Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Historia krajów hiszpańskiego obszaru językowego

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 3300-HKHOJ-MSF-1-L
Kod Erasmus / ISCED: 09.0 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0222) Historia i archeologia Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Historia krajów hiszpańskiego obszaru językowego
Jednostka: Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich
Grupy: Przedmioty podstawowe dla 1 roku studiów 1 stopnia, specjalność hiszpańska
Punkty ECTS i inne: 3.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe
Tryb prowadzenia:

mieszany: w sali i zdalnie
w sali
Skrócony opis:

Celem kursu jest zapoznanie osób studiujących z historią krajów hiszpańskiego obszaru językowego w Ameryce Łacińskiej, ukazanie jej z perspektywy kształtowania się odrębnych kultur w oparciu o dorobek kulturowy Półwyspu Iberyjskiego oraz naświetlenie wpływu wydarzeń i procesów historycznych na kształtowanie się kultur narodowych krajów hiszpańskiego obszaru językowego.
Pełny opis:

Konwersatorium ma na celu zapoznanie studentów z historią społeczno-polityczną i kulturową krajów hiszpańskojęzycznej Ameryki Łacińskiej. Obejmuje ono analizę struktur społecznych cywilizacji prekolumbijskich, procesów kolonizacji i ewangelizacji, rozwoju gospodarki kolonialnej, walk o niepodległość, a także narodzin i przemian państw narodowych. Szczególny nacisk położony zostanie na długofalowe skutki kolonializmu, rozwój ideologii i systemów politycznych oraz stosunki zewnętrzne, w tym wpływ Stanów Zjednoczonych. Zajęcia mają charakter interdyscyplinarny, łącząc historię z elementami antropologii, politologii i kulturoznawstwa.

Przykładowa tematyka zajęć:

1. Cywilizacje Mezoameryki: Majowie – rytuał, władza, wiedza.

2. Cywilizacje Mezoameryki: Aztekowie – rytuał, władza, wiedza

3. Imperium Inków i społeczeństwa andyjskie – organizacja i symbolika.

4. Karaiby przed Kolumbem – Tainowie i Karaibowie.

5. Konkwista i ewangelizacja – misje i synkretyzm religijny.

6. Społeczeństwo kolonialne – system kastowy i codzienność.

7. Niewolnictwo – praca przymusowa i opór.

8. Gospodarka kolonialna – encomienda, hacjenda i handel transatlantycki.

9. Wojny o niepodległość – rewolucje, idee Oświecenia.

10. Kształtowanie państw narodowych – ideologie, sekularyzacja, konflikty.

11. Ekspansja USA – interwencje i dominacja.

12. Modernizacja i teoria zależności – przypadki Ameryki Środkowej.

13. Rewolucje i masy – Meksyk, Argentyna, Kuba, Nikaragua.

14. Dyktatury i terroryzm państwowy – Chile, Argentyna, Ameryka Środkowa.

15. Przemiany demokratyczne, neoliberalizm i „różowa fala”.
Literatura:

· Sergio Guerra Vilaboy, Etapas y procesos en la historia de América Latina, Cuadernos de Trabajo IIHS de Universidad Veracruzana, Xalapa 1997.

· Marcin F. Gawrycki (red.), Dzieje Kultury Latynoamerykańskiej, PWN, Warszawa 2005. (Rozdział III. KRÓTKIE DZIEJE AMERYKI ŁACIŃSKIEJ - Jarosław Spyra)

· John Chasteen, Ogień i krew. Historia Ameryki Łacińskiej, Warszawa 2007.

· Marshall Eakin, Historia Ameryki Łacińskiej. Zderzenie kultur, Kraków 2010.

· Chasteen, John Ch. (2007) Ogień i krew. Historia Ameryki Łacińskiej. Tłum. Katarzyna Bartuzi. Warszawa, PIW (wybrane fragmenty).

· Dembicz, Katarzyna (2014) "Kuba współczesna i przyszła. Rzeczywistość gospodarcza versus transformacja polityczna i społeczna”. Ameryka Łacińska 3-4 (85-86): 23-33.

· Giersz, Miłosz (2009) “Prekolumbijskie cywilizacje Andów Środkowych” [w:] Dzieje kultury latynoamerykańskiej, red. Marcin F. Gawrycki, Warszawa, PWN, str.: 85-96.

· Jodłowska, Elżbieta (2014) “Wampir andyjski - postać pishtaco we współczesnej kulturze peruwiańskiej” [w:] Przyroda i kultura Peru. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, str.: 85-90.

· Skorupka Alfred (2021), "Przyczyny upadku cywilizacji andyjskiej", Cywilizacja i Polityka, nr 19, str.: 122-135.

