Wychowanie w perspektywie antropologicznej

fakultatywne

Założeniem kursu jest zapoznanie studentów z zagadnieniami antropologicznej analizy procesu wychowania. Studenci uzyskują wiedzę i kompetencje do dostrzegania oraz analizowania zjawisk kulturowych w obszarze wychowania oraz wtórnej socjalizacji, dostrzegania ich specyfiki, znaczenia oraz kontekstu

W ramach zajęć studenci zapoznają się ze specyfiką antropologicznego spojrzenia na zjawiska społeczne i kulturowe, określane mianem wychowania. Zajęcia pozwolą te zjawiska rozpoznać oraz dają narzędzia do ich analizy jako procesów kulturowych.

Założeniem kursu jest zapoznanie studentów z możliwościami analiza zjawisk wychowania z perspektywy antropologicznej. Wychowanie oznacza tutaj nie tylko proces nabywania kultury (enkulturacja), ale także szeroko wszelkiego rodzaju wtórne nabywanie kompetencji kulturowych, rozszerzanie kulturowej wiedzy, przyjmowanie i modyfikowanie perspektywy kulturowego konstruowania świata (oraz działania w nim). Zajęcia dotyczyć więc będą tego, w jaki sposób kultura kształtuje człowieka. W ramach kursu studenci i studentki zapoznają się z różnymi sposobami podejścia do procesu wychowania w antropologii. Dowiedzą się o antropologicznych badaniach wychowania w różnych kulturach. Studenci dowiedzą się także o różnych nieformalnych sposobach nabywania wiedzy, tworzenia dyskursów kulturowych oraz przekształcania sposobów kulturowego konstruowania świata.

Poszczególne zajęcia będą składały się z następujących tematów:

1. Antropologiczne badania nad wychowaniem

2. Folklor i common sens w procesie wychowania

3. Media i nowe media a proces wychowania

4. Obiegi kultury (media w kulturze)

5. Obrzeża polityczności

6. Tożsamości grupowe (tożsamości narodowe, etniczne).

7. Wewnętrzne i zewnętrzne w kulturze (reguły czystości)

10. Pamięć kulturowa i wychowanie

Literatura podstawowa:

Barker C., (2005) Studia kulturowe. Teoria i praktyka, Wyd. UJ, Kraków.

Eller J. D., Antropologia kulturowa. Globalne siły, lokalne światy, przeł. A. Gąsior-Niemiec, Kraków 2012 (rodz. „Płeć kulturowa i osoba, czyli płciowo dookreślona osoba, s. 152-168)

Eriksen T. H. Małe miejsca, wielkie sprawy. Wprowadzenie do antropologii społecznej i kulturowej, Volumen, Warszawa 2009.

Harris M., Potlacz, w: Krowy, świnie, wojny i czarownice, tegoż, Warszawa 1985

Godelier M., Zagadka daru, przeł. M. Höffner, Kraków 2010

Jawłowska A, Kultura alternatywna –przeszłość czy kontynuacje?, „Kultura Współczesna”, nr 3., 2004

Mauss M., Pojęcie osoby, (w:) tegoż, Socjologia i antropologia, Warszawa 1973

Mead M., Trzy studia. Płeć i charakter w trzech społecznościach pierwotnych, Warszawa 1986

Turner V., Proces rytualny: struktura i antystruktura, PIW, Warszawa, 2010

Whorf B. L, Związek między nawykami myślenia i zachowaniem a językiem (w:) Język, myśl i rzeczywistość, tegoż, Warszawa 1984.

Literatura uzupełniająca: - dobierana do omawianych zagadnień

Mead M., Kultura i tożsamość. Studia z dystansu międzypokoleniowego, Warszawa 2000

Hołówka T., Myślenie potoczne, Warszawa 1986

Tabaszewska J., Pamięć afektywna. Dynamika polskiej pamięci po 1989 roku, Toruń 2022

Efekty uczenia się po polsku:

W zakresie wiedzy student zna i rozumie:

- podstawowe pojęcia antropologiczne

- znaczenie kultury w wychowaniu i kształtowaniu postaw

- modele grupowych relacji kulturowych

W zakresie umiejętności student potrafi:

- student potrafi dostrzec i zanalizować procesy oraz prawidłowości społeczno-kulturowe na różnych etapach wychowania.

- analizować wpływ nowych mediów na kulturę

- rozpoznać relacje tożsamościowe oparte na kulturze

W zakresie kompetencji społecznych student jest gotów do:

- interwencji w ramach zjawisk społecznych i kulturowych

- służy wiedzą ekspercką w obszarach relacji wychowania i kultury

- przełożenia wiedzy kulturowej na praktykę społeczną

Metody i kryteria oceniania

- obecność na zajęciach

- aktywność w trakcie zajęć

- Esej na wybrany temat związany z tematyką zajęć (Esej w formie naukowe rozprawki o objętości minimum 12000 znaków w formie znormalizowanego maszynopisu)

Przedmiot zaliczany jest na podstawie prezentacji oraz poprowadzonej dyskusji. Prezentacja opierać się będzie o wybraną pozycję z listy lektur przygotowanych przez prowadzącego (różnice się od literatury przedmiotu)