Era, London/California 2009.

Grace Glueck, Emily Genaeur, A Documentary Herstory of Women Artists in Revolution, Primary Information 2021.

Matthew Israel, Kill for Peace: American Artists Against the Vietnam War, University of Texas Press, 2013.

Astrid Proll (red.), Goodbye to London: Radical Art and Politics in the 70's, Ostfildern 2010.

John A. Walker, Left Shift. Radical Art in 1970s Britain, London / New York 2002.

Reiko Tomii, Radicalism in the Wilderness: International Contemporaneity and 1960s Art in Japan, MIT Press 2018.

Maud Bracke, French Responses to the Prague Spring: Connections, (Mis)Perception and

Appropriation, w: “Europe-Asia Studies”, t. 60, 2008, nr 10.

Andrea Giunta, Avant Garde, Internationalism, and Politics. Argentine Art in the Sixties, London 2007.

Cecilia Fajardo-Hill, Andrea Giunta (red.), Radical Women: Latin American Art, 1960–1985, Munich/New York 2017.

Jenny Diski, Lata sześćdziesiąte, Kraków 2013.

Tomáš Pospiszyl, The Year 1968 in Fine Arts, http://blokmagazine.com/the-year-1968-in-fine-arts/

Olivier Debroise (red.), The Age of Discrepancies. Art and Visual Culture in Mexico 1968-1997, Mexico 2014.

Claudia Calirman, Brazilian Art under Dictatorship. Antonio Manuel, Artur Barrio and Cildo Meireles, 2012.

Helguera P., Education for Socially Engaged Art: A Materials and Techniques, New York 2013.

Wolfgang Scheppe, Roberto Ort (red.), The Most Dangerous Game. The Situationist International en route for May ’68, Berlin 2018.

McKenzie Wark, Spektakl dezintegracji. Sytuacjonistyczne drogi wyjścia z XX wieku, Warszawa 2014.

McKenzie Wark, The Beach Beneath the Street: The Everyday Life and Glorious Times of the Situationist International, New York 2015.

Kristin Ross, Henri Lefebvre on the Situationist International. Interview conducted and translated 1983, w: „October” 79, Winter 1997.

Francis Frascina, Art, Politics and Dissent. Aspects of the Art Left in Sixties America, Manchester/New York, 1999.

Patricia Kelly (red.), 1968: Art and Politics in Chicago, Chicago 2008.

Karin Thomas (red.), Um 1968. Konkrete Utopien in Kunst und Gesellschaft, Köln 1990.

Luis Camnitzer, Jane Farver, Rachel Weiss, László Beke (red.), Global Conceptualism: Points of Origin, 1950s-1980s, Michigan 1999.

Lucy Lippard, Get the Message?: A Decade of Art for Social Change, New York 1984.

Lucy Lippard, Art Matters. How the Culture Wars Changed America, New York 1999.

Yates McKee, Strike Art. Contemporary Art and the Post-Occupy Condition, London/New York 2016.

Bojana Kunst, Artysta w pracy. O pokrewieństwach sztuki i kapitalizmu, Warszawa/Lublin 2016.

Andreas Reckwitz, Odkrycie kreatywności. O procesie społecznej estetyzacji, Warszawa 2017.

Bishop C., Sztuczne piekła. Sztuka partycypacyjna i polityka widowni, Warszawa 2015.

Rancière J., Estetyka jako polityka, Warszawa 2007.

Florian Malzacher, Prawda jest konkretna. Artystyczne strategie w polityce, Warszawa 2018.

Efekty uczenia się:

Student/Studentka potrafi zrekonstruować genezę omawianego zjawiska, wymienić obszary oraz formy, w jakich się ono manifestuje, uzasadnić je teoretycznie na podstawie omawianych zagadnień oraz tekstów, a także powiązać je z postaciami konkretnych twórców i ich prac. Potrafi spojrzeć na problem w szerszym kontekście społeczno-kulturowym.

Metody i kryteria oceniania:

Praca pisemna (esej, recenzja) bądź wygłoszenie referatu w umówionym wcześniej terminie.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
ul. Banacha 2
02-097 Warszawa
tel: +48 22 55 44 214 https://www.mimuw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0-2b06adb1e (2024-03-27)