Psychologia (uprawnienia pedagogiczne)

języki obce
uprawnienia pedagogiczne

Celem zajęć jest przygotowanie psychologiczno-pedagogiczne do zawodu nauczyciela w szkole podstawowej i ponadpodstawowej; ukazanie podstawowych aspektów pracy w szkole oraz kształtowanie umiejętności, niezbędnych w zawodzie nauczyciela.

Zajęcia przeznaczone dla studentów drugiego roku studiów (trzeci semestr) I stopnia na kierunku germanistyka.

Zajęcia stanowią element przygotowania do wykonywania zawodu nauczyciela języka niemieckiego szkole podstawowej, w przedszkolu i w szkole ponadpodstawowej (Moduł B Rozporządzenia MNiSzW z dnia 25 lipca 2019 r.).

Wiedza teoretyczna stanowi podstawę do nabywania praktycznych umiejętności potrzebnych do wykonywania zawodu nauczyciela.

mieszany: w sali i zdalnie
w sali
zdalnie

Ćwiczenia poświęcone refleksji nad treściami wprowadzonymi na wykładzie z psychologii dla nauczycieli oraz analizie wybranych zagadnień z psychologii poprzez dyskusję inspirowaną wskazaną lekturą i przykładami z realnych sytuacji szkolnych i przedszkolnych.

Omawiane zagadnienia uwzględniają:

1. Podstawowe pojęcia psychologii.

2. Proces rozwoju ucznia w okresie dzieciństwa, adolescencji i wczesnej dorosłości.

3. Teoria spostrzegania społecznego i komunikacji.

4. Proces uczenia się.

5. Zagadnienia autorefleksji i samorozwoju nauczyciela.

Celem ćwiczeń jest refleksja nad treściami wprowadzonymi na wykładzie z psychologii dla nauczycieli oraz elaboracja wybranych zagadnień z psychologii poprzez dyskusję inspirowaną wskazaną lekturą i przykładami z realnych sytuacji szkolnych. Kolejne zagadnienia: Psychologia jako nauka służebna w pracy nauczyciela; rola i powinności nauczyciela jako osoby kierującej uczeniem się uczniów i jako wychowawcy; trudności psychologiczne roli nauczyciela a wypalenie zawodowe; radzenie sobie ze stresem; uczeń jako podmiot uczenia się – kompetencje poznawcze i meta-poznawcze, syndrom nieadekwatnych osiągnięć szkolnych; uczeń jako członek grupy – popularność a pozycja w grupie, akceptacja i odrzucenie przez rówieśników; uczeń w kolejnych fazach życia – potrzeby, wyzwania, kryzysy i zachowania problemowe ucznia oraz trudności wychowawcze; rodzina jako system i jako środowisko pierwotnej socjalizacji; interakcyjne podejście do wychowania w rodzinie; czynniki wpływające na postrzeganie ucznia przez nauczyciela i nauczyciela przez uczniów, budowanie relacji nauczyciel-uczeń i rola komunikacji w tym procesie; współpraca nauczyciela z rodzicami, innymi nauczycielami i psychologiem szkolnym (z poradnią psychologiczno-pedagogiczną).

Literatura podstawowa:

Fontana, D. (2001) Psychologia dla nauczycieli. Poznań: Wydawnictwo Zysk i Spółka.

Zimbardo, P. G., Gerrig, R. J. (2008) Psychologie. München: Pearson Studium.

Literatura uzupełniająca:

Berk, L. E. (2009) Entwicklungspsychologie. München: Pearson Studium.

Bonar, J. (red.) (2011) Nauczyciel wczesnej edukacji. Oczekiwania społeczne i praktyka edukacyjna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Bovet, G. / Huvendiek, V. (2011) Leitfaden Schulpraxis. Berlin: Cornelsen.

Einsiedler, W, Götz, M., Hartinger, A u.a. (Hrsg.) (2014) Handbuch der Grundschulpädagogik und Grundschuldidaktik. Bad Heilbrunn: Verlag Julius Klinkhardt.

