Bogowie, księgi i kapłani. Odkrywanie przedhiszpańskich manuskryptów środkowego Meksyku

fakultatywne

– Znajomość języka hiszpańskiego (język wykładowy) Przydatna będzie:

– znajomość kontekstu kulturowego (po ukończeniu przedmiotu „Historia Ameryki Prekolumbijskiej i Kolonialnej”)

– znajomość języka nahuatl

Celem zajęć jest wprowadzenie studenta w tematykę mezoamerykańskich kodeksów („malowanych ksiąg”) o tematyce dywinacyjnej i historycznej z regionu środkowego Meksyku i z regionu Oaxaki (kodeksy mixteckie). Student pozna najważniejsze przedhiszpańskie kodeksy dywinacyjne (Kodeks Borgia i Kodeks Cospi), jeden z dwóch historycznych kodeksów mixteckich (Kodeks Nuttall lub Vindobonensis) oraz wybrane kodeksy kolonialne (m. in. Kodeks Borbonicus). Po ukończeniu kursu student będzie mógł samodzielnie poruszać się i korzystać z kodeksów, które będą mu potrzebne do dalszej pracy naukowej.

Celem zajęć jest wprowadzenie studenta w tematykę mezoamerykańskich kodeksów („malowanych ksiąg”) o tematyce dywinacyjnej i historycznej z regionu środkowego Meksyku i z regionu Oaxaki (kodeksy mixteckie). Student pozna najważniejsze przedhiszpańskie kodeksy dywinacyjne (Kodeks Borgia, Kodeks Vaticanus B i Kodeks Cospi), jeden z dwóch historycznych kodeksów mixteckich (Kodeks Nuttall lub Vindobonensis) oraz wybrane kodeksy kolonialne (m. in. Kodeks Borbonicus). Po ukończeniu kursu student będzie mógł samodzielnie poruszać się i korzystać z kodeksów, które będą mu potrzebne do dalszej pracy naukowej.

Tematyka zajęć obejmie:

I. Wprowadzenie do kodeksów środkowego Meksyku.

II. Kodeks Borbonicus jako manuskrypt z pogranicza: księga dywinacyjna i „etnograficzna”, święto Nowego Ognia.

III. Od tonalpohualli do trzynastek: kalendarz tonalpohualli i struktura przedhiszpańskich manuskryptów dywinacyjnych (Kodeks Borgia, Vaticano B i Cospi).

IV. Wpływ na przeznaczenie: analiza wybranych sekcji kodeksów dywinacyjnych, np. almanachu małżeństw, trzynastek, etc.

V. Konwencje graficzne w historycznych kodeksach mixteckich.

VI. Historia wybranej/go mixteckiej/go bohatera kulturowego: pan 8 Jeleń Pazur Jaguara i/lub pani 6 Małpa Chusta Wojny.

VII. Kodeks Cospi i mezoamerykańskie wyobrażenie świata

VIII. Przedstawienia bogów w kodeksach dywinacyjnych.

Uwaga: kolejność realizacji poszczególnych tematów może ulec zmianie. Większość tematów obejmuje kilka jednostek zajęciowych

Anders, F., Jansen, M. E. R. G. N., & Pérez Jiménez, G. A. (1992). Origen e historia de los reyes Mixtecos. Libro explicativo del llamado Códice Vindobonensis. ADEVA-FCE (fragmenty).

Anders, Ferdinand, Maarten E.R.G.N. Jansen y Luis Reyes García (1993) Los Templos del Cielo y de la Oscuridad. Oráculos y liturgia. Libro explicativo del llamado Códice Borgia, Graz – México, Akademische Druck- und Verlagsanstalt – Fondo de Cultura Económica – Sociedad Estatal Quinto Centenario (fragmenty).

Anders, Ferdinand, Maarten Jansen y Luis Reyes García (1994) Calendario de pronósticos y ofrendas. Libro explicativo del llamado Códice Cospi. Contribuciones de José Eduardo Contreras Martínez y Beatriz Palavicini Beltrán. Graz – México: ADEVA – FCE, (fragmenty).

