Niealfabetyczne systemy pisma i komunikacji graficznej: podejście teoretyczne

seminaria doktoranckie

Znajomość różnorodnych światowych systemów pisma, przydatna orientacja w dziedzinie antropologii słowa; niezbędna dobra znajomość języka angielskiego

Seminarium „Niealfabetyczne systemy pisma i komunikacji graficznej: podejście teoretyczne” zaplanowane jest jako długoterminowy cykl spotkań dyskusyjnych dot. teorii pisma, mechanizmów działania światowych niealfabetycznych systemów pisma, jak również jako miejsce do pracy nad zagadnieniami z komunikacji graficznej dawnych Mezoamerykanów. Celem części seminarium poświęconej teorii pisma są pogłębione dyskusje na tematy wymienione w pełnym opisie, które stanowią główny zarys seminarium. Część spotkań seminaryjnych poświęcona będzie konkretnym tematom z dziedziny kodeksów mezoamerykańskich i Mezoameryki, którymi zajmują się doktoranci prowadzącej.

Seminarium „Niealfabetyczne systemy pisma i komunikacji graficznej: podejście teoretyczne” zaplanowane jest jako długoterminowy cykl spotkań dyskusyjnych dot. teorii pisma, jak również jako miejsce do pracy nad zagadnieniami z komunikacji graficznej dawnych Mezoamerykanów.

Celem części seminarium poświęconej teorii pisma są pogłębione dyskusje na następujące tematy:

1) Terminologia w teorii pisma: rozróżnienie między abjadem, abugidą, pismem logograficznym; zdefiniowanie logogramu, ideogramu, piktogramu, jak i kategorii semasiografii. Terminy „znak” i „symbol” i ich zastosowanie w teorii pisma. Potrzeba normalizacji terminologii a potrzeby badawcze w zależności od badanego systemu komunikacji graficznej

2) Rozwój pisma a jego percepcja: funkcje najstarszych systemów pisma, rozwój glottografii a percepcja pisma, syntaktyczne systemy komunikacji graficznej i ich rola w percepcji pisma

3) Percepcja pisma z punktu widzenia neurobiologii, logopedii i kognitywistyki

4) Oralność a piśmienność: co to jest „piśmienność”, piśmienność w kulturach nie stosujących pisma alfabetycznego, definiowanie percepcja pisma w tych kulturach Powyższe linie tematyczne stanowią główny zarys seminarium, jednakże mogą być one rozszerzane lub wzbogacane w zależności od potrzeb i oczekiwań uczestników seminarium.

Ponadto, seminarium zaplanowane jest długofalowo, w związku z czym nie wszystkie ww. tematy zostaną dogłębnie zanalizowane podczas pierwszych dwóch semestrów, lecz pogłębiane w czasie kolejnych. Ideą tej części seminarium jest udział uczestników do pogłębionej dyskusji na wybrany temat po uprzedniej szerokiej lekturze – i spotkania te będą się odbywać w rytmie trzytygodniowym (do ustalenia podczas pierwszych zajęć).

Planowane są również wykłady i zajęcia gościnne specjalistów z dziedziny kognitywistyki, neurobiologii, logopedii, języka migowego, etc., specjalistów od mało znanych pism, takich jak tybetańskie, mongolskie, Naxi, Pags-pa, Soyombo, jak również tematyczne zajęcia z nieglottograficznego systemu używanego w kodeksach środkowej Mezoameryki.

Część spotkań seminaryjnych poświęcona będzie konkretnym tematom z dziedziny kodeksów mezoamerykańskich i Mezoameryki, którymi zajmują się doktoranci prowadzącej.

Literatura podstawowa i początkowa:

- Arnheim, Rudolf (1986 [1969]), El pensamiento visual [Visual thinking]. Trad. de Rubén Masera. Barcelona, Ediciones Paidós.

- Battestini, Simon (2000 [1997]), African Writing and Text [Ecriture et texte,contribution africaine]. Tłum. Henri G. J. Evans. Ottawa, Legas.

- Burgoon, Judee K.; David B. Buller y William Gill Woodall (1996), Nonverbal Communication: The Unspoken Dialogue. McGraw-Hill, Language Arts & Disciplines.

- David R. Olson (2010 [1994]), Papierowy Świat. Pojęciowe i poznawcze implikacje pisania i czytania. Warszawa, WUW.