Friedmann, H. S., Schustack, M. W., Persönlichkeitspsychologie und Differentielle Psychologie. München: Pearson Studium.

Jaroszewska, A. (2007) Nauczanie języka obcego w kształceniu wczesnoszkolnym. Rozwój świadomości wielokulturowej dziecka. Wrocław: Atut.

Komorowska, H. (red.) (2011) Nauka języka obcego w perspektywie ucznia. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Łośgraf.

Kwieciński Z. / Śliwerski B. (red.) (2003) Pedagogika, tom I, II, , Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Lohaus, A., Vierhaus M. (2015) Entwicklungspsychologie des Kindes- und Jugendalters für Bachelor. Berlin und Heidelberg: Springer-Verlag.

Mazur, J. E. (2006) Lernen und Verhalten. München: Pearson Studium.

Mietzel G, (2002) Wege in die Entwicklungspsychologie – Kindheit und Jugend. Weinheim: Beltz.

Mietzel, G. (2007) Pädagogische Psychologie des Lernens und Lehrens. Göttingen: Hogrefe.

Woolfolk, A. (2008) Pädagogische Psychologie. München: Pearson Studium.

Zawadzka, E. (2004) Nauczyciele języków obcych w dobie przemian. Kraków: Impuls.

Zawadzka-Bartnik, E. (2010) Nauczyciel języków obcych i jego niepełnosprawni uczniowie. Kraków: Impuls.

Efekty uczenia się: Zgodnie z Polską Ramą Kwalifikacji oraz zgodnie z Rozporządzeniem MNiSzW z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela student osiąga następujące efekty uczenia się:

W zakresie wiedzy student zna i rozumie:

- w zaawansowanym stopniu terminologię z zakresu psychopedagogiki, dydaktyki i glottodydaktyki oraz procesy nauczania/uczenia się, w tym języka niemieckiego w wybranych kontekstach edukacyjnych (P6S_WG/ P6S_WK/ K_W04);

- pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego (PS6_WK/ K_W10);

- fundamentalne dylematy współczesnej cywilizacji, w sposób szczególny niemieckiego obszaru językowego (P6S_WK/ K_W13);

- podstawowe pojęcia psychologii: procesy poznawcze, spostrzeganie, odbiór i przetwarzanie informacji, mowę i język, myślenie i rozumowanie, uczenie się i pamięć, rolę uwagi, emocje i motywacje w procesach regulacji zachowania, zdolności i uzdolnienia, psychologię różnic indywidualnych – różnice w zakresie inteligencji, temperamentu, osobowości i stylu poznawczego (B.1.W1);

- proces rozwoju ucznia w okresie dzieciństwa, adolescencji i wczesnej dorosłości: rozwój fizyczny, motoryczny i psychoseksualny, rozwój procesów poznawczych (myślenie, mowa, spostrzeganie, uwaga i pamięć), rozwój społeczno-emocjonalny i moralny, zmiany fizyczne i psychiczne w okresie dojrzewania, rozwój wybranych funkcji psychicznych, normę rozwojową, rozwój i kształtowanie osobowości, rozwój w kontekście wychowania, zaburzenia w rozwoju podstawowych procesów psychicznych, teorie integralnego rozwoju ucznia, dysharmonie i zaburzenia rozwojowe u uczniów, zaburzenia zachowania, zagadnienia: nieśmiałości i nadpobudliwości, szczególnych uzdolnień, zaburzeń funkcjonowania w okresie dorastania, obniżenia nastroju, depresji, krystalizowania się tożsamości, dorosłości, identyfikacji z nowymi rolami społecznymi, a także kształtowania się stylu życia (B.1.W2);

- teorię spostrzegania społecznego i komunikacji: zachowania społeczne i ich uwarunkowania, sytuację interpersonalną, empatię, zachowania asertywne, agresywne i uległe, postawy, stereotypy, uprzedzenia, stres i radzenie sobie z nim, porozumiewanie się ludzi w instytucjach, reguły współdziałania, procesy komunikowania się, bariery w komunikowaniu się, media i ich wpływ wychowawczy, style komunikowania się uczniów i nauczyciela, bariery w komunikowaniu się w klasie, różne formy komunikacji − autoprezentację, aktywne słuchanie, efektywne nadawanie, komunikację niewerbalną, porozumiewanie się emocjonalne w klasie, porozumiewanie się w sytuacjach konfliktowych (B.1.W3);

