Metodologia badań społecznych

obowiązkowe

lektura monograficzna
w sali

Przedmiot poświęcony wybranym metodologicznym problemom badań społecznych. Studenci dowiedzą się z niego czym jest nauka, jakie są założenia i cele badań społecznych, poznają podstawowe etapy i elementy procesu badawczego, oraz zgłębią szczegółowe zagadnienia charakterystyczne dla różnych typów badań.

Wybrane metodologiczne problemy badań społecznych (formułowanie i weryfikacja hipotez, indukcjonizm-dedukcjonizm, postępowanie dedukcjonistów, konfirmacja hipotez, prawa nauki i generalizacje historyczne, wyjaśnianie i przewidywanie, pojęcia teoretyczne, empiryczne i operacyjne, definiowanie pojęć dobór wskaźników, pomiar i skalowanie). Proces badawczy w różnych typach badań. Koncepcja badań i jej składniki. Techniki doboru zjawisk do badania, klasyfikacja technik otrzymywania materiałów. Techniki obserwacji, wywiadu swobodnego, dane urzędowe i ich wykorzystanie w case study. Metoda biograficzna. Ilościowa i jakościowa analiza treści przekazów masowych. Ogniskowany wywiad grupowy. Jednorazowe badania surveyowe (wywiad kwestionariuszowy zwykły i telefoniczny, różne typy ankiet). Panel i inne metody badania procesów społecznych. Eksperyment. Międzykrajowe badania porównawcze. Badania ewaluacyjne.

Bilans nakładu pracy studenta

Studia stacjonarne:

uczestnictwo w wykładzie – 30 godz.

uczestnictwo w ćwiczeniach – 30 godz.

przygotowanie do zajęć – 60 godz.

przygotowanie do egzaminu – 30 godz.

Razem: 150 godz.

Studia niestacjonarne:

uczestnictwo w wykładzie – 15 godz.

uczestnictwo w ćwiczeniach – 15 godz.

przygotowanie do zajęć – 70 godz.

przygotowanie do egzaminu – 50 godz.

Razem: 150 godz.

• Ch. Frankfort-Nachmias, D. Nachmias, Metody badawcze w naukach społecznych, Zysk i S-ka, Poznań 2001

• J. Lutyński, Metody badań społecznych. Wybrane zagadnienia, ŁTN, Łódź 1994

• E. Babbie, Badania społeczne w praktyce, PWN, Warszawa 2003

• A. Sułek, Ogród metodologii socjologicznej, Scholar, Warszawa 2002

• A. Sułek, Sprawdzanie hipotez przyczynowych, [w:] Logika analizy socjologicznej, (LAS), red. A. Sułek, Wyd. UW, Warszawa 1981, str. 57 – 65

• E. Babbie, Podstawy badań społecznych, PWN, Warszawa 2008, str. 251 – 273

• A. Sułek, Ogród metodologii socjologicznej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2002, str. 182 – 205

• A. Kubiak, I. Przybyłowska, W. A. Rostocki, Encyklopedia socjologii, tom 1, hasło: Badania ankietowe, Oficyna Naukowa, Warszawa 1998, s. 51 – 58

• A. Sułek, Sondaż polski, IFiS PAN, Warszawa 2001, str. 213 – 235

• Polski Generalny Sondaż Społeczny http://pgss.iss.uw.edu.pl/

• Diagnoza Społeczna http://www.diagnoza.com/

• M. Rosenberg, Logika analizy sondażowej, [w:] Logika analizy socjologicznej, (LAS), red. A. Sułek, Wyd. UW, Warszawa 1981, str. 161 – 211

• K. Koseła, A. Sułek, Metody badania procesów społecznych, [w:] , Metody analizy socjologicznej, (MAS), oprac. A. Sułek, Wyd. UW, W-wa 1986, str. 265 – 309

• I. Białecki, Alfabetyzm funkcjonalny, Res Publica Nowa, nr 6/1996, str. 68 – 76

• R.E. Stake, Studium przypadku, [w:] Ewaluacja w edukacji, red. L. Korporowicz, Oficyna Naukowa,

W-wa 1997, str. 120 – 143

• M. Angrosino, Badania etnograficzne i obserwacyjne, PWN, Warszawa 2010, str. 44 – 50

• H. Ogryzko-Wiewiórowski, Zastosowanie analizy treści w badaniach socjologicznych, Uniwersitatis Mariae Curie -Skłodowska, Lublin-Polonia vol. 9 .1 Sectio 1, 1984 s. 1 – 13

• C. Trutkowski, Społeczne reprezentacje polityki, Scholar, W-wa 2000, str. 204 – 236

• M. Kłosiński, Semantyczna analiza pojęć „bezrobocie” i „bezrobotny” („bezrobotni”) w wypowiedziach prasowych, Kultura i Społeczeństwo, T. XXXVIII, nr 3, 1994

• A. Matuchniak-Krasuska, Interwencja socjologiczna A. Touraine’a. Uwagi uczestnika., Studia Socjologiczne 1995, nr 3-4, 1995, str. 97 – 108

• A. Matuchniak-Krasuska, Ruch feministyczny i kobiecy w Polsce. Interwencja socjologiczna 1994/1995, Folia Sociologica nr 27, str. 123 – 150

• B. Wolniewicz-Grzelak, Sz. Grzelak, Ocena skuteczności Projektu „Trzy Koła”, [w:] Ewaluacja profilaktyki problemów dzieci i młodzieży, red. J.Ł. Grzelaka, M.J. Sochackiego, Pracownia profilaktyki Problemowej, Warszawa 2001, str. 259 – 281

• J. Lutyński, Metody badań społecznych. Wybrane zagadnienia (MBS), ŁTN, Łódź 1994, str. 27 – 40

• J. Kwaśniewski, Socjologia stosowana, Encyklopedia Socjologii, t. IV, str. 80 – 84

Uczestnicy zajęć:

1. znają podstawowe zagadnienia metodologii badań społecznych, definiują podstawowe pojęcia z zakresu metodologii

2. wyjaśniają powiązania pomiędzy światem teorii a światem empirii

3. rozróżniają podstawowe typy badań w naukach społecznych

4. odróżniają twierdzenia naukowe od nienaukowych

5. swobodnie posługują się terminologią metodologiczną

6. potrafią zastosować metody i narzędzia badawcze w praktyce - zaprojektować, zrealizować badania i analizować dane empiryczne.

7. oceniają korzyści płynące z rozwoju wiedzy naukowej i dostrzegają związane z nią zagrożenia

8. postępują zgodnie z zasadami etyki naukowej

Ocena ciągła – uwzględniająca przygotowanie do zajęć i aktywność, końcowy egzamin pisemny

Podstawą do uzyskania oceny jest zakres posiadanej przez studenta wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych zweryfikowany poprzez udział w dyskusji na zajęciach oraz egzamin pisemny.