Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Zaawansowana teoria miary

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1000-1M20ZTM
Kod Erasmus / ISCED: 11.1 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0541) Matematyka Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Zaawansowana teoria miary
Jednostka: Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki
Grupy: Przedmioty monograficzne dla matematyki 2 stopnia
Przedmioty obieralne na studiach drugiego stopnia na kierunku bioinformatyka
Strona przedmiotu: http://www.mimuw.edu.pl/~skola/2020Z-ZTM
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: angielski
Kierunek podstawowy MISMaP:

matematyka

Rodzaj przedmiotu:

monograficzne

Wymagania (lista przedmiotów):

Analiza matematyczna II.2 (potok 1) 1000-114bAM4a
Geometria z algebrą liniową II (potok I) 1000-112bGA2a
Topologia I (potok 1) 1000-113bTP1a

Założenia (lista przedmiotów):

Analiza matematyczna II.2 (potok *) 1000-114bAM4*
Teoria miary 1000-135TM

Założenia (opisowo):

Należy dobrze czuć się z pojęciem zanurzonej rozmaitości różniczkowej oraz z pojęciem abstrakcyjnej miary (zewnętrznej) i całki Lebesgue'ga względem takiej miary. Trzeba wiedzieć co to są zbiory i miary Borelowskie. Należy rozumieć różnicę pomiędzy macierzą, a przekształceniem liniowym. Dobrze wiedzieć co to jest iloczyn tensorowy przestrzeni liniowych ale nie jest to koniecznie wymagane. Przydatna może okazać się też znajomość klasycznych lematów pokryciowych Vitaliego i Besikowicza. W razie potrzeby będziemy uzupełniać wiedzę na ćwiczeniach w formie referatów.


Ugruntowane zrozumienie materiału Analizy II.2 jest niezbędnym minimum. Czasem będę sięgał do pewnych faktów z analizy funkcjonalnej oraz teorii miary. Wszystkie nieudowodnione fakty będą precyzyjnie sformułowane wraz z podaniem dokładnych namiarów w literaturze.


Jeśli student nie uczęszczał wcześniej na wykład zatytułowany "Teoria miary" (1000-135TM), to najlepiej jeśli będzie to robił w semestrze zimowym.

Tryb prowadzenia:

mieszany: w sali i zdalnie
w sali

Skrócony opis:

Materiał wykładu w pewnej mierze może pokrywać się z zakresem wykładu zatytułowanego "Teoria miary". Niektóre twierdzenie będą przedstawione w większej ogólności. W dalszej części wykład skupi się na badaniu zbiorów prostowalnych metodami teorii miary. W szczególności udowodnimy przydatne wzory na całkowanie po włóknach.

Tematy, które planuję poruszyć:

- symetryczne różniczkowanie miar

- aproksymatywna ciągłość i różniczkowalność

- różne miary wynikające z konstrukcji Caratheodorego

- nierówność izodiametryczna

- twierdzenia Kirszbrauna i Rademachera

- zbiory prostowalne i całkowicie nieprostowalne

- aproksymatywne wektory styczne

- wzory area i coarea (całkowanie po włóknach)

Cały materiał jest przedstawiony w znakomitej książce H. Federera „Geometric Measure Theory” (https://doi.org/10.1007/978-3-642-62010-2). W szczególności w rozdziałach 2.9, 2.10 i 3.2.

Pełny opis:

