Krytyczne dyskursy o pracy

fakultatywne

Udział w konwersatorium wymaga znajomości podstawowej wiedzy w dziedzinie socjologii pracy oraz znajomość języka angielskiego pozwalającej na czytanie popularnonaukowych tekstów socjologicznych.

w sali

Zajęcia przeznaczone są dla osób zainteresowanych socjologią pracy, chcących poszerzyć swoją wiedzę teoretyczną o aspekty krytyczne oraz alternatywne wobec dominujących ujęcia pracy. Osoby uczestniczące w kursie zapoznają się z najważniejszymi historycznymi oraz aktualnymi dyskusjami o: alienacji pracy, różnych formach pracy nieodpłatnej, politycznych projektach ograniczania czasu i przymusu pracy.

Praca, jako celowe ludzkie działanie zmieniające naturę, zwłaszcza sformalizowana jako (stałe) zatrudnienie, jest jednym z najistotniejszych elementów życia człowieka: jest źródłem tożsamości, więzi społecznych, poczucia celu, sensu i struktury. Takie ujęcie, reprezentowane m.in. przez Marie Jahodę i współautorów klasycznego studium „Bezrobotni Marienthalu”, jest podważane przez autorów zauważających problemy alienacji pracy, wyzysku, czy podporządkowania życia pracy. Krytyczne dyskursy o pracy dotyczą także jej definicji i zakresu: badaczki i teoretyczki feministyczne proponują pojęcie pracy reprodukcyjnej, opiekuńczej czy emocjonalnej. Ponadto obok dyskursu etosu pracy zawsze funkcjonował dyskurs przeciwny – odmowy pracy, a także polityczne projekty jej, różnie rozumianego, ograniczania. Obecnie jednym z nich jest projekt bezwarunkowego dochodu podstawowego (który jednak istniał już w latach 70. XX wieku), który zaczyna już funkcjonować w szerokim dyskursie publicznym. Podczas kursu osoby studenckie zapoznają się z bieżącymi krytycznymi dyskusjami o pracy oraz z ich genealogią. Celem konwersatorium jest zapoznanie osób uczestniczących z argumentacją krytyków i krytyczek pracy oraz refleksyjna dyskusja nad funkcjami pracy, jej statusem, definicjami i rolą w życiu społecznym.

Poszczególne zajęcia dotyczyć będą następujących tematów:

alienacja pracy,

odmowa pracy,

nieodpłatna praca kobiet,

praca emocjonalna,

shadow work,

praca bez sensu (bullshit jobs),

prekaryzacja pracy i praca-dla-zatrudnienia,

praca niematerialna,

postpraca,

bezwarunkowy dochód podstawowy

B. Russell, „Pochwała lenistwa”

K. Marx, “Rękopisy ekonomiczno-filozoficzne z 1844 r.”

H. Marcuse, “Człowiek jednowymiarowy”

K. Weeks, “The problem with work”

M. Dalla Costa, S. James, “The power of women and the subversion of the community”

A. Russell Hochschild, “Zarządzanie emocjami. Komercjalizacja ludzkich uczuć”

C. Lambert, „Shadow work: The Unpaid, Unseen Jobs That Fill Your Day”

M. Lazzarato, “Immaterial labour”

Zerowork Collective (wybrane teksty)

D. Frayne, “The work refusal”

P. Thompson, „The refusal of work: past, present and future”

M. Fisher, “Prywatyzacja stresu”

G. Standing, “Prekariat. Nowa niebezpieczna klasa”

D. Graeber, „Praca bez sensu”

M. Szlinder, „Bezwarunkowy dochód podstawowy”

K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia socjologiczne

K_W02 ma uporządkowaną wiedzę z zakresu nauk społecznych i humanistycznych

K_W04 ma świadomość istnienia sporów teoretycznych i metodologicznych prowadzonych we współczesnej socjologii

K_W07 jest świadomy istnienia różnych rodzajów organizacji społeczeństwa w przeszłości i współcześnie

K_W11 rozumie społeczną naturę relacji łączących jednostki, grupy i instytucje społeczne

K_W14 posiada podstawową wiedzę o zróżnicowaniu kulturowym Polski i współczesnego świata

K_W16 posiada podstawową wiedzę o problemach wynikających ze zróżnicowania kulturowego współczesnego społeczeństwa

K_W35 jest świadomy wyboru określonej perspektywy teoretycznej i dostrzega konsekwencje tego wyboru

K_K05 potrafi uczestniczyć w dyskusji

K_K06 potrafi argumentować stawiane tezy

K_K14 szanuje opinie innych osób (np. te wyrażane w trakcie dyskusji grupowej)

K_U05 potrafi formułować proste samodzielne sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych

K_U06 potrafi posługiwać się podstawowymi kategoriami teoretycznymi do opisu zmian społecznych we współczesnych społeczeństwach

K_U19 umie opisać rolę kultury w funkcjonowaniu jednostki i

społeczeństwa

K_U20 potrafi przeczytać ze zrozumieniem tekst naukowy i wskazać jego główne tezy, argumenty autora oraz poddać je dyskusji

K_K07 umie dokonać krytycznej analizy źródeł

Ocena końcowa zostanie wystawiona na podstawie eseju (min. 5, maks. 8 stron znormalizowanego maszynopisu).

Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30 godz.) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur, sporządzanie notatek) – 4 godz tygodniowo oraz czas konieczny do przygotowania eseju zaliczeniowego – 10 godz.

Kryteria oceny eseju obejmują:

• spełnienie warunku formalnego – objętości tekstu, właściwego wykorzystania cytowań i bibliografii,

• socjologiczny charakter eseju,

• zrozumienie omawianej literatury,

• właściwe wykorzystanie literatury w analizie,

• zrozumiałość i logiczność wywodu.

Zaliczenie w sesji poprawkowej odbywa się na takiej samej zasadzie, jak w sesji głównej.