Wprowadzenie do teorii wyboru społecznego: decyzje, kooperacja, konkurencja, sprawiedliwość.
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 3502-SSZCZ-19-OG |
Kod Erasmus / ISCED: |
14.2
|
Nazwa przedmiotu: | Wprowadzenie do teorii wyboru społecznego: decyzje, kooperacja, konkurencja, sprawiedliwość. |
Jednostka: | Wydział Socjologii |
Grupy: |
Fak. wykłady 30 h (semestr letni) Przedmioty ogólnouniwersyteckie Instytutu Socjologii Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim Przedmioty ogólnouniwersyteckie społeczne |
Punkty ECTS i inne: |
(brak)
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | ogólnouniwersyteckie |
Skrócony opis: |
Celem zajęć jest zapoznanie słuchaczy z podstawami Teorii Wyboru Społecznego. Teoria ta bada własności metod podejmowania społecznych decyzji. Decyzje społeczne mogą być decyzjami podejmowanymi w wyborach powszechnych, w zgromadzeniach decyzyjnych; z drugiej strony – mogą to być decyzje dotyczące zespołów osób (np. podział dóbr lub obciążeń). Decyzje społeczne podejmowane są z zasady w sformalizowany sposób, za pomocą ściśle określonych procedur. Ocena tych procedur może obejmować ich zgodność z wymagającymi uprzednio precyzyjnego sformułowania zasadami: demokracji, normami sprawiedliwości, praw indywidualnych i autonomii grup, z drugiej zaś strony – zgodności z różnorodnymi kryteriami racjonalności. Podstawowe bloki zajęć będą obejmowały: wprowadzenie do teorii decyzji i użyteczności, podstawy teorii decyzji społecznych i metod agregacji preferencji, metod głosowania i systemów wyborczych; kryteria demokracji, racjonalności, praw indywidualnych; metody podziału dóbr. |
Pełny opis: |
Celem zajęć jest zapoznanie słuchaczy z podstawami Teorii Wyboru Społecznego. Teoria ta bada własności metod podejmowania społecznych decyzji. Decyzje społeczne mogą być decyzjami podejmowanymi w wyborach powszechnych, decyzjami podejmowanymi w zgromadzeniach decyzyjnych (parlamenty, rady, komitety, organizacje międzynarodowe); z drugiej strony – mogą to być decyzje dotyczące zespołów osób (np. podział dóbr lub obciążeń między te osoby). Decyzje społeczne podejmowane są z zasady w sformalizowany sposób, za pomocą ściśle określonych procedur. Ocena tych procedur może obejmować ich zgodność z zasadami demokracji (wymagającymi uprzednio precyzyjnego sformułowania), normami sprawiedliwości (również wymagającymi zdefiniowania), respektowania praw indywidualnych i autonomii grup, z drugiej zaś strony – zgodności z różnorodnymi kryteriami racjonalności. Podstawowe bloki zajęć będą obejmowały: wprowadzenie do teorii decyzji indywidualnych i teorii użyteczności, podstawy teorii decyzji społecznych i metod agregacji preferencji, oraz ich praktyczną realizację w postaci metod głosowania i systemów wyborczych; kryteria demokracji, racjonalności, respektowania praw indywidualnych; metody sprawiedliwego podziału dóbr; sprawiedliwy podział a systemy wyborczych. Tematy zajęć 1. Teoria wyboru społecznego – podstawowe pojęcia i zagadnienia 2. Wybór, preferencje, użyteczności. Stosunek do ryzyka. 3. Racjonalność indywidualna i jej ograniczenia 4. Decyzje indywidualne w warunkach niepewności 5. Decyzje społeczne: problem agregacji decyzji indywidualnych 6. Decyzje demokratyczne. Paradoksy agregacji preferencji 7. Głosowania „większościowe” 8. Wybór społeczny a autonomia jednostek i grup 9. Decyzje w warunkach strategicznej interakcji: teoria gier 10. Sprawiedliwy podział dóbr i obciążeń – wprowadzenie 11. Problemy podziału proporcjonalnego i proporcjonalne systemy wyborcze 12. Teoria gier a podział dóbr: gry wieloosobowe w postaci funkcji charakterystycznej 13. Podział dóbr w sytuacji zróżnicowana uprawnień i pozycji strategicznej 14. Specyficzne problemy rozdzielania dóbr niepodzielnych |
Literatura: |
Haman, J. 2003. Demokracja, decyzje, wybory. Wydawnictwo Naukowe Scholar. Lissowski, G. (red.). 2001. Elementy teorii wyboru społecznego. Wydawnictwo Naukowe Scholar. Bożykowski, M. 2012. Problem podziału zbioru dóbr niepodzielnych w sytuacji nierównych uprawnień. „Decyzje” 18: 25-47. Kamiński, M.M. 1994. Twierdzenie Arrowa: przykład zastosowania metody aksjomatycznej w naukach społecznych. „Studia Socjologiczne” Nr 3-4, 73 92. Szaniawski, K. 1971. Kryteria podejmowania decyzji. W: Kozielecki, J. (red.), Problemy psychologii matematycznej. PWN, 303-324. |
