Historia Ameryki prekolumbijskiej

obowiązkowe

w sali

Przedmiot Historia Ameryki prekolumbijskiej jest podstawowym kursem z zakresu historii wybranych prekolumbijskich kultur obu Ameryk.

W ramach konwersatorium studenci poznają historię kultur Ameryki przedhiszpańskiej na wybranych przykładach. Szczególny nacisk położony jest na kultury Azteków, Majów i Inków.

Przedmiot Historia Ameryki prekolumbijskiej jest podstawowym kursem z zakresu historii wybranych kultur obu Ameryk.

Zajęcia podzielone zostały na dwa bloki tematyczne: w pierwszym studenci zapoznają się z przedhiszpańską historią obszaru nazywanego Mezoameryką. Na przykładach pochodzących przede wszystkim z kultur Azteków i Majów, uczestnicy zajęć poznają najważniejsze elementy tzw. rdzenia, czyli zestawu zjawisk kulturowych cechujących większość społeczności Mezoameryki na przestrzeni dziejów, takich jak kosmowizja, narracje mityczne, wierzenia, rola władcy, czy organizacja społeczna.

Drugi dział tematyczny dotyczyć będzie historii kultur andyjskiego obszaru Ameryki Południowej. W tej części kursu studenci poznają przede wszystkim kulturę Inków, po uprzednim wprowadzeniu ram historycznych, chronologii i kontekstu dotyczącego innych społeczeństw żyjących przez wieki na wspomnianym obszarze.

Zaplanowane tematy zostaną omówione podczas co najmniej 12 spotkań.

Zastrzeżenie: niektóre treści prezentowane w ramach kursu mogą zawierać elementy trudne do odbioru dla osób wrażliwych (w szczególności drastyczne opisy).

Na zajęciach omawiane będą wybrane fragmenty z wymienionych niżej pozycji. Szczegóły zostaną podane po rozpoczęciu zajęć.

Literatura obowiązkowa do zajęć z Mezoameryki:

Durán Diego (2006) Historia de las Indias de Nueva España e Islas de la Tierra Firme, vols. I i II. Meksyk, Porrúa

Grube, Nikolai (red.) (2001) Majowie. Niezwykła cywilizacja. Warszawa, Wyd. Buchmann.

History and Mythology of the Aztecs. The Codex Chimalpopoca (1998). Tłum. John Bierhorst. Tucson, University of Arizona Press

Kirchhoff, Paul (1967 [1943]) “Mesoamérica. Sus Límites Geográficos, Composición Étnica y Carácteres Culturales”. Meksyk, Escuela Nacional de Antropología e Historia.

Madajczak, Julia, Gruda Szymon (red.) (2021) Aztecka układanka. Szesnastowieczny rękopis ze zbiorów Biblioteki Jagiellońskiej (2021). Warszawa, WUW

Olko, Justyna (2010) Meksyk przed konkwistą. Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy.

Olko, Justyna, Źrałka, Jarosław (2008) W krainie czerni i czerwieni. Warszawa, WUW.

Popol Vuh. Księga Majów o początkach życia oraz chwale bogów i władców (2007) Tłum. Dennis Tedlock, tłum. na j. polski Izabela Szybilska. Gliwice, Wyd. Helion.

Sahagún, Bernardino de (2006) Rzecz z dziejów Nowej Hiszpanii. Księgi I, II, III. Tłum. Kamila Baraniecka i Marta Leszczyńska. Kęty, Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Sahagún, Bernardino de: Florentine Codex. General History of the Things of New Spain (1950-1982). Tłum. z nahuatl Charles Dibble i Arthur J.O. Anderson, The School of American Research and the University of Utah, Santa Fe. T. VIII, X

Torquemada, fray Juan de. (1986). Monarquía Indiana. Meksyk, Porrúa.

Tomicki, Ryszard (1984) Tenochtitlan 1521. Warszawa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej.

Tuszyńska, Boguchwała (2007) Mitologie Świata. Majowie. Warszawa, Rzeczpospolita S.A., New Media Concept.

