Romanticism and culture of past Europe (Middle ages, sarmatism, romanticism)

Seminarium oferowane studentom i doktorantom Wydziału „AL” oraz otwarte dla studentów II stopnia jako seminarium uzupełniające, a także dla studentów i doktorantów innych kierunków, współprowadzone przez prof. M. Abramowicza (średniowiecze francuskie), prof. H. Gralę (kultura i historia Rusi i Rosji), prof. M. Kalinowską (romantyzm), prof. A. Nowicką-Jeżową (literatura i kultura dawna) oraz zaproszonych gości. Przedmiotem seminarium jest romantyzm widziany w związkach z tradycją europejską: średniowieczem, renesansem, klasycyzmem, oświeceniem oraz antykiem. Celem seminarium jest odpowiedź na pytanie: w jaki sposób romantyzm wyrasta z dziedzictwa europejskiego i jak nawiązuje do tradycji narodowych? W jaki sposób romantyzm prowadzi dialog z przeszłością? Jakie są mechanizmy pamięci kulturowej? Wśród poruszanych zagadnień znajdzie się romantyczny mediewizm, romantyczna reinterpretacja renesansu, romantyczny sarmatyzm. Planowana jest kontynuacja w semestrze letnim.

Seminarium oferowane studentom i doktorantom Wydziału „Artes Liberales” oraz otwarte dla studentów II stopnia studiów jako seminarium uzupełniające, a także dla studentów i doktorantów innych kierunków. jest związane z pracami naukowymi zespołów reprezentowanych przez profesorów współorganizujących i współprowadzących: prof. dr hab. Macieja Abramowicza (średniowiecze francuskie), prof. dra Hieronima Gralę (kultura i historia Rusi i Rosji), prof. dr hab. Marię Kalinowską (romantyzm), prof. dr hab. Alinę Nowicką-Jeżową (literatura i kultura dawna). Przewiduje się także udział zaproszonych gości.

Przedmiotem seminarium jest romantyzm widziany w perspektywie związków z tradycją europejską: średniowieczem, renesansem, klasycyzmem, oświeceniem. Relacje między romantyzmem a kulturą dawną w jej różnych aspektach pozwalają lepiej zrozumieć zarówno głęboki związek romantyzmu z dziedzictwem kultury europejskiej (w tym o proweniencji antycznej), jak i nowatorstwo romantycznych idei. Seminarium współprowadzone będzie przez badaczy zajmujących się różnymi obszarami europejskiej kultury dawnej oraz romantyzmu polskiego, co daje możliwość głębszego poruszenia problemów z zakresu

świat idei estetycznych, społecznych, filozoficznych, a także wyobraźni artystycznej.

Celem seminarium stanie się próba odpowiedzi na pytanie podstawowe: w jaki sposób romantyzm w jego różnych przejawach narodowych wyrasta z dziedzictwa europejskiego? Jak jest sposób nawiązywania romantyków do różnych tradycji narodowych? W jaki sposób romantyzm prowadzi dialog z przeszłością? Jak ją ożywia, kontynuuje i jak jej zaprzecza? Jakie są mechanizmy pamięci kulturowej i kształtowania się tradycji? Wśród proponowanych do dyskusji zagadnień szczególne miejsce zajmie romantyczny mediewizm, romantyczna reinterpretacja renesansu, a także stosunek romantyzmu do sarmatyzmu. Problematyka zajęć nie będzie jednak ograniczała się do tych trzech kierunków, prowadzący proponują szersze spektrum zagadnień, takich jak relacje między konkretnymi utworami literackimi (tekstami kultury) romantyzmu i epok dawnych.

Istnieje możliwość kontynuacji zajęć w semestrze drugim (3 pkty +3 pkty).

Ogólna problematyka seminarium:

A/

Romantyzmy narodowe a dziedzictwo kultury europejskiej. Antyk jako podstawa tradycji europejskiej. Romantyczny hellenizm.

Romantyczny mediewizm. Tradycja rycerska w romantyzmie.

Stosunek romantyków do renesansu w zakresie koncepcji sztuki i idei filozoficznych.

Romantyczny barok – pokrewieństwa z wyobraźnią romantyczną.

Romantyczna reinterpretacja sarmatyzmu.

B/

Romantyzm a kultury dawne:

- idee estetyczne, tematy i motywy literackie;

- romantyczna natura a wcześniejsze wizje natury;

- romantyczna wyobraźnia i jej zakorzenienie w tradycji europejskiej;

- romantyzm polski a kultura Rzeczypospolitej Obojga Narodów;

- romantyzm polski w wizja historii Rosji.

Propozycje tematów

Prof. dr hab. Maciej Abramowicz

Fascynacja średniowieczem w twórczości pomniejszych romantyków francuskich.

Pojmowanie średniowiecza jako okresu kształtowania się poczucia narodowego (w dziedzinie kultury i nauki).

Średniowiecze jako decorum, w którym realizuje się projekcja romantycznych ideałów.

Dr Milena Chilińska

Obraz średniowiecza w malarstwie romantycznym.

Dr hab. Hieronim Grala

Romantyczne wędrówki etnogenetyczne po średniowiecznej Rusi:

a/ model rosyjski: Puszkin-Lermontow-Glinka;

b/ model polski: Słowacki.