- De Francis, John (1989) Visible Speech. The Diverse Oneness of WritingSystems. University of Hawaii Press, Honolulu.

- Gerd Baumann (ed.) (1986) The Written Word. Literacy in Transition. Clarendon Press, Oxford

- Godlewski, Grzegorz (2008), Słowo – pismo – sztuka słowa [Palabra – escritura – arte de la palabra; en polaco]. Warszawa, WUW. Serie Communicare.

- Goody, Jack (1977), The Domestication of the Savage Mind. Cambridge – London – New York – Melbourne, Cambridge University Press.

- Goody, Jack (1987) The interface between the written and the oral. New York: Cambridge University Press.

- Goody, Jack y Ian Watt (2003 [1968]), “Las consecuencias de la cultura escrita”, En: Jack Goody (comp.) Cultura escrita en las sociedades tradicionales. Barcelona, Gedisa: 39-82.

- Harris, Roy (1995) Signs of Writing. Routledge, London.

- Hasenmueller, Christine (1978), “Panofsky, Iconography, and Semiotics”. The Journal of Aesthetics and Art Criticism. 36 (3): 289-301.

- Mikulska, Katarzyna (2010) “Secret Language” in Oral and Graphic Form. Religious-magic Discourse in Aztec Speeches and Manuscripts, Oral Tradition Journal, vol. 25 (2), Columbia (MO), pp. 325-363.

- Mikulska, Katarzyna (2014) „On numbers, tables and calendars: When writing appeared”. Contributions In New World Archaeology, wydanie specjalne „Mesoamerican Writing Systems”. 7: 47-72.

- Mikulska, Katarzyna (2014) „Znak graficzny w przedhiszpańskich księgach wróżebnych środkowego Meksyku”. W: Zbigniew Kloch, Łukasz Grutzmacher, Marek Kaźmierczak (red.) Znakowe wartości kultury, Warszawa, WUW: 55-78.

- Mikulska, Katarzyna (2015) Tejiendo destinos. Un acercamiento al sistema de comunicación gráfica en los códices adivinatorios, México (Zinacantepec), El Colegio Mexiquense–IEIeI-Universidad de Varsovia.

- Olson, David R. (1994), The world on paper. The conceptual and cognitive implications of writing and reading. Cambridge, Cambridge University Press.

- Peirce, Charles Sanders (1997) Wybór pism semiotycznych, red. i wyb. Hanna Buczyńska-Garewicz.

- Salomon, Frank (2001) “How an Andean «Writing Without Words» Works”. Current Anthropology. 42 (1): 1-27.

- Sampson, Geoffrey (1985) Writing Systems: A Linguistic Introduction. Stanford University Press, California.

- Vandendorpe, Christian (2008 [1999]), Od papirusu do hipertekstu. Esej o przemianach tekstu i lektury [Du papyrus à l’hypertexte]. Trad. de Anna Sawisz. Warszawa, WUW. Serie Communicare.

W efekcie uczestnictwa w seminarium doktorant:

[Wiedza]

- zna teorie analizujące kategorie znaku i symbolu

- zna teorie oralności i piśmienności, jej słabe i mocne strony; zna jej teoretyków i krytyków

- zna teorie kognitywistyczne umożliwiające badania nad różnorodnymi systemami pisma

[Umiejętności]

- sprawnie operuje terminami abjad, abugida, logogram, sylabogram, pismo fonetyczne, semasiografia.

- posiada aparat pojęciowy niezbędny do badań nad teorią pisma

- potrafi zastosować poznane teorie kognitywistyczne, semiotyczne oraz antropologiczne do badań nad systemami pisma

[Kompetencje]

- posiada umiejętność i nawyk wyszukiwania najnowszych publikacji i dyskusji związanych z teorią pisma

- posiada umiejętność prowadzenia aktywnej dyskusji na temat teorii pisma (również w języku angielskim)

Warunkiem zaliczenia zajęć jest:

- bardzo aktywny udział doktoranta w zajęciach i w dyskusjach opierających się na wcześniejszej rzetelnej lekturze tekstów (1. sem. i 2. sem.)

- przygotowanie jednego artykułu LUB (dowolnego) rozdziału pracy doktorskiej (50% oceny końcowej) LUB udział z referatem związanym z tematem seminarium w sympozjum międzynarodowym (2. sem.)