Tomicki, Ryszard (1988) „Źródła do dziejów przedhiszpańskiego Meksyku. I. Historia Meksyku (1548?)”. Etnografia Polska, XXXII: 49-79.

Ulmer, Andrzej (2016) Cywilizacja Majów. Osiągnięcia intelektualne. Historia militarna i polityczna. Oświęcim, Napoleon V

Velásquez García, Erik (2016) Nowa Historia Meksyku. Warszawa, PWN

Literatura obowiązkowa do zajęć z Ameryki Południowej:

Betanzos, Juan de: Suma y narración de los incas (2010). María del Carmen Martín Rubio (red.). Lima, Universidad Nacional Mayor de San Marcos

Guaman Poma de Ayala, Felipe: Nueva Coronica y Buen Gobierno. Tom I (2005). Słownik i tłum. Jan Szemiński. Meksyk, Lima, Fondo de Cultura Económica

Molina, Cristobal de: Ritos y favulas de los Ingas. W: Inkowie o Inkach. Antologia (2015). Spolszczył, przypisami i komentarzami opatrzył Jan Szemiński. Warszawa, Wydział „Artes Liberales” UW

Rostworowska, Maria: Historia Państwa Inków (2007). Warszawa, Państwowy Instytut Wydawniczy

Szemiński Jan i Mariusz Ziółkowski: Mity, rytuały i polityka Inków (2006). Warszawa, PIW

Vega, Inca Garcilaso de la: O Inkach uwagi prawdziwe (2000). Tłum. i przypisy Jan Szemiński. Warszawa, Wydawnictwo TRIO CESLA UW, Ambasada Peru w Polsce

Ziółkowski, Mariusz „Dlaczego przegrali, czyli o grzechu pychy w polityce”, w: Przegląd Akademicki, cz. I.

Literatura dodatkowa:

Clendinnen, Inga (1996) Aztekowie. Próba interpretacji. Warszawa, PIW.

Cortés, Hernán (1997) Listy o zdobyciu Meksyku. Tłum. Maria Mróz i Ryszard Tomicki. Gdańsk, Novus Orbis.

Kettunen, Harri i Christopher Helmke (2011) Wprowadzenie do Hieroglifów Majów. Tłum. Boguchwała Tuszyńska, materiały pokonferencyjne. Kopenhaga, XVI Europejska Konferencja Majanistyczna.

Landa, fray Diego de (1937) Yucatan Before and After the Conquest. Tłum. William Gates. Dostęp online: http://www.sacred-texts.com/nam/maya/ybac/index.htm.

López Austin, Alfredo i Leonardo López Lujan: El pasado indígena (2001). Meksyk, El Colegio de México, Fideicomiso Historia de las Américas, Fondo de Cultura Económica.

Martin, Simon i Nikolai Grube (2000) Chronicle of the Maya Kings and Queens. Londyn, Thames & Hudson.

Mikulska, Katarzyna (2009) „Prekolumbijskie cywilizacje Mezoameryki”. W: Marcin F. Gawrycki (red.) Dzieje kultury latynoamerykańskiej. Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN: 73-84.

Mikulska, Katarzyna (2014) „Znak graficzny w przedhiszpańskich księgach wróżebnych środkowego Meksyku". W: Zbigniew Kloch, Łukasz Grützmacher i Marek Kaźmierczak (red.) Znakowe wartości kultury. Warszawa, WUW: 55-78.

Olko, Justyna (2007) Mitologie Świata. Aztekowie. Warszawa, Rzeczpospolita S.A., New Media Concept.

Pool, Christopher (2007) Olmec Archaeology and Early Mesoamerica. Cambridge, Cambridge University Press.

Stuart, David: The Arrival of Strangers. Teotihuacan and Tollan in Classic Maya History. Dostęp online: http://www.mesoweb.com/pari/publications/news_archive/25/strangers/strangers.html.

Student/ka zna i rozumie podstawową terminologię, przedmiot i kierunki badań nad historią przedhiszpańskiej Ameryki; najważniejsze wydarzenia z historii oraz istotne aspekty kultury przedkolonialnej Mezoameryki i andyjskiego obszaru Ameryki Południowej (K_W03; K_W06).

