Uniwersytet Warszawski - Centralny System Uwierzytelniania
Strona główna

Teoria i filozofia prawa - ćwiczenia

Informacje ogólne

Kod przedmiotu: 2200-1CK003S
Kod Erasmus / ISCED: 10.0 Kod klasyfikacyjny przedmiotu składa się z trzech do pięciu cyfr, przy czym trzy pierwsze oznaczają klasyfikację dziedziny wg. Listy kodów dziedzin obowiązującej w programie Socrates/Erasmus, czwarta (dotąd na ogół 0) – ewentualne uszczegółowienie informacji o dyscyplinie, piąta – stopień zaawansowania przedmiotu ustalony na podstawie roku studiów, dla którego przedmiot jest przeznaczony. / (0421) Prawo Kod ISCED - Międzynarodowa Standardowa Klasyfikacja Kształcenia (International Standard Classification of Education) została opracowana przez UNESCO.
Nazwa przedmiotu: Teoria i filozofia prawa - ćwiczenia
Jednostka: Wydział Prawa i Administracji
Grupy: Fakultatywne ćwiczenia z przedmiotów kierunkowych dla studiów prawniczych (nowy program)
Punkty ECTS i inne: 2.00 Podstawowe informacje o zasadach przyporządkowania punktów ECTS:
  • roczny wymiar godzinowy nakładu pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się dla danego etapu studiów wynosi 1500-1800 h, co odpowiada 60 ECTS;
  • tygodniowy wymiar godzinowy nakładu pracy studenta wynosi 45 h;
  • 1 punkt ECTS odpowiada 25-30 godzinom pracy studenta potrzebnej do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się;
  • tygodniowy nakład pracy studenta konieczny do osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się pozwala uzyskać 1,5 ECTS;
  • nakład pracy potrzebny do zaliczenia przedmiotu, któremu przypisano 3 ECTS, stanowi 10% semestralnego obciążenia studenta.
Język prowadzenia: polski
Rodzaj przedmiotu:

nieobowiązkowe

Tryb prowadzenia:

w sali

Pełny opis: (tylko po angielsku)

The subject of this class will be an analysis of the key disputes about the law, and their impact on practice. Law is usually perceived as a set of imperatives and prohibitions that are not subject to challenge, but in fact the law is a dynamic phenomenon, and changing views of what the legal order is, what justifies it and what obligations lawyers have are usually quickly reflected in the practice of law making and application. One can learn about the legal theory and legal philosophy by examining key disputes that have been waged over the years and sometimes centuries. In this class we will discuss the following disputes of legal theory and philosophy concerning fundamental questions about law, its interpretation, application and relation to other social phenomena.

1. Can the law have any content?

Class 1: Natural law theories

G. Radbruch, Five Minutes of Legal Philosophy (1945), Oxford Journal of Legal Studies, Vol. 26, No. 1 (2006), pp. 13–15.

G. Radbruch, Statutory Lawlessness and Supra-Statutory Law (1946), Oxford Journal of Legal Studies, Vol. 26, No. 1 (2006), pp. 1-11.

Class 2: Legal positivism

H. Kelsen, Introduction to the Problem of Legal Theory: A Translation of the First Edition of the Reine Rechtslehre or Pure Theory of Law, Clarendon Press, Oxford 2002, pp. 55-75 (chapter V).

Class 3: Legal realism

J. Frank, Law and the Modern Mind, Stevens & Sons Ltd., London 1949, pp. 3-13, 32-47

2. Is the legal language a sufficient basis for adjudication?

Class 4: Open texture of law

H.L.A. Hart, The Concept of Law, Clarendon Press, Oxford 1994, pp. 124-154 (chapter VII).

Class 5: Theories of legal interpretation

M. Romanowicz, Clara... vs Omnia... czyli język a proces stosowania prawa [Clara... vs Omnia... or language and the process of applying law] (in:) A. Mróz, A. Niewiadomski, M. Pawelec (eds.), Prawo, język, etyka [Law, Language, Ethics], Warsaw 2010, pp. 198-208 [Author's translation].

3. Can judicial decisions be right and fair?

Class 6: Integral legal theory

R. Dworkin, Law’s Empire, Harvard University Press, Cambridge (MA), London 1986, pp. 15-20, 31-33, 164-175, 225-232, 254-258.

Class 7: Theories of legal argumentation

Ch. Perelman, L. Olbrechts-Tyteca, The New Rhetoric. A Treatise on Argumentation, University of Notre Dame Press, Notre Dame, London 1971, pp. 13-35.

Class 8: Legal hermeneutics

H.-G. Gadamer, Truth and Method, Continuum, London, New York 2006, pp. 320-336.

4. How difficult is the relationship between law and politics?

Class 9: Rule of law

M. Krygier, Four puzzles about the rule of law: why, what, where? And who cares?, Nomos Vol. 50, 2011, pp. 1-21.

Class 10: The political nature of law

C. Schmitt, Political Theology. Four Chapters on the Concept of Sovereignty, The University of Chicago Press, Chicago, London 2005, pp. 5-15.