Batalla Rosado, Juan José (2008) “Los códices mesoamericanos: métodos de estudio”. Itinerarios. 8: 43-65.

Boone, Elizabeth Hill (2000) Stories in Red and Black: Pictorial Histories of the Aztecs and Mixtecs. Austin, University of Texas Press.

Boone, Elizabeth Hill (2007) Cycles of Time and Meaning in the Mexican Books of Fate, Austin, University of Texas Press (fragmenty).

Byland, B. E., & Pohl, J. M. (1994). In the Realm of 8 Deer: The Archeology of the Mixtec Codices. University of Oklahoma Press.

Códice Borbónico (s.f.) Original de la Biblioteca de la Asamblea Nacional, núm. cat. Y 120, París.

Códice Borgia (s.f.) Original de la Biblioteca Apostólica Vaticana, núm. cat. Borg. Mess. 1, Ciudad del Vaticano, disponible en: http:// digi.vatlib.it/view/MSS_Borg.mess.1 .

Códice Fejérváry-Mayer (1971) Codex Fejérváry-Mayer 12-14 M, City of Liverpool Museums, introd. de Cottie Arthur Burland, Graz, Akademische Druck- u. Verlagsanstalt.

Códice Telleriano-Remensis (1995) Codex Telleriano-Remensis. Ritual, Divination, and History in a Pictorial Aztec Manuscript, Eloise Quiñones Keber (ed.), Austin, University of Texas Press.

Códice Vaticano B (s.f.) Original de la Biblioteca Apostólica Vaticana, núm. cat. Vat. Lat. 3773, Ciudad del Vaticano, disponible en: https://digi.vatlib.it/view/MSS_Vat.lat.3773 .

Dehouve, Danièle (2020) “The Rules of Construction of an Aztec Deity: Chalchiuhtlicue, the Goddess of Water”, Ancient Mesoamerica, 1-22. DOI: https://doi.org/10.1017/S0956536118000056 (fragmenty)

Hermann Lejarazu, M. (2006). Códice Nuttall, Lado 1: La Vida de 8 Venado. Arqueología Mexicana. Edición Especial Códices, 23, 6-103 (fragmenty).

Jansen, M. E. R. G. N. (1992). Mixtec Pictography: Conventions and Contents. En Supplement to the Handbook of Middle American Indians (Vol. 5, pp. 20-33). University of Texas Press.

Jansen, M., & Pérez Jiménez, G. A. (2013). Historia, literatura e ideología de Ñuu Dzaui. El Códice Añute y su contexto histórico-cultural, México, Oaxaca, Colegio Superior para la Integridad Cultural de Oaxaca (fragmenty).

Jansen, Maarten (1988) “The Art of Writing in Ancient Mexico: an ethno-iconographical perspective”. En: Visible Religion, VI. E. J. Brill (ed.) The image in Writing. Leiden – New York – Kobenhavn – Köln. 86-113.

Mikulska, K., & Hermann Lejarazu, M. A. (2021). Creando el mundo, creando el discurso: similitudes entre los códices Borgia y Vindobonensis. Revista Española de Antropología Americana, 51, 107-135 (fragmenty).

Mikulska, Katarzyna (2017) “El dios en mosaico? La composición de la imagen de la deidad en los códices adivinatorios”, Trace, 71, p. 40-75, DOI: http://dx.doi.org/10.22134/trace.71.2017.26.

Mikulska, Katarzyna (2017) “El dios en mosaico? La composición de la imagen de la deidad en los códices adivinatorios”, Trace, 71, p. 40-75, DOI: http://dx.doi.org/10.22134/trace.71.2017.26.

