Sociology

obligatory courses

Classroom

After completing the course the student will acquire the basics of structured knowledge in the field of sociology. He will understand the processes and phenomena occurring in modern society. Student will learn the basic sociological concepts, learn to define and understand them in relation to social and political reality in Poland and in the world. An important didactic goal is to equip the student with elementary knowledge of contemporary and classic sociological concepts. The student will also acquire knowledge about selected social problems, especially contemporary Polish society, will understand them and notice their manifestations.

The primary goal of the course is to awaken and progress the student's sociological imagination. It consists of knowledge, skills and competences. The student will be provided with knowledge of sociological concepts, defining and adequate use of concepts in the description and analysis of social processes and phenomena in the field of micro- and macrosociology, static and social dynamics. After completing the course, students should identify and analyze basic social problems in an adequate and multi-faceted way in relation to the relationship between the individual and society, relations between small social groups, relations between large elements of social structure - classes and layers. An important element of education are issues related to individual identity and collective identities; student properly defines them and indicates their determinants and consequences. During the course the student acquires competence in recognizing the basic components of culture (custom, custom, canon, pattern, symbol, category of culture) and its main concepts. Classes teach the search for sources of facts about social phenomena and processes and their synthesis. The student adequately recognizes the main, contemporary global and local social processes.

I. What is sociology?

1. Presociological reflection on society and the place of the individual in society

2. Colloquial thinking and scientific thinking

3. The genesis of sociology

4. Definition and functions of sociology

5. The essence of sociological imagination

6. Determinants of social life (issues of determinism)

II. Sociology as an empirical science: research methods in sociology

1. The concept of a research method

2. Quantitative and qualitative methods

3. Selected examples of research methods in sociology

a. Standardized questionnaire interviews and surveys

b. Exploratory interviews

c. Observational method and case study

d. Experiment

III. Biological and ecological foundations of social life

1. Two currents of human evolution: biological and social / cultural /

2. Syndromes of biological human characteristics - cultural, educational, economic and their impact on social life

3. Inborn and acquired features

IV. Culture

1. Colloquial and scientific understanding of the concept of culture

2. Relationships of concepts: nature-culture, civilization-culture

3. Anatomy of culture:

a. Elements and categories of culture

b. Subculture and counterculture

4. Cultural relativism

5. Contemporary concepts of cultural development: memetics

6. Mass culture

a. The concept and genesis of mass culture

b. The phenomenon of homogenization of culture (Antonina Kłoskowska)

7. Consumer society

V. Selected theories of culture and social dynamics

1. Evolution and neo-evolutionism

2. Diffusionism

3. Functionalism

4. Continuity and change in history

5. Concepts: development, progress, social change

6. Theories of social formation

VI. The individual and society

1. Self and identity

a. The concept of self and individual identity

b. Society and the social character of an individual (David Riesman)

c. Postmodern identity crisis

2. Social role and social personality

a. Anatomy of the social role

b. Social roles and personality

c. Social personality

3. Primary and secondary socialization

VII. Social collectives

1. Concepts: social group, social set, social category, social circle

2. Anatomy of a social group

a. Number as a constitutive element of a social group

b. Values ​​(functions) of the group

c. Social bond in the group

d. Internal organization of the group

e. Communication in the group

3. Typologies and classifications of social groups

VIII. Structure and social mobility

1. The concept of social structure and social stratification

2. Schemes of the social structure: dichotomous, functional and gradational (Jan Błuszkowski)

3. Gender as a factor of social stratification

3. Mobility of individuals and groups in the social structure

a. The concept and types of social mobility

b. Types of societies and social mobility

c. Factors limiting social mobility

4. Social space and physical space

IX. Classes and social layer

1. Social class and social layer, state

2. Middle class

2. Thesis about the death of classes

3. The concept of subclass (underclass)

4. Marginalization and social exclusion

X. Social order and social change

1. The concept and types of social order

2. Justifications for the duration of the social order

3. The problem of social justice

4. The causes and effects of disorders of the social order: the concept of anomie

5. Concepts: change, development, evolution, progress

6. Theories of social development and paradigms of social change

7. Revolutions as the pinnacle of social change

XI. Nation and nationalism

1. Nation

a. The concept of a nation, national minority and ethnic minority

b. Concepts of the genesis of European nations

c. National stereotypes (Jan Błuszkowski)

d. National character

2. Nationalism and ethnic conflicts

a. The concept of nationalism

b. Typology of nationalisms

c. The state and national minorities

d. Conflicts and ethnic problems

XII. Awareness

1. Terminological problems

2. The objective and subjective character of social awareness

3. Forms of social awareness

4. Public opinion

Z. Piątek, Pawi ogon czyli o biologicznych uwarunkowaniach kultury, Kraków 2007, rozdział. Jakie racje wskazują na współzależność natury i kultury? s. 39-55

D. Morris, Naga małpa, Warszawa 2005, 90-112.

B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003, Rozdział III. Kultura, s. 75-91.

