Kultura języka polskiego

obowiązkowe

w sali

Celem kursu jest kształcenie umiejętności polegających na sprawnym i poprawnym mówieniu i pisaniu, czyli zgodnym z przyjętymi regułami i wzorcami (normami językowymi) używaniu języka polskiego. Zajęcia polegają na przekazywaniu informacji oraz ćwiczeniu umiejętności w zakresie używania języka w celu sprawnego komunikowania się z odbiorcą. Dlatego w ramach przedmiotu przewidziane jest zapoznanie studentów z podstawowymi pojęciami kultury języka. Szczególny nacisk położony jest na normę językową, czyli na zasady, które są uznane przez współczesną społeczność polską (a szczególnie jej warstwy wykształcone) za wzorcowe, poprawne lub co najmniej dopuszczalne. Norma w zakresie fonetyki, fleksji i składni omawiana jest i ćwiczona głównie z perspektywy języka polskiego jako docelowego w procesie tłumaczenia.

Godziny kontaktowe: 30 godz.

Nakład własny: 15 godz.

Przygotowanie do egzaminu: 5 godz.

Celem kursu w ramach przedmiotu „Kultura języka polskiego” jest zapoznanie studentów z obowiązującą normą języka polskiego oraz wykształcenie umiejętności mówienia i pisania zgodnie z zasadami tej normy. Studenci po zakończeniu kursu powinni wykazywać się umiejętnością wychwytywania i poprawiania błędów w zakresie wymowy, fleksji, składni oraz błędów ortograficznych najbardziej charakterystycznych dla tekstów przekładu. Powinni także wykazywać się umiejętnością tworzenia tekstów wolnych od takich błędów. Kurs składa się z następujących elementów:

1. Podstawowe pojęcia kultury języka (pojęcie systemu, normy i uzusu, kryteria poprawności językowej, postawy użytkowników wobec języka);

2. Poprawność fonetyczna (norma w zakresie akcentowania oraz wymowy);

3. Poprawność ortograficzna (najnowsze zasady ortograficzne, zasady zapisu skrótów oraz zasady interpunkcji);

4. Poprawność fleksyjna (odmiana nazw własnych w tym nazw geograficznych oraz nazwisk polskich i obcych, wątpliwości dotyczące odmiany rzeczowników pospolitych);

5. Poprawność słowotwórcza (tworzenie przymiotników oraz nazw mieszkańców od nazw własnych);

6. Poprawność składniowa (składnia i fleksja polskiego liczebnika, norma w zakresie związków zgody i rządu, zasady użycia imiesłowowego równoważnika zdań);

7. Wprowadzenie do poprawności leksykalnej (wprowadzenie i wyjaśnienie podstawowych pojęć z zakresu leksyki, np. neologizmy, neosemantyzmy, neofrazeologizmy, zapożyczenia leksykalne, zapożyczenia frazeologiczne, zapożyczenia semantyczne);

8. Poprawność leksykalna – zapożyczenia (rodzaje zapożyczeń we współczesnej polszczyźnie, źródła zapożyczeń, błędy w tym zakresie);

9. Poprawność leksykalna – łączliwość (błędy w zakresie łączliwości międzywyrazowej, różne rodzaje innowacji w tym zakresie, np. innowacje rozszerzające, skracające, rozwijające, wymieniające, regulujące, kontaminujące oraz uzupełniające);

10. Poprawność leksykalna – frazeologizmy (typy związków frazeologicznych, etymologia, znaczenie, błędy w użyciu frazeologizmów).

W przypadku braku możliwości prowadzenia zajęć w formie stacjonarnej zajęcia będą się odbywać przy użyciu narzędzi komunikacji na odległość zalecanych przez Uniwersytet Warszawski.

Jadacka H., Kultura języka polskiego. Fleksja. Słowotwórstwo. Składnia, Warszawa 2005.

Markowski A., Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne, Warszawa 2005.

Markowski, A. (red.) 2004. Wielki słownik poprawnej polszczyzny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN (część hasłowa)

Kłosińska, K. (red.) 2019. Formy i normy, czyli poprawna polszczyzna w praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Nieobowiązkowo:

Bartmiński, J. (red.) 1993. Encyklopedia kultury polskiej XX wieku. Współczesny język polski. Wrocław: Wiedza o kulturze.

Handke, K. i Dalewska-Greń, H. (red.) 1994. Polszczyzna a/i Polacy u schyłku XX wieku. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy.

oraz artykuły, książki i słowniki zalecone przez prowadzącego zajęcia

Wiedza: Po ukończeniu przedmiotu student rozpoznaje typy błędów językowych, zna normy językowe w zakresie fonetyki, fleksji oraz składni polszczyzny.

Umiejętności: Posługuje się poprawną polszczyzną i wykazuje świadomość językową w zakresie uzusu oraz normy.

Kompetencje społeczne: Student wykonuje zadania zgodnie z zasadami etyki.

Metody dydaktyczne: dyskusja, praca z tekstami źródłowymi, ze źródłami leksykograficznymi, rozwiązywanie ćwiczeń polegających na zapoznawaniu studentów z normami poprawnościowymi, a następnie na ćwiczeniu przyswojonych zasad w praktyce.

Kryteria oceniania: obecność na zajęciach, zaliczenie egzaminu sprawdzającego w praktyce znajomość norm poprawnościowych polszczyzny na poziomie co 60%.

Dozwolone są dwie (2) nieobecności w semestrze w przypadku zajęć 30- godzinnych.