Efekty uczenia się: |
K_W01 zna i rozumie podstawowe pojęcia socjologiczne K_W05 posiada podstawową wiedzę strukturach, wybranych instytucjach społecznych i ich wzajemnych relacjach K_W11 rozumie społeczną naturę relacji łączących jednostki, grupy i instytucje społeczne K_W12 posiada podstawową wiedzę na temat mechanizmów dynamiki grupy społecznej oraz obustronnych zależności między grupą a jednostką K_W17 ma podstawową wiedzę o kryteriach poprawności wnioskowania K_W19 rozumie na czym polega specyfika analizy socjologicznej K_W23 posiada podstawową wiedzę o normach i regułach organizujących struktury i instytucje społeczne K_W25 posiada podstawową wiedzę na temat funkcjonowania gospodarki oraz jej relacji z innymi instytucjami społecznymi K_W26 posiada elementarną wiedzę na temat funkcjonowania różnego typu organizacji i zarządzania nimi K_W27 posiada podstawową wiedzę na temat polityki oraz uczestnictwa w społeczeństwa sferze publicznej K_W29 jest świadom procesów zachodzących w społeczeństwie polskim i globalnym oraz ich konsekwencji w zakresie postaw i instytucji społecznych K_W30 posiada podstawową wiedzę na temat aktualnych potrzeb i problemów społeczeństwa polskiego oraz zmian w tym zakresie K_W34 zna najważniejsze procesy i idee społeczne XIX, XX i XXI w., które ukształtowały oblicze współczesnego świata K_W35 jest świadomy wyboru określonej perspektywy teoretycznej i dostrzega konsekwencje tego wyboru K_U01 umie rejestrować i prowadzić obserwację zjawisk społecznych w sposób metodologicznie poprawny K_U02 potrafi zinterpretować przeszłe i bieżące wydarzenia społeczne (polityczne, kulturowe, gospodarcze) przy pomocy pojęć i teorii socjologicznych K_U03 potrafi zastosować podstawowe terminy i kategorie socjologiczne do analizy społeczeństwa, zwłaszcza współczesnego społeczeństwa polskiego K_U04 potrafi samodzielnie znaleźć informacje i materiały niezbędne do przeprowadzenia prostych analiz socjologicznych, korzystając z różnych źródeł (w języku rodzimym i obcym) oraz posługując się nowoczesnymi technologiami K_U05 potrafi formułować proste samodzielne sądy na temat przyczyn wybranych procesów i zjawisk społecznych K_U07 potrafi dokonać prostej analizy konsekwencji procesów zachodzących we współczesnych społeczeństwach K_U08 potrafi przygotować prosty, opisowy scenariusz przewidujący przebieg procesów i zjawisk społecznych K_U09 umie zastosować normy i zasady etyczne w praktyce badawczej K_U10 potrafi wykorzystać posiadaną wiedzę akademicką w praktyce społecznej K_U11 potrafi dobrać odpowiednie metody i techniki badawcze w celu przeprowadzenia analizy konkretnego problemu społecznego K_U13 potrafi zinterpretować proste zjawiska społeczne przy użyciu podstawowych metod statystycznych K_U15 potrafi na podstawie posiadanej wiedzy omówić działania prezentowane jako rozwiązania konkretnych problemów społecznych (w skali mikro i makro) K_U16 potrafi na podstawie posiadanej wiedzy sformułować ogólną ocenę działania podjętego w celu rozwiązania konkretnych problemów społecznych K_U17 potrafi formułować sądy na temat motywów ludzkiego działania oraz przewidywać społeczne konsekwencje tego działania K_U20 potrafi przeczytać ze zrozumieniem tekst naukowy i wskazać jego główne tezy, argumenty autora oraz poddać je dyskusji K_K03 potrafi dzielić się posiadaną wiedzą socjologiczną K_K04 potrafi gromadzić, wyszukiwać i syntetyzować informacje na temat zjawisk społecznych K_K06 potrafi argumentować stawiane tezy K_K12 potrafi właściwie korzystać ze źródeł informacji naukowej K_K15 jest świadomy konsekwencji realizowanych przedsięwzięć |
Metody i kryteria oceniania: |
egzamin pisemny, obecność egzamin poprawkowy pisemny Do godzin przeznaczonych na zajęcia w sali (30h) należy doliczyć czas konieczny do przygotowania się do zajęć (czytanie lektur) – 2h tygodniowo oraz czas konieczny do przygotowania się do finalnego zaliczenia (egzaminu) – 15h |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.