· Tomicki Ryszard (1990), Ludzie i bogowie. Indianie meksykańscy wobec Hiszpanów we wczesnej fazie konkwisty, Wrocław, Ossolineum, str.: 45-95.

· Walendziak Teresa (2009) “Synkretyzm religijny” [w:] Dzieje kultury latynoamerykańskiej, red. Marcin F. Gawrycki, Warszawa, PWN, str.: 246-256.
Efekty uczenia się:

K_W03 Student zna i rozumie podstawową terminologię, metodologię, przedmiot i kierunki badań właściwe dla studiów iberystycznych

K_W09 Student zna i rozumie wybrane wydarzenia z historii Hiszpanii i Ameryki Łacińskiej oraz istotne aspekty i realia ich kultury;

K_W12 Student zna i rozumie znaczenie wielokulturowości w budowaniu tożsamości jednostki i społeczności

K_U01 Student potrafi zastosować podstawowe ujęcia teoretyczne właściwe dla studiów filologicznych i kulturoznawczych

K_U03 Student potrafi rozpoznawać, analizować i interpretować różne rodzaje tekstów hiszpańskich, umiejscowić je w ogólnym kontekście historyczno-kulturowym oraz przeprowadzić ich analizę z użyciem podstawowej terminologii i właściwych metod;

K_K05 Student jest gotów do dbałości o zachowanie dziedzictwa kulturowego
Metody i kryteria oceniania:

· Obecność na zajęciach (min. 80% obecności).

· Udział w dyskusjach i analiza zadanych materiałów źródłowych.

· Dodatkowe punkty za aktywność i zaangażowanie w dyskusje.

· Egzamin końcowy w formie testu jednokrotnego wyboru.

Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2024/25" (zakończony)

Okres: 2025-02-17 - 2025-06-08
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin, 5 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Maria Boguszewicz, Rafał Reichert, Dariusz Zembrzuski
Prowadzący grup: Maria Boguszewicz, Rafał Reichert
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę
Skrócony opis:

Celem kursu jest zapoznanie słuchaczy z historią krajów hiszpańskiego obszaru językowego, ukazanie jej z perspektywy kształtowania się odrębnych kultur w oparciu o dorobek kulturowy Półwyspu Iberyjskiego oraz naświetlenie wpływu wydarzeń i procesów historycznych na kształtowanie się kultury narodowej Hiszpanii i krajów hiszpańskiego obszaru językowego.
Pełny opis:

W sposób przekrojowy zostaną przedstawione wybrane wydarzenia i zagadnienia z historii krajów hiszpańskiego obszaru językowego z uwzględnieniem następujących tematów:

1. Rzymski podbój i romanizacja Półwyspu Iberyjskiego.

2. Podbój muzułmański – chrześcijańska Hiszpania a cywilizacja arabska.

3. Rekonkwista – rozwój królestw chrześcijańskich, odkrycie grobu św. Jakuba i powstanie pielgrzymkowych szlaków.

4. Mezoamerykańskie cywilizacje w obliczu konkwisty hiszpańskiej.

5. Imperium Inków na początku XVI wieku.

6. Podróże Krzysztofa Kolumba i początki konkwisty hiszpańskiej w Ameryce.

7. 1492: zdobycie Grenady i wydalenie Żydów jako przyczynek do refleksji nad wielokulturowością Hiszpanii.

8. Ewangelizacja rdzennych mieszkańców Ameryki w okresie kolonialnym jako źródło synkretyzmu religijnego.

9. Dynastia Habsburgów na tronie hiszpańskim: Półwysep Iberyjski centrum światowego imperium.

10. Społeczeństwo kolonialne: Gachupines, Kreole, Metysi, Indianie i Afroamerykanie.

11. Reformy oświeceniowe i rewolucja liberalna – narastanie hiszpańskiego antyklerykalizmu.

12. Kraje Ameryki Łacińskiej wobec polityki imperializmu Stanów Zjednoczonych w XIX i XX wieku.

13. Polityka centralistyczna kontra regionalizmy (Galicja, Kraj Basków).

14. Kolonizacja i dekolonizacja w Ameryce Łacińskiej.

15. Polityka centralistyczna kontra regionalizmy (Katalonia).
Literatura:

HISZPANIA

Barbarzak, Dawid (2009) „Rzymskie igrzyska i hiszpańska corrida. Rys porównawczy obu tradycji na wybranych przykładach. Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae XXVI/2: 19-43.

Defourneaux, Marcelin (1986) Życie codzienne w Hiszpanii w wieku złotym (fragmenty). Warszawa, PIW.