Wprowadzimy pojęcie relacji Vitaliego i pokażemy ważne fakty dotyczące istnienia gęstości jednej miary względem drugiej miary. Wprowadzimy pojęcie aproksymatywnej granicy, ciągłości i różniczkowalności. Następnie scharakteryzujemy funkcje mierzalne korzystając z tych pojęć. Pokażemy, że funkcje o wahaniu skończonym są prawie wszędzie różniczkowalne i zajmiemy się chwilę funkcjami absolutnie ciągłymi. Potem przejdziemy do konstrukcji Caratheodory'ego, która pozwala stworzyć miarę (zewnętrzną) z dowolnej, nieujemnej funkcji określonej na podzbiorach pewnej przestrzeni metrycznej. Skonstruujemy k-wymiarową miarę Hausdorffa w R^n, a także kilka innych miar przydatnych do uprawiania geometrii. Wprowadzimy pojęcia górnej i dolnej gęstości Hausdorffa miary i udowodnimy kilka prostych faktów wynikających z oszacowań na te wielkości. Pokażemy oszacowania dla całek z miar Hausdorffa poziomic funkcji Lipschitzowskiej w bardzo ogólnej wersji. Jeśli czas pozwoli zatrzymamy się chwilę na nierówności izodiametrycznej i operacji symetryzacji Steinera. Udowodnimy twierdzenie Kirszbrauna pozwalające rozszerzać funkcje Lipschitzowskie. Następnie przejdziemy do badania zbiorów prostowalnych. Udowodnimy twierdzenie Rademachera pokazujące, że funkcje Lipschitzowskie są prawie wszędzie różniczkowalne. Omówimy istnienie rozkładu jedynki oraz twierdzenie Whitney'a o rozszerzaniu funkcji klasy C^1. Następnie wprowadzimy pojęcie aproksymatywnego Jakobianu i udowodnimy wzory area i coarea dla funkcji określonych na otwartych podzbiorach przestrzeni Euklidesowej. W dalszej kolejności będziemy uogólniać wzory area i coarea na funkcje określone na zbiorach prostowalnych. Na koniec podamy kilka wniosków z wyprowadzonych wzorów: formuła Steinera, formuła Cauchy'ego oraz twierdzenie Bezikowicza charakteryzujące zbiory prostowalne przez rzuty ortogonalne.

Literatura:

H. Federer „Geometric Measure Theory” (https://doi.org/10.1007/978-3-642-62010-2)

F. Maggi "Sets of finite perimeter and geometric variational problems".

L. Ambrosio, N. Fusco, D. Pallara "Functions of bounded variation and free discontinuity problems".

L. Evans, R. Gariepy "Measure theory and fine properties of functions".

P. Mattila "Geometry of sets and measures in Euclidean spaces".

Efekty uczenia się:

* Znajomość konwencji i notacji używanych w książce Federera, a w konsekwencji, łatwość korzystania z niej i możliwość samodzielnego studiowania zawartych w niej treści.

* Umiejętność precyzyjnego i formalnie poprawnego prowadzenia obliczeń na obiektach geometrycznych (funkcjach, miarach, podprzestrzeniach liniowych. rozmaitościach itp.) dowolnego wymiaru i kowymiaru bez wybierania układu współrzędnych.

* Znajomość dowodów klasycznych, choć nieobjętych programem innych kursów, twierdzeń z geometrycznej teorii miary, w szczególności, twierdzeń area i coarea (tzw. całkowanie po włóknach).

* Znajomość konstrukcji Caratheodory'ego i umiejętność zastosowania jej, np., do definicji miary Hausdorffa lub miary Favarda na dowolnej przestrzeni metrycznej. Rozumienie podstawowych własności tych miar.

* Umiejętność posługiwania się aproksymatywnymi pojęciami, np., granicy, pochodnej, wektorów stycznych itp.

* Rozumienie czym są i jaką rolę pełnią w geometrii zbiory prostowalne. Znajomość ich podstawowych własności (np. istnienie aproksymatywnej przestrzeni stycznej w prawie każdym punkcie) i twierdzeń (niektórych bez dowodów) charakteryzujących te zbiory.

Metody i kryteria oceniania:

Do zaliczenia ćwiczeń wymagane będzie wygłoszenie co najmniej jednego referatu. Najpewniej proponowane tematy będą pochodzić z książki Federera.

W ramach egzaminu zadam kilka zadań do domu do rozwiązania w formie pisemnej. Następnie trzeba będzie rozwiązania zreferować podczas rozmowy.

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
ul. Banacha 2
02-097 Warszawa
tel: +48 22 55 44 214 https://www.mimuw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności USOSweb 7.0.3.0-2b06adb1e (2024-03-27)