S. Czarnowski, Kultura, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1958, rozdz. I, s. 5–15 lub [w:] S. Czarnowski, Dzieła, t. 1, Warszawa 1956, s. 13–23.

S. Ossowski, Dzieła, T. 2, Rozdział: Kulturowe dziedzictwo grupy społecznej i jego zewnętrzne korelaty, s. 64 – 69.

B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003, podrozdział: Metody i narzędzia badawcze socjologii, s. 43-51.

B. Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Oficyna Naukowa, Warszawa 2003, podrozdział: Życie społeczne człowieka z perspektywy biologii ewolucyjnej, podrozdział: Rola społeczna, s. 66-71, 144-149.

F. Znaniecki. Ludzie teraźniejsi, a cywilizacja przyszłości, Warszawa 2001, część II, rozdz. 1 Osobowość społeczna, s. 89 – 124.

J. Szczepański, Elementarne pojęcia socjologii, wyd. 3, Warszawa 1972, rozdz. VII, tytuły: Definicje, Ogólna charakterystyka zbiorowości oraz definicja grupy społecznej na str. 136, Grupa, Struktura grupy, Rodzaje grup, Grupy celowe, Społeczeństwo globalne.

P.L. Berger, T. Luckmann, Społeczne tworzenie rzeczywistości, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1983, Rozdział III. Społeczeństwo jako rzeczywistość subiektywna (fragment), s. 202-226.

J. Szmatka, Małe struktury społeczne, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

J. Błuszkowski, Struktura społeczna, Wydawnictwo Elipsa, Warszawa 1996, Rozdział 1. Podstawowe założenia, twierdzenia i pojęcia teorii struktury społecznej, s. 6–29.

H. Domański, Struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007, Rozdział 12. Ruchliwość społeczna, podrozdział: Podstawowe pojęcia, Rozdział 14. Wyniki badań nad ruchliwością, s. 194-198, 233-253.

H. Domański, Struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007, Rozdział 3. Stratyfikacja, Rozdział 4. Klasy społeczne, Rozdział 6. Teza o śmierci klas, s. 38-52, 53-68, 81-103.

E.O. Wright, Klasy się liczą, [w:] Współczesne teorie socjologiczne, red.: A. Jasińska-Kania, L.M. Nijakowski, J. Szacki, M. Ziółkowski, tom II, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2006, s. 813-832.

P. Sztompka, Socjologia. Analiza społeczeństwa, Wydawnictwo Znak, Kraków 2003, Rozdział 19. Zmiana społeczna, rozwój, postęp, s. 437-453.

R. K. Merton, Teoria socjologiczna i struktura społeczna, Warszawa 2002, rozdz. Struktura społeczna i anomia, s. 197 – 224.

L. Coser, Społeczne funkcje konfliktu, w: Elementy teorii socjologicznych, cyt. wyd. s. 199 – 203.

R. Dahrendorf, Teoria konfliktu w społeczeństwie przemysłowym, w: Elementy teorii socjologicznych, cyt. wyd., s. 429 – 463.

J. Garlicki, A. Noga-Bogomilski. Kultura polityczna w społeczeństwie demokratycznym. Warszawa 2004. r. 1.3, 1.4, r. 2.1-2.5 UWAGA! - LEKTURA DO SAMODZIELNEGO ZNALEZIENIA

S. Ossowski, O strukturze społecznej, Warszawa 1982, rozdz. Władza polityczna i władza ekonomiczna, fragmenty: Władza ekonomiczna, Typy stosunku między władzą polityczną i klasą uprzywilejowaną i nast. do końca rozdziału, s. 42 – 45 i 60 – 74.

M. Weber, Polityka jako zawód i powołanie, Kraków 1998, rozdz. 1 Polityka jako zawód i powołanie, s. 55 – 110.

M. Weber, Trzy czyste typy prawomocnego panowania. w: Socjologia Polityki. Wybór tekstów pomocniczych do konwersatorium. Autorzy wyboru: B. Gołębiowski, J. Szczupaczyński. Instytut Nauk Politycznych. Warszawa 1993.

A. Aldridge, Konsumpcja, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2006, Rozdział 1. Konsumpcja jako pojęcie kluczowe, s. 9-39.

B. Barber, Skonsumowani, Warszawskie Wydawnictwo Literackie Muza SA, Warszawa 2008, z części drugiej: Zmierzch obywateli, podrozdział 3. Infantylizacja konsumentów: pojawienie się dzieci-dorosłych, s. 129-180.

