Współczesne badania w językoznawstwie - linia fińska

fakultatywne

w sali

Zajęcia przeznaczone dla studentów specjalizacji językoznawczej. Przedmiotem rozważań będą główne problemy, koncepcje i metody językoznawstwa, głównie współczesnego językoznawstwa strukturalistycznego oraz

językoznawstwa kognitywnego w Finlandii.

Przegląd najważniejszych nurtów we współczesnych badaniach językoznawczych oraz przegląd pojęć z zakresu metodologii badań.

Zarys problematyki rozważań nad językiem w filozofii i językoznawstwie historycznym:

wartość dorobku gramatycznego Hindusów; teoria i filozofia języka w starożytnej Grecji, ze szczególnym uwzględnieniem myśli Platona i Arystotelesa. Opis języka w gramatykach łacińskich i ich wpływ na opis języków nowożytnych, głównie języka fińskiego.

Problematyka i metody badań językoznawstwa przedstrukturalistycznego: uniwersalizm – poszukiwanie uniwersalnych logicznych struktur w języku; humboldtyzm – język, myślenie, naród; komparatyści – początek językoznawstwa diachronicznego; psychologizm. Młodogramatycy – badania historyczne.

Założenia strukturalizmu: język jako system, synchronia a diachronia, langue a parole w koncepcji Ferdinanda de Saussure`a. Główne kierunki lingwistyki strukturalnej.

Strukturalistyczny opis języka - naturalny metajęzyk semantyczny Anny Wierzbickiej na przykładzie fińskim.

Filozofia języka Ludwiga Wittgensteina. Język jako gra.

Metodologia badań kognitywistycznych, problematyka badań językoznawstwa

kognitywistycznego (koncepcja znaczenia, kategoryzacja, definicje kognitywne).

Zagadnienia socjolingwistyki, m.in. ideologie językowe, intuicja językowa.

Założenia i przykłady analizy konwersacyjnej.

Badania nad przyswajaniem i nauczaniem języka fińskiego (S2-tutkimus). Kierunki badań gramatycznych w Finlandii - podejście tradycyjne, generatywne, kognitywne, funkcjonalne.

Wykorzystanie korpusów w badaniach językoznawczych i translatorycznych.

Na zajęciach analizowane będą wybrane teksty z poniższych monografii prezentujących kierunki i metody współczesnego językoznawstwa, a także artykuły wskazane przez wykładowcę.

Artowicz E. 2003: Morfosyntaktyczny model języka w dawnych gramatykach węgierskich. Warszawa.

Arystoteles 1978: Topiki. O dowodach sofistycznych, Warszawa.

Bogusławski A., Drzazgowska E. 2016: Język w refleksji teoretycznej. Przekroje historyczne, Warszawa. (wybrane rozdziały).

Dufva H. & Lähteenmäki M. (red.) 2002: Kielentutkimuksen klassikoita. Soveltavan kielentutkimuksen teoriaa ja käytäntöä 4. Jyväskylän yliopisto. Dostęp online: https://jyx.jyu.fi/handle/123456789/47534.

Haddington P., Sivonen J. (red.) 2010: Kielentutkimuksen modernit klassikot. Kognitiivinen ja funktionaalinen kielitiede. Gaudeamus: Helsinki.

Hamunen M., Nieminen T., Kelomäki T., Dufva H. (red.) 2019: Käänteitä ja käsitteitä — Näkökulmia kielitieteelliseen keskusteluun. Suomalaisen Kirjallisuuden Seuran toimituksia 1454, SKS: Helsinki.

Heikkinen V., Voutilainen E., Lauerma P., Tiililä U. & Lounela, M. (red.) 2012: Genreanalyysi – tekstilajitutkimuksen käsikirja. Kotimaisten kielten keskuksen julkaisuja 169. Gaudeamus: Helsinki.

Heikkinen V., Voutilainen E., Lauerma P., Tiililä U. & Lounela, M. (red.) 2012: Genreanalyysi – tekstilajitutkimuksen käytäntöä. Kotimaisten kielten keskuksen verkkojulkaisuja 29. Kotimaisten kielten keskus: Helsinki. Dostęp online:

https://kaino.kotus.fi/www/verkkojulkaisut/julk29/

Hovdhaugen E., Karlsson F., Henriksen C. & Sigurd, B. (red.) 2000: The History of Linguistics in the Nordic Countries. Societas Scientiarum Fennica: Helsinki. Dostęp online: http://www.ling.helsinki.fi/~fkarlsso/Hist_Ling_Nord.pdf.

Luodonpää-Manni M., Hamunen M., Konstenius R., Miestamo M., Nikanne U., Sinnemäki K. (red.) 2020: Kielentutkimuksen menetelmiä I-IV. Suomalaisen Kirjallisuuden Seuran toimituksia 1457, SKS: Helsinki. Dostęp online:

https://helda.helsinki.fi/handle/10138/323448.

Wiedza:

- ma pogłębioną wiedzę o specyfice przedmiotowej i metodologicznej nauk

humanistycznych, a w szczególności filologii, którą jest w stanie samodzielnie rozwijać i twórczo stosować w działalności profesjonalnej (K_W01);

- ma pogłębioną wiedzę o zjawiskach zachodzących w obszarach języka, zna terminologię używaną w jego opisie, ma pogłębioną wiedzę o metodologii badań nad językiem i kierunkach badań w językoznawstwie (K_W02);

- ma wiedzę o projektowaniu, metodologii, pragmatyce i prezentacji badań naukowych zna i rozumie pojęcia i zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego (K_W11).

Umiejętności:

- potrafi wykorzystać różne ujęcia teoretyczne, paradygmaty badawcze i metodologiczne;

językoznawstwa, również w nietypowych sytuacjach profesjonalnych (K_U03)

- posiada umiejętność merytorycznego argumentowania, z wykorzystaniem własnych poglądów oraz poglądów innych autorów, formułowania wniosków oraz tworzenia syntetycznych podsumowań (K_U05);

- stosuje zasady z zakresu ochrony własności intelektualnej i prawa autorskiego, w szczególności reguły rządzące przytaczaniem cudzych wypowiedzi (K_U11).

Kompetencje społeczne:

- ma nawyk systematycznego samodzielnego śledzenia współczesnych procesów i zjawisk zachodzących w języku, ciągłego rozwoju kompetencji zawodowych (K_K06);

- docenia i dostrzega potrzebę tworzenia i zastosowania regulacji prawnych związanych z ochroną własności intelektualnych (K_08).

Zaliczenie na podstawie obecności, bieżącego przygotowania do zajęć i uczestniczenia w dyskusji oraz sporządzonych notatek. Aby uzyskać wyższą ocenę, należy przygotować streszczenie artykułu naukowego podanego przez wykładowcę.

Forma i kryteria zaliczenia przedmiotu mogą ulec zmianie w zależności od aktualnej sytuacji epidemicznej. Równoważne warunki zaliczenia zostaną ustalone zgodnie z wytycznymi obowiązującymi na Uniwersytecie Warszawskim.

Brak