Tradycja ludowa jako źródło historyczne romantyków: byliny – epika bałkańska (Mickiewicz, słowianofile, Vuk Karadzić).

Mit staropolski. Trudne dziedzictwo dawnej Rzeczpospolitej: Słowacki i Rzewuski.

Prof. dr hab. Maria Kalinowska

Ethos rycerski w preromantyzmie i romantyzmie – specyfika polska i kontekst europejski.

Dawna Litwa w romantyzmie polskim.

Renesans i Rzeczpospolita Obojga Narodów w perspektywie romantycznej (wizerunki Kochanowskiego, dramat „klasyczny” a misterium, stosunek do wolności szlacheckiej, postać Samuela Zborowskiego).

Romantyczne reinterpretacje sarmatyzmu (Mickiewicz, Słowacki).

Prof. dr hab. Alina Nowicka-Jeżowa

Temat i upostaciowania śmierci w kulturze europejskiej średniowiecza, renesansie, baroku. Odwołania do tej tradycji w literaturze romantyzmu.

Wyobraźnia eschatologiczna romantyzmu w aspekcie europejskiej tradycji kulturowej (starożytność, średniowiecze, barok).

Miłość – cierpienie - śmierć – odwieczny syndrom kultury europejskiej w interpretacji romantycznej.

Mit etnogenetyczny sarmatyzmu (geneza – jak wyżej) i kontynuacje w dobie romantyzmu

Literatura (wybór)

Szczegółowe informacje dotyczące literatury źródłowej i literatury przedmiotu dotyczącej poszczególnych zagadnień zostaną podane przez wykładowców.

Aleida Assman, Między historią a pamięcią. Antologia, red. M. Saryusz-Wolska, Warszawa 2013.

Pilippe Aries, Człowiek i śmierć, Warszawa 1992.

Bogusław Bednarek, Epos europejski, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 2001.

Chris Brooks, The Gothic Revival, Lonndon 1999.

Rigels Halili, Naród i jego pieśni. Rzecz o oralności, piśmienności i epice ludowej wśród Albańczyków i Serbów, Warszawa 2012.

Maria Janion, Gorączka romantyczna (kilka wydań).

Maria Janion, Maria Żmigrodzka, Romantyzm i historia (kilka wydań).

Elżbieta Kiślak, Car-trup i Król-Duch. Rosja w twórczości Słowackiego, Warszawa 1991.

Maria Ossowska, Ethos rycerski i jego odmiany (kilka wydań).

Prelekcje paryskie Adama Mickiewicza wobec tradycji kultury polskiej i europejskiej. Próba nowego spojrzenia, red. Maria Kalinowska Maria, Jarosław Ławski, Magdalena Bizior-Dombrowska, Warszawa 2011.

Denis de Rougemont, Miłość a świat kultury zachodniej, przeł. Z francuskiego Lesław Eustachiewicz, Warszawa 1963.

Romantyzm i nowoczesność, red. M. Kuziak, Kraków 2009.

Andrzej Ślisz, Henryk Rzewuski. Życie i poglądy. Warszawa: KAW, 1986.

Świat z tajemnic wyspowiadany. Studia o „Samuelu Zborowskim” Juliusza Słowackiego, red. Maria Kalinowska, Janusz Skuczyński, Magdalena Bizior, Toruń 2006.

Tadeusz Ulewicz, Sarmacja: studium z problematyki słowiańskiej XV i XVI tu: Zagadnienie sarmatyzmu w kulturze i literaturze polskiej.(Problematyka ogólna i zarys historyczny), red.naukowy Wacław Walecki, Kraków 2006.

Andrzej Waśko, Romantyczny sarmatyzm, Kraków 1995.

Bogusław Zieliński, Serbska powieść historyczna. Studia nad źródłami, ideami i kierunkami rozwoju, Poznań 1998.

Żmigrodzka Maria, Przez wieki idąca powieść. Wybór pism o literaturze XIX i XX wieku, oprac. M. Kalinowska, E. Kiślak, Warszawa 2002.

Po ukończonym seminarium student przede wszystkim:

- potrafi określić i uzasadnić swoje zainteresowania naukowe,

- potrafi przełożyć własne zainteresowania na problem badawczy,

- posiada umiejętność sformułowania trafnych pytań badawczych odnoszących się do interesującej go problematyki,

- potrafi stawiać hipotezy oraz uzasadniać tezy organizujące całość wywodu,

- umie zaplanować koncepcję i strukturę rozprawy naukowej,

- jest otwarty na różne perspektywy teoretyczne i metodologiczne badań społecznych i humanistycznych,

- potrafi łączyć w udany sposób różne perspektywy metodologiczne, tradycje badawcze,

- cechuje się interdyscyplinarnym podejściem do badań naukowych,

- potrafi krytycznie i refleksyjnie ustosunkować się do własnej pracy,

- w sposób umiejętny krytycznie i merytorycznie komentuje prace innych oraz zaproponowane lektury,

- potrafi przygotować i zaprezentować ustną wypowiedź na temat własnej pracy,

- umiejętnie i trafnie argumentuje w dyskusji naukowej.

Przewiduje się przygotowanie referatu lub prezentacji przez studenta na wybrany temat.

Oceniana jest aktywność studenta podczas zajęć oraz sposób przygotowania referatu lub prezentacji.