A. Kłoskowska, Kultura masowa. Krytyka i obrona, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2006, Rozdział II. Ramy społeczne kultury masowej, podrozdział: Określenie kultury masowej, Rozdział III. Obraz kultury masowej, podrozdział: Homogenizacja kultury masowej a poziomy kultury, s. 94-107, 320-358.

J. Błuszkowski, Stereotypy narodowe w świadomości Polaków, Dom Wydawniczy Elipsa, Warszawa 2003, Rozdział VIII. Polacy – naród otwarty czy zamknięty, s. 233-247.

W. Łukowski, Społeczne tworzenie ojczyzn, Warszawa 2002, fragment: O przydatności pojęcia ojczyzna do analizowania rzeczywistości społecznej oraz Ojczyzna ideologiczna a ojczyzna prywatna, s. 73-81.

Kłoskowska, Kultury narodowe u korzeni, Warszawa 1996, rozdz. I, p. 1, s. 15 – 41.

W. Żelazny, Etniczność. Ład – konflikt – sprawiedliwość, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2006, Rozdział I. Między nowoczesnością a ponowoczesnością, podrozdziały 2.1. Geneza pojęcia etniczności, 2.2. Geneza koncepcji etnicznych, Rozdział III. Państwo a mniejszości, podrozdział 3. Grupa etniczna, s. 25-29, 80-85.

W. Anioł, Paradoksy globalizacji, Warszawa 2002, s. 256-313.

L. Gawor, Antyglobalizm, alterglobalizm i filozofia zrównoważonego rozwoju jako globalizacyjne alternatywy, "Problemy ekorozwoju", 2006 1 (1), s. 41-48. [Artykuł dostępny w: http://ekorozwoj.pol.lublin.pl/no1/f.pdf]

W. Wosińska, Oblicza globalizacji, Smak Słowa, Sopot 2008, podrozdział: Pojęcie i etapy globalizacji, s. 23-30.

Z. Bauman, Glokalizacja, czyli komu globalizacja, komu lokalizacja, „Studia Socjologiczne” 1997, nr 3, s. 53 – 68.

E. Goffman, Człowiek w teatrze życia codziennego, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1981.

H. Domański, Struktura społeczna, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2007, Rozdział 3. Stratyfikacja, Rozdział 4. Klasy społeczne, s. 38-52, 53-68.

E. Gellner, Narody i nacjonalizm, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1991, Rozdział 1. Definicje, Rozdział 4. Przejście do epoki nacjonalizmu, Rozdział 7. Typologia nacjonalizmów, s. 9-16, 53-68, 109-133.

J. Błuszkowski, Paradoksy normalności i dewiacji, [w:] M. Karwat, Paradoksy polityki, Warszawa 2007, s. 94-107.

M.A. Nowak, R.M. May, K. Sigmund, Matematyka wzajemnej pomocy, „Świat Nauki. Scientific American”, 1995, 8 (48).

M. Ziółkowski, Wiedza, jednostka, społeczeństwo. Zarys koncepcji socjologii wiedzy, Warszawa 1989 – rozdz. 3, paragrafy: Świadomość społeczna, Społeczna świadomość wiedzy partnerów i Formy świadomości społecznej, s.141 – 168.

Dla szczególnie zainteresowanych:

P. Berger, Zaproszenie do socjologii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, pozostałe rozdziały.

Ch.W. Mills, Wyobraźnia socjologiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2007, Rozdział: Obietnica, s. 49-77.

D. Morris, Ludzkie zoo, Warszawa 2005.

Film: Elaine Morgan twierdzi, że naszymi przodkami były wodne małpy, źródło: http://www.ted.com/talks/lang/pl/elaine_morgan_says_we_evolved_from_aquatic_apes.html

N. Klein, No logo, Izabelin 2004.

R.A. Podgórski, Metodologia badań socjologicznych. Kompendium wiedzy metodologicznej dla studentów, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz - Olsztyn 2007.

Źródła multimedialne:

Cicha furia: Stanfordzki eksperyment więzienny, reż. K. Musen, scen. K. Musen, Ph. Zimbardo, Wydział Psychologii Uniwersytetu Stanfordzkiego, USA, 1988, 52 min., (film dokumentalny)

Stanfordzki Eksperyment Więzienny, w: http://www.prisonexp.org/polski/

At the end of a teaching process a student:

knowledge:

• knows basic concepts of sociology

• has a basic knowledge of social processes that take place in Europe as well as all over the world,

• knows basic themes and topics of sociology well enough to search for more specific materials independently;

skills:

• independently observes contemporary social issues,

• understands social dimension of political, economic, and legal issues,

• reads social sciences’ literature independently;

attitudes:

• is ready for further studies in social sciences,

• understands the social dimension of issues undergoing public debates,

• become more diligent and honest thanks to the necessity of meeting strict course requirements.

Written exam, encompassing themes and concepts introduced during the semester.