- . proces uczenia się: modele uczenia się, w tym koncepcje klasyczne i współczesne ujęcia w oparciu o wyniki badań neuropsychologicznych, metody i techniki uczenia się z uwzględnieniem rozwijania metapoznania, trudności w uczeniu się, ich przyczyny i strategie ich przezwyciężania, metody i techniki identyfikacji oraz wspomagania rozwoju uzdolnień i zainteresowań, bariery i trudności w procesie komunikowania się, techniki i metody usprawniania komunikacji z uczniem oraz między uczniami (B.1.W4);

- zagadnienia autorefleksji i samorozwoju: zasoby własne w pracy nauczyciela – identyfikacja i rozwój, indywidualne strategie radzenia sobie z trudnościami, stres i nauczycielskie wypalenie zawodowe (B.1.W5).

W zakresie umiejętności student potrafi:

- wyszukiwać, analizować, oceniać, selekcjonować i użytkować informacje oraz rozwijać umiejętności badawcze z zakresu języka krajów niemieckiego obszaru językowego oraz z zakresu psychopedagogiki, dydaktyki, glottodydaktyki (P6S_UW/ P6S_UO/ K_U02);

- wykorzystać technologie informacyjne w nauce i pracy przy zachowaniu zasad etyki oraz zastosować je w świadomym i krytycznym odbiorze komunikatów medialnych, jak i w tworzeniu publikacji (P6S_UK/ P6S_UO/ K_U06);

- samodzielnie planować i realizować własne cele uczenia się przez całe życie (P6S_UU/ K_U07);

- współdziałania i pracy w grupie, przyjmując w niej różne role, w tym o charakterze interdyscyplinarnym (P6S_UO/ K_U08);

- obserwować procesy rozwojowe uczniów (B.1.U1);

- obserwować zachowania społeczne i ich uwarunkowania (B.1.U2);

- skutecznie i świadomie komunikować się (B.1.U3);

- porozumieć się w sytuacji konfliktowej (B.1.U4);

- rozpoznawać bariery i trudności uczniów w procesie uczenia się (B.1.U5);

- identyfikować potrzeby uczniów w rozwoju uzdolnień i zainteresowań (B.1.U6);

- radzić sobie ze stresem i stosować strategie radzenia sobie z trudnościami (B.1.U7).

W zakresie kompetencji społecznych student jest gotów do:

- określenia priorytetów służących realizacji określonego przez siebie lub innych zadania (P6S_KR/ K_K01);

- uczestnictwa w życiu kulturalnym, korzystając z różnych mediów i różnych jego form (PS6_KR/ PS6_KO/ K_K02);

- krytycznie oceniać posiadaną wiedzę i odbierane treści, uznawać znaczenia wiedzy w rozwiązywaniu problemów poznawczych i praktycznych oraz zasięgać opinii ekspertów w przypadku trudności z samodzielnym rozwiązaniem problemu (P6S_KK/ K_K03);

- przestrzegania podstawowych zasad etyki zawodowej oraz zasad z zakresu ochrony własności intelektualnej (P6S_KR/ K_K04);

- autorefleksji nad własnym rozwojem zawodowym (B.1.K1);

- wykorzystania zdobytej wiedzy psychologicznej do analizy zdarzeń pedagogicznych (B.1.K2).

Ćwiczenia kończą się zaliczeniem na ocenę na podstawie obecności na zajęciach, aktywności (referaty, prezentacje, projekty) oraz wyniku zaliczenia pisemnego.

Ćwiczenia są elementem przygotowania do realizacji praktyki psychologiczno-pedagogicznej w wymiarze 30h w szkole podstawowej i ponadpodstawowej.