Student/ka potrafi czytać ze zrozumieniem teksty źródłowe i opracowania naukowe dotyczące prekolumbijskiej historii Ameryk; przedstawić własne poglądy i opinie, dyskutować na temat zagadnień związanych z historią Ameryki prekolumbijskiej; rozpoznawać różne gatunki tekstów z zakresu historii omawianych obszarów, umiejscowić je w ogólnym kontekście historyczno-kulturowym oraz przeprowadzić ich analizę z użyciem podstawowej terminologii i właściwych metod; samodzielnie zdobywać wiedzę z wykorzystaniem odpowiednich źródeł (tekstów źródłowych, opracowań monograficznych, itp.); posługiwać się podstawowymi ujęciami teoretycznymi, paradygmatami badawczymi i pojęciami właściwymi dla badań historycznych nad kulturami przedhiszpańskimi (K_U01; K_U02; K_U03; K_U04; K_U07).

Student/ka jest gotów/gotowa do krytycznej oceny własnej wiedzy i umiejętności, a także rozumie potrzebę ciągłego doskonalenia się i rozwoju; aktywnego uczestnictwa w kulturze studiowanego regionu korzystając z różnych form i mediów oraz do pracy w sposób autonomiczny; śledzenia współczesnych procesów i zjawisk zachodzących w kulturze Ameryki Łacińskiej powiązanych z jej przedhiszpańskim dziedzictwem (K_K01; K_K03; K_K04).

Obecność na zajęciach jest obowiązkowa. W całym semestrze dopuszczalne są 2 nieusprawiedliwione nieobecności. Za każdą kolejną nieobecność nieusprawiedliwioną ocena końcowa ulega obniżeniu o pół stopnia. Aby zaliczyć przedmiot, można mieć w semestrze łącznie maks. 50% nieobecności (usprawiedliwionych i/lub nieusprawiedliwionych). Więcej niż 50% nieobecności skutkuje nieklasyfikowaniem. Zwolnienia, w tym lekarskie, można dostarczyć w ciągu 14 dni od powrotu na uczelnię, w późniejszym terminie zwolnienia nie będą uwzględniane, a nieobecność będzie uważana za nieusprawiedliwioną.

2 razy w semestrze można odrobić nieobecność poprzez odpowiedź ustną na dyżurze po uprzednim umówieniu się z prowadzącą (dotyczy to wyłącznie okresu, w którym trwają zajęcia dydaktyczne, w sesji nie będzie to już możliwe).

W ramach bieżącej weryfikacji efektów uczenia się osób studiujących, na początku każdych zajęć będą przeprowadzane krótkie sprawdziany (wejściówki), potwierdzające przeczytanie ze zrozumieniem zadanej lektury. Niezaliczonych wejściówek nie można poprawiać. Nieusprawiedliwiona nieobecność na zajęciach jest równoznaczna z niezaliczeniem wejściówki. Osoba studiująca ma możliwość zaliczenia w innym terminie sprawdzianów z tych zajęć, w których nie uczestniczyła i ma za nie zwolnienie lekarskie. Zaliczenie wszystkich wejściówek gwarantuje podwyższenie oceny końcowej o pół stopnia.

Warunkiem przystąpienia do egzaminu końcowego jest:

- zaliczenie 65% wejściówek, przeprowadzanych na początku każdych zajęć (możliwe 35% sprawdzianów niezaliczonych w całym semestrze, w tym te, wynikające z nieobecności osoby studiującej).

- nie więcej niż 50% nieobecności (usprawiedliwionych i/lub nieusprawiedliwionych)

Warunkiem zaliczenia zajęć jest dopuszczenie do egzaminu i uzyskanie z niego min. 65% punktów. Egzamin składa się z pytań testowych i pytań otwartych. Egzamin odbędzie się w formie stacjonarnej. W przypadku niemożności zorganizowania egzaminu w formie stacjonarnej odbędzie się on online za pośrednictwem platformy Google Meet oraz formularza Google Classroom lub platformy Kampus UW.

-