Kamen, Henry (2008) Imperium hiszpańskie. Dzieje rozkwitu i upadku (fragmenty). Warszawa, Bellona.

Lévi-Provençal, Évariste (2006) Cywilizacja arabska w Hiszpanii (fragmenty). Warszawa, Wydawnictwo Akademickie Dialog.

Matuszewska-Sulima, Bogna (2016) „Droga Francuska Camino de Santiago – dziedzictwo kulturowe i pielgrzymi w pierwszej dekadzie XXI w.”. Peregrinus Cracoviensis 27 (4): 141–158.

Menocal, Maria Rosa (2006) Ozdoba świata. Jak muzułmanie, żydzi i chrześcijanie tworzyli kulturę tolerancji w średniowiecznej Hiszpanii (fragmenty). Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Miłkowski, Tadeusz (2006) Kościół w społeczeństwie hiszpańskim XIX i XX wieku. Od mnichów na wojnie do wojny z mnichami (fragmenty). Łąck, Oficyna Wydawnicza Leksem.

Szul, Roman (2015) „Regionalizm w Hiszpanii”. MAZOWSZE Studia Regionalne nr 16/2015, I. Analizy i Studia: 13-51 (fragmenty).

Wyszyńska, Joanna (2017) „Powrót Sefardyjczyków. O Żydach we współczesnej Hiszpanii”. Pogranicze. Studia Społeczne. Tom XXIX (2017): 169-200.

Podręczniki:

Miłkowski, Tadeusz, Machcewicz, Paweł (2009) Historia Hiszpanii. Wrocław, Ossolineum.

Tuñón de Lara, Manuel, red. (1999 i następne wydania) Historia Hiszpanii. Kraków, Universitas.

AMERYKA ŁACIŃSKA

Chasteen, John Ch. (2007) Ogień i krew. Historia Ameryki Łacińskiej. Tłum. Katarzyna Bartuzi. Warszawa, PIW (wybrane fragmenty).

Dembicz, Katarzyna (2014) "Kuba współczesna i przyszła. Rzeczywistość gospodarcza versus transformacja polityczna i społeczna”. Ameryka Łacińska 3-4 (85-86): 23-33.

Gawrycki, Marcin F. (2014) Chrystus jada cuy. Latynoamerykańska sztuka kulinarna nie od kuchni. Warszawa, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego - Instytut Studiów Iberyjskich i Iberoamerykańskich UW (wybrane fragmenty).

Giersz, Miłosz (2009) “Prekolumbijskie cywilizacje Andów Środkowych” [w:] Dzieje kultury latynoamerykańskiej, red. Marcin F. Gawrycki, Warszawa, PWN, str.: 85-96.

Jodłowska, Elżbieta (2014) “Wampir andyjski - postać pishtaco we współczesnej kulturze peruwiańskiej” [w:] Przyroda i kultura Peru. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego, str.: 85-90.

Mikulska-Dąbrowska, Katarzyna (2009) “Prekolumbijskie cywilizacje Mezoameryki” [w:] Dzieje kultury latynoamerykańskiej, red. Marcin F. Gawrycki, Warszawa, PWN, str.: 73-84.

Rostworowska, Maria (2007) Historia państwa Inków. Warszawa, PIW (wybrane fragmenty).

Skorupka Alfred (2021), "Przyczyny upadku cywilizacji andyjskiej", Cywilizacja i Polityka, nr 19, str.: 122-135.

Tomicki Ryszard (1990), Ludzie i bogowie. Indianie meksykańscy wobec Hiszpanów we wczesnej fazie konkwisty, Wrocław, Ossolineum, str.: 45-95.

Walendziak Teresa (2009) “Synkretyzm religijny” [w:] Dzieje kultury latynoamerykańskiej, red. Marcin F. Gawrycki, Warszawa, PWN, str.: 246-256.

Zyblikiewicz Lubomir (1972), "Stosunki między Stanami Zjednoczonymi a Ameryką Łacińską w XIX i XX w", Dzieje Najnowsze, rocznik IV/2, str.: 59-72.

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2025/26" (jeszcze nie rozpoczęty)

Okres: 2025-10-01 - 2026-01-25
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Konwersatorium, 30 godzin, 5 miejsc więcej informacji
Koordynatorzy: Rafał Reichert, Tomasz Rudowski
Prowadzący grup: Rafał Reichert, Tomasz Rudowski
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Przedmiot - Zaliczenie na ocenę
Konwersatorium - Zaliczenie na ocenę
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
ul. Banacha 2
02-097 Warszawa tel: +48 22 55 44 214 https://www.mimuw.edu.pl/ kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.2.0-a1f734a9b (2025-06-25)