Class 11: Critical theories

P. Skuczyński, Typy myśli krytycznej w prawoznawstwie. Od krytyki poznania do walki o uznanie [Types of critical thought in jurisprudence. From criticism of cognition to the struggle for recognition] (in:) M. Zirk-Sadowski, B. Wojciechowski T. Bekrycht (ed.), Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych [External and internal integration of legal sciences], part 1, Łódź 2014, pp. 133-148 [Author's translation].

5. What does it mean for the law to be just?

Class 12: Justice in political liberalism

J. Rawls, A Theory of Justice. Revised Edition, The Belknap Press of Harvard University Press, Cambridge (MA) 1999, pp. 10-24.

Class 13: Feminist critiques of political liberalism

N. Fraser, Feminist Politics in the Age of Recognition: A Two-Dimensional Approach to Gender Justice, Studies in Social Justice, Volume 1, Number 1, Winter 2007, pp. 23-35.

Literatura:

Przedmiotem zajęć będzie analiza kluczowych sporów o prawo, a także o ich oddziaływanie na praktykę. Prawo zwykle postrzegamy jako zbiór nakazów i zakazów niepodlegających kwestionowaniu, lecz w rzeczywistości prawo jest fenomenem dynamicznym, a zmiany poglądów na to, czym jest porządek prawny, co go uzasadnia i jakie obowiązki ciążą na prawnikach, zwykle szybko znajdują odzwierciedlenie w praktyce tworzenia i stosowania prawa. Teorię i filozofię prawa można poznawać poprzez analizę kluczowych sporów, które były przez lata, a niekiedy wieki prowadzone. Podczas zajęć omówimy następujące spory teorii i filozofii prawa dotyczące fundamentalnych pytań o prawo, jego wykładnię, stosowanie i stosunek do innych zjawisk społecznych.

1. Czy prawo może mieć dowolną treść?

Zajęcia 1: Teorie prawa natury

G. Radbruch, Pięć minut filozofii prawa oraz Ustawowe bezprawie i ponadustawowe prawo [w:] tenże, Filozofia prawa, Warszawa, 2009, s. 241-254

Zajęcia 2: Pozytywizm prawniczy

H. Kelsen, Czysta teoria prawa, Warszawa 2014, s. 295-318

Zajęcia 3: Realizm prawny

J. Frank, Law and the Modern Mind, London 1949 [tłum. KFPiNoP], s. 3-13, 32-47

2. Czy język prawny jest wystarczającą podstawą orzekania?

Zajęcia 4: Językowa otwartość prawa

H.L.A. Hart, Pojęcie prawa, Warszawa 1998, s. 171-193

Zajęcia 5: Teorie wykładni prawa

M. Romanowicz, Clara… vs Omnia… czyli język a proces stosowania prawa [w:] A. Mróz, A. Niewiadomski, M. Pawelec (red.), Prawo, język, etyka, Warszawa 2010, s. 198-208

3. Czy orzeczenia sądowe mogą być słuszne?

Zajęcia 6: Integralna teoria prawa

R. Dworkin, Imperium prawa, Warszawa 2006, s. 15-19, 30-31, 165-176, 227-234, 256-260

Zajęcia 7: Teorie argumentacji prawniczej

Ch. Perelman, Logika prawnicza .Nowa retoryka, Warszawa 1984, s. 145-149, 156-167, 180-183

Zajęcia 8: Hermeneutyka prawnicza

H.–G. Gadamer, Prawda i Metoda. Zarys metody hermeneutycznej, Warszawa 2007, s. 442-451

4. Jak trudna jest relacja prawa i polityki?

Zajęcia 9: Rządy prawa

M. Krygier, Cztery pytania o rządy prawa: Dlaczego? Co? Gdzie? I kogo to obchodzi?, Część I, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2/2011, s. 5-19

Zajęcia 10: Polityczność prawa

C. Schmitt, Teologia polityczna i inne pisma, Warszawa 2012, s. 45-55

Zajęcia 11: Teorie krytyczne

P. Skuczyński, Typy myśli krytycznej w prawoznawstwie. Od krytyki poznania do walki o uznanie [w:] M. Zirk-Sadowski, B. Wojciechowski, T. Bekrycht (red.), Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych, cz. 1, Łódź 2014, s. 133-148

5. Co to znaczy, że prawo jest sprawiedliwe?

Zajęcia 12: Sprawiedliwość w liberalizmie politycznym

J. Rawls, Teoria sprawiedliwości, Warszawa 1994, s. 23-43

Zajęcia 13: Feministyczne krytyki liberalizmu politycznego

N. Fraser, Polityka feministyczna w epoce uznania. Dwuwymiarowe podejście do sprawiedliwości genderowej [w:] Drogi feminizmu. Od kapitalizmu państwowego do neoliberalnego kryzysu, Warszawa 2014, s. 216-236

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2024/25" (zakończony)

Okres: 2024-10-01 - 2025-01-26
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Tatiana Chauvin, Paweł Skuczyński
Prowadzący grup: Tatiana Chauvin, Maciej Kruk, Mikołaj Ryśkiewicz, Paweł Skuczyński, Tomasz Stawecki, Jan Winczorek
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Zaliczenie lub ocena
Literatura:

Przedmiotem ćwiczeń będzie analiza kluczowych sporów o prawo, a także o ich oddziaływanie na praktykę. Prawo zwykle postrzegamy jako zbiór nakazów i zakazów niepodlegających kwestionowaniu, lecz w rzeczywistości prawo jest fenomenem dynamicznym, a zmiany poglądów na to, czym jest porządek prawny, co go uzasadnia i jakie obowiązki ciążą na prawnikach, zwykle szybko znajdują odzwierciedlenie w praktyce tworzenia i stosowania prawa. Teorię i filozofię prawa można poznawać poprzez analizę kluczowych sporów, które były przez lata, a niekiedy wieki prowadzone. Podczas zajęć omówimy następujące spory teorii i filozofii prawa dotyczące fundamentalnych pytań o prawo, jego wykładnię, stosowanie i stosunek do innych zjawisk społecznych.

1. Czy prawo może mieć dowolną treść?

Zajęcia 1: Teorie prawa natury

G. Radbruch, Pięć minut filozofii prawa oraz Ustawowe bezprawie i ponadustawowe prawo [w:] tenże, Filozofia prawa, Warszawa, 2009, s. 241-254

Zajęcia 2: Pozytywizm prawniczy

H. Kelsen, Czysta teoria prawa, Warszawa 2014, s. 55-72, 295-318

2. Czy język prawny jest wystarczającą podstawą orzekania?

Zajęcia 3: Językowa otwartość prawa

H.L.A. Hart, Pojęcie prawa, Warszawa 1998, s. 171-193

Zajęcia 4: Teorie wykładni prawa

M. Romanowicz, Clara… vs Omnia… czyli język a proces stosowania prawa [w:] A. Mróz, A. Niewiadomski, M. Pawelec (red.), Prawo, język, etyka, Warszawa 2010, s. 198-208

3. Czy orzeczenia sądowe mogą być słuszne?

Zajęcia 5: Integralna teoria prawa

R. Dworkin, Imperium prawa, Warszawa 2006, s. 15-19, 30-31, 165-176, 227-234, 256-260

Zajęcia 6: Krytyczne teorie orzekania

R. Mańko: W stronę krytycznej filozofii orzekania. Polityczność, etyka, legitymizacja, Łódź 2018, s. 22-66

4. Jak trudna jest relacja prawa i polityki?

Zajęcia 7: Rządy prawa

M. Krygier, Cztery pytania o rządy prawa: Dlaczego? Co? Gdzie? I kogo to obchodzi?, Część I, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2/2011, s. 5-19

Zajęcia 8: Polityczność prawa

C. Schmitt, Teologia polityczna i inne pisma, Warszawa 2012, s. 45-55, 245-268

5. Co to znaczy, że prawo jest sprawiedliwe?

Zajęcia 9: Sprawiedliwość w liberalizmie politycznym

J. Rawls, Teoria sprawiedliwości, Warszawa 1994, s. 23-43

Zajęcia 10: Feministyczne krytyki liberalizmu politycznego

E. Hyży, Wybrane etyczno‑polityczne propozycje współczesnego feminizmu globalnego, Etyka 5/2012, s. 16-36

6. Co to znaczy być podmiotem prawa?

Zajęcia 11: Klasyczne ujęcia podmiotowości w prawie

T. Chauvin, Osoba fizyczna czy człowiek? Kilka refleksji na temat podmiotu prawa, materiał powielony, s. 1-15

Zajęcia 12: Nowe wyzwania dla teorii podmiotu

M. Jankowska, Podmiotowość prawna sztucznej inteligencji? [w:] A. Bielska-Brodziak (red.), O czym mówią prawnicy, mówiąc o podmiotowości, Katowice 2015, s. 171-196

Zajęcia w cyklu "Semestr zimowy 2025/26" (jeszcze nie rozpoczęty)

Okres: 2025-10-01 - 2026-01-25
Wybrany podział planu:
Przejdź do planu
Typ zajęć:
Ćwiczenia, 30 godzin więcej informacji
Koordynatorzy: Tatiana Chauvin, Paweł Skuczyński
Prowadzący grup: Krzysztof Kaleta, Marcin Matczak, Marcin Romanowicz, Mikołaj Ryśkiewicz, Paweł Skuczyński, Cezary Węgliński, Jan Winczorek
Lista studentów: (nie masz dostępu)
Zaliczenie: Zaliczenie lub ocena
Literatura:

Przedmiotem zajęć będzie analiza kluczowych sporów o prawo, a także o ich oddziaływanie na praktykę. Prawo zwykle postrzegamy jako zbiór nakazów i zakazów niepodlegających kwestionowaniu, lecz w rzeczywistości prