Rośliny i ludzie – zarys historii wzajemnych relacji
Informacje ogólne
Kod przedmiotu: | 1400-228RIL-OG |
Kod Erasmus / ISCED: | (brak danych) / (brak danych) |
Nazwa przedmiotu: | Rośliny i ludzie – zarys historii wzajemnych relacji |
Jednostka: | Wydział Biologii |
Grupy: |
Przedmioty ogólnouniwersyteckie humanistyczne Przedmioty ogólnouniwersyteckie na Uniwersytecie Warszawskim Przedmioty ogólnouniwersyteckie ścisłe Przedmioty ogólnouniwersyteckie Wydziału Biologii |
Punkty ECTS i inne: |
2.00
|
Język prowadzenia: | polski |
Rodzaj przedmiotu: | ogólnouniwersyteckie |
Tryb prowadzenia: | w sali |
Skrócony opis: |
Rośliny w dawnych kulturach rolniczych. Koewolucja chwastów i roślin uprawnych. Miejsce roślin w rozwoju duchowej i materialnej kultury człowieka. |
Pełny opis: |
Niezwykłe początki zwykłego chleba – powstanie rolnictwa zbożowego: - Żyzny Półksiężyc jako kolebka kultury rolniczej (dlaczego akurat tam?), - przebieg rewolucji neolitycznej (szlaki rozprzestrzeniania się umiejętności, zwierząt pociągowych i narzędzi niezbędnych do orki; przedstawienia prac rolniczych w sztuce starożytnego Egiptu), - dzieje wybranych zbóż (mutacje i krzyżowanie się niespokrewnionych gatunków, zboża powstałe z chwastów, powrót orkiszu do współczesnej diety). Dynamika w czasie i przestrzeni – zmiany w diecie roślinnej i w strukturze upraw roślin jadalnych: - historia rolnictwa na ziemiach polskich - od neolitu do średniowiecza, - wielkie odkrycia geograficzne z perspektywy botanika, - porównanie dziejów rolnictwa na terenie Starego i Nowego Świata, - falsyfikaty i surogaty wśród surowców pochodzenia roślinnego, - centra pochodzenia roślin uprawnych, - ubożenie diety roślinnej w czasach współczesnych. „Wyścig zbrojeń” pomiędzy człowiekiem a chwastami upraw i patogenami roślin użytkowych: - koewolucja chwastów i roślin uprawnych, - przypadki zbiorowej histerii, ognie św. Antoniego i taniec św. Wita jako skutki spożycia produktów zbożowych skażonych sporyszem buławinki czerwonej. „Nie samym chlebem człowiek żyje” – rośliny a duchowe, estetyczne i intelektualne potrzeby człowieka: - symboliczny wymiar dawnych założeń ogrodowych (symbolika ogrodów starożytnych cywilizacji, ogród jako islamski raj, znaczenie czasu i przemijania w tradycyjnych ogrodach japońskich, hortus conclusus średniowiecznej Europy) - siedem najważniejszych roślin biblijnych (związek symboliki z wymaganiami uprawowymi), - rośliny związane z kultem zmarłych (przykłady roślin wykorzystywanych w dawnych obrzędach pogrzebowych, motywy roślinne w sztuce sepulkralnej), - motywy roślinne w architekturze (znaczenie symboliczne roślin w różnych epokach, stylizacja jako czynnik utrudniający identyfikację gatunków), - początki botaniki jako nauki. |
Literatura: |
1. Zohary D., Hopf M., Weiss E. 2013. Domestication of plats in the Old World. Oxford Univ. Press, New York. 2. Lityńska-Zając M., Wasylikowa K.2005. Przewodnik do badań archeobotanicznych. Sorus, Poznań. 3. Wasilewski M. 2005. Udomowienie roślin w Nowym Świecie. Wiad. Bot. 49, 1-2: 19-37. 4. Badura M. 2011. Rośliny użytkowe w dawnym Gdańsku. Studium archeobotaniczne. Wydaw. Uniw. Gdańskiego, Gdańsk. 5. Podbielkowski Z., Sudnik-Wójcikowska B. 2003. Słownik roślin użytkowych. PWRiL, Warszawa. 6. Lityńska-Zając M. 2005. Chwasty w uprawach roślinnych w pradziejach i wczesnym średniowieczu. Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Kraków. 7. Sudnik-Wójcikowska B. 2011. Rośliny synantropijne. Multico, Warszawa. 8. Włodarczyk Z. [2008]. Siedem upraw biblijnych i ich symbolika. Salwator, Kraków 9. Hobhouse P. 2005. Historia ogrodów. Arkady, Warszawa. |
Efekty uczenia się: |
UMIEJĘTNOŚCI 1. Student posługuje się naukowym nazewnictwem botanicznym, ze szczególnym uwzględnieniem nomenklatury roślin uprawnych 2. Analizuje przyczyny, przebieg i skutki powstania rolnictwa zbożowego 3. Porównuje przebieg wczesnych etapów rozwoju rolnictwa na terenie Starego i Nowego Świata 4. Przedstawia hipotezy dotyczące pochodzenia niektórych roślin uprawnych i wyróżnia prawidłowości w przebiegu procesów ich udomowienia 5. Analizuje współczesną dietę Polaków pod względem różnorodności i pochodzenia roślin jadalnych 6. Wykazuje związek pomiędzy biologią i ekologią oraz wymaganiami uprawowymi a symbolicznym znaczeniem wybranych roślin użytkowych 7. Identyfikuje rośliny sadzone w dawnych ogrodach i opisuje ich symbolikę 8. Potrafi rozpoznać rośliny występujące w motywach dekoracyjnych typowych dla architektury klasycystycznej KOMPETENCJE SPOŁECZNE 1. Student odczuwa potrzebę ogólnego rozwoju intelektualnego 2. Poszerza zainteresowania z pogranicza nauk przyrodniczych i humanistycznych |
Metody i kryteria oceniania: |
Ocena na podstawie egzaminu pisemnego |
Zajęcia w cyklu "Semestr letni 2023/24" (w trakcie)
Okres: | 2024-02-19 - 2024-06-16 |
Przejdź do planu
PN WT ŚR CZ PT WYK
|
Typ zajęć: |
Wykład, 30 godzin
|
|
Koordynatorzy: | Halina Galera | |
Prowadzący grup: | Halina Galera | |
Lista studentów: | (nie masz dostępu) | |
Zaliczenie: |
Przedmiot -
Egzamin
Wykład - Egzamin |
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.