Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Mineralogia

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 1300-OMIC2Z1
Kod Erasmus / ISCED: 07.302 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0532) Nauki o ziemi Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Mineralogia
Jednostka: Wydział Geologii
Grupy:
Punkty ECTS i inne: (brak) Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.

zobacz reguły punktacji
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

obowiązkowe

Skrócony opis:

Przedmiot składa się z wykładu (zakończonego egzaminem ale dopiero po zakończeniu cyklu czyli w semestrze letnim) oraz z ćwiczeń zaliczanych na podstawie kolokwium zaliczeniowego (pisemne) + rozpoznanie okazów mineralogicznych. Warunkiem dopuszczenia do egzaminu jest pozytywne zaliczenie ćwiczeń w obydwu semestrach.

Pełny opis:

Krystalografia:

- definicja kryształu, jego budowa i właściwości, morfologia kryształu

- prawa krystalograficzne: stałości kątów, wymiernych stosunków odcinków, pasowe, wskaźniki ścian kryształu, czworościan zasadniczy, wzór cosinusów

- projekcja stereograficzna

- symetria, elementy symetrii kryształów, układy i klasy krystalograficzne, przegląd 32 klas krystalograficznych.

Mineralogia ogólna:

- definicja minerału, mineralogia genetyczna, eksperymantalna, techniczna, biomineralogia

- właściwości minerałów: barwa i rysa, połysk, opalescencja, pleochroizm, dwójłomność, iryzacja, efekt alesandrytowy i kociego oka, asteryzm, migotliwość, twardość, łupliwość i przełam, spójność i podatność, reakcja z HCl, magnetyzm, luminescencja, gęstość, radioaktywność, właściwości cieplne i elektryczne, stopień automorfizmu, pokroje, zrosty, zbliźniaczenia, epitaksja, pseudomorfozy i paramorfozy, skupienia minerałów

- minerały w sferach Ziemi, środowiska tworzenia się minerałów: płaszczowe, metamorficzne, magmowe (głębinowe i wylewne), pomagmowe, w tym pegmatytowe, pneumatolityczne i hydrotermalne, hipergeniczne, w tym morskie z ewaporacyjnymi, jeziorne, lądowe z rzecznymi, bagiennymi i pustynnymi, krasowe

Mineralogia szczegółowa:

- pierwiastki rodzime

- węgliki, azotki, fosforki, krzemki

- siarczki i minerały pokrewne

- halogenki

- tlenki i wodorotlenki

- azotany

- jodany

- borany

- chromiany, molibdeniany, wolframiany

- fosforany

- arseniany, wanadany

- krzemiany i glinokrzemiany, w tym: wyspowe, grupowe, pierścieniowe, łańcuchowe, wstęgowe, warstwowe i przestrzenne

- mineralne związki organiczne.

Optyka kryształów:

- właściwości światła, interferencja, załamanie; izotropia i anizotropia kryształów,

- budowa i użycie mikroskopu polaryzacyjnego

- współczynniki załamania światła

- pleochroizm

- kąt znikania światła

- barwy interferencyjne, wykres Michel-Levy’ego

- powierzchnie współczynnikowe kryształów, jedno- i dwupowłokowe

- obrazy konoskopowe kryształów w przekrojach orientowanych

- określanie charakteru optycznego i znaku optycznego kryształów

- dyspersja optyczna

- odmiany enancjomorficzne kryształów, skręcanie płaszczyzny polaryzacji, spirale Airy’ego.

Opanowanie powyższego materiału oprócz wysłuchania wykładu i odbycia ćwiczeń wymaga pracy dodatkowej około 2 godzin tygodniowo.

Literatura:

- T. Penkala – Zarys krystalografii

- T. Penkala – Krystalografia geometryczna

- A. Bolewski – Mineralogia szczegółowa, 1965

- A. Bolewski – Mineralogia szczegółowa, 1975

- A. Bolewski – Mineralogia szczegółowa, 1982

- A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia opisowa, 1984

- A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia szczegółowa, 1993

- A. Bolewski, J. Kubisz, W. Żabiński – Mineralogia ogólna, 1975

- A. Bolewski, J. Kubisz, A. Manecki, W. Żabiński – Mineralogia ogólna, 1994

- R. Hochleitner – Minerały, kamienie szlachetne, skały, 2010

- T. Penkala – Optyka kryształów

Efekty uczenia się:

Po wykładzie student powinien:

znać podstawowe prawa krystalograficzne i ich zastosowanie, układy krystalograficzne i ich znaczenie dla rozważania właściwości kryształów;

mieć pogląd o cechach, powstawaniu i występowaniu minerałów w przyrodzie, rodzajach ich nagromadzeń, zastosowaniu minerałów jako surowców;

znać najważniejsze wystąpienia minerałów istotnych dla gospodarki i umieć omówić geograficzne rozprzestrzenienie wystąpień minerałów;

obsługiwać mikroskop polaryzacyjny, rozumieć cechy optyczne kryształów i ich znaczenie dla rozpoznawania skał oraz dla określania cech technicznych i orientacji minerałów w ich nagromadzeniach (skałach).

Po ćwiczeniach student powinien umieć:

zastosować podstawowe prawa krystalograficzne;

określić elementy symetrii, układ krystalograficzny i klasę krystalograficzną oraz postacie (z symbolami ścian) kryształów;

wykonać projekcję stereograficzną kryształu z prawidłowym opisem;

rozpoznać cechy makroskopowe minerałów, określić, do jakiego układu należą kryształy danego minerału (jeśli ich forma na to pozwala), zidentyfikować najważniejsze minerały na podstawie ich cech makroskopowych;

przy użyciu mikroskopu określić podstawowe cechy optyczne kryształów.

Metody i kryteria oceniania:

Wykład: egzamin ustny po 2 semestrach (możliwe zdawanie w 2 częściach, po I i po II semestrze); na egzaminie należy wykonać projekcję stereograficzną modelu kryształu z kompletnym opisem, odpowiedzieć na pytania teoretyczne z zakresu krystalografii i mineralogii ogólnej, scharakteryzować 2 grupy minerałów pod względem ich cech fizycznych i chemicznych, występowania, paragenez oraz użyteczności gospodarczej, rozpoznać podany obraz mikroskopowy (na rysunku) lub wykonać odpowiedni rysunek takiego obrazu, odpowiedzieć na pytania teoretyczne z zakresu optyki kryształów.

Ćwiczenia: kolokwia pisemne (z możliwymi pytaniami ustnymi) po każdym dziale, w tym z wykonaniem projekcji stereograficznych po krystalografii oraz po działach mineralogii szczegółowej z makroskopowym rozpoznawaniem wybranych minerałów, rozpoznawanie cech kryształów pod mikroskopem polaryzacyjnym.

Praktyki zawodowe:

brak

Przedmiot nie jest oferowany w żadnym z aktualnych cykli dydaktycznych.
Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
ul. Banacha 2
02-097 Warszawa
tel: +48 22 55 44 214 https://www.mimuw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.2.0-a1f734a9b (2025-06-25)