Mikulska, Katarzyna (2020) “Tres componentes de codificación en el sistema de comunicación gráfica de los códices Vaticano B y Borgia", [w:] Katarzyna Mikulska (red.) Nuevo comentario al Códice Vaticano B (Vat. Lat. 3773), Meksyk, IIH-UNAM – ISIiI UW – Biblioteka Watykańska

Mikulska, Katarzyna, ed. (2020) Nuevo Comentario al Códice Vaticano B (Vat. Lat. 3773), Nuevo comentario al Códice Vaticano B (Vat. Lat. 3773), Meksyk, IIH-UNAM – ISIiI UW – Biblioteka Watykańska (fragmenty).

Oudijk, Michel R. (2008) “De tradiciones y métodos: investigaciones pictográficas”. Desacatos (CIESAS). 27 (mayo-agosto): 123-138.

Oudijk, Michel R. (2008) “De tradiciones y métodos: investigaciones pictográficas”. Desacatos (CIESAS). 27 (mayo-agosto): 123-138.

Sahagún, Bernardino de (1997) Primeros Memoriales, paleografía y trad. de Thelma D. Sullivan, completado y revisado por Henry B. Nicholson, Arthur J.O. Anderson, Charles E. Dibble, Eloise Quiñones Keber y Wayne Ruwet, Norman, University of Oklahoma Press (Civilization of the American Indian 100) (fragmenty).

Smith, M. E. (1973a). Picture Writing from Ancient Southern Mexico. Mixtec Place Signs and Maps. University of Oklahoma Press.

Po ukończeniu zajęć student i studentka zna i rozumie specyfikę przedmiotową i metodologiczną z zakresu studiów nad mezoamerykańskimi kodeksami, którą jest w stanie rozwijać twórczo i stosować w działalności profesjonalnej, terminologię z zakresu studiowanego kierunku na poziomie rozszerzonym; powiązania filologii iberyjskiej z innymi dziedzinami nauk humanistycznych i społecznych; podstawowe pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego oraz konieczność zarządzania zasobami własności intelektualnej; zjawiska naukowe i kulturalne w Mezoameryce i Nowej Hiszpanii, ze szczególnym uwzględnieniem różnorodności kodeksów mezoamerykańskich i specyfiki badań nad nimi, zna podstawowe podejścia metodologiczne oraz współczesne dokonania ośrodków i szkół badawczych (K_W01; K_W02; K_W03; K_W04; K_W05; K_W06).

Po ukończeniu zajęć student i studentka potrafi wykorzystać nabyte umiejętności badawcze, obejmujące krytyczną analizę wytworów kultury i zjawisk społecznych z zakresu ksiąg dawnej Mezoameryki i Nowej Hiszpanii, syntezę różnych idei i poglądów, dobór metod i konstruowanie narzędzi badawczych, opracowanie i prezentację wyników, pozwalające na oryginalne rozwiązywanie złożonych problemów w zakresie studiów nad kodeksami; samodzielnie zdobywać wiedzę w zakresie studiowanego kierunku i poszerzać umiejętności badawcze oraz podejmować autonomiczne działania zmierzające do rozwijania zdolności i kierowania własną karierą zawodową; wykorzystać nabyte umiejętności językowe w zakresie rozumienia i tworzenia tekstów ustnych z wykorzystaniem terminologii fachowej, w szczególności z zakresu studiów nad kodeksami (K_U01; K_U02; K_U03).

Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest aktywny udział studenta w zajęciach po uprzednim przeczytaniu tekstów z poszczególnych przedmiotów (40 % oceny końcowej) oraz ustne zaliczenie przedmiotu na ocene (60% oceny końcowej)

Szacuje się, że w celu osiągnięcia zdefiniowanych dla przedmiotu efektów uczenia się, student powinien przeznaczyć ok. 1,5-2 h tygodniowo na samodzielną pracę i lekturę tekstów.

Para aprobar la materia el Estudiante debe participar activamente en las clases, previamente habiendo leído los textos para particulares temas (40 % de la nota final) más la aprobación final oral (60% de la nota final)

Se estima que para conseguir los efectos propuestos, el Estudiante deberá dedicar 1,5-2 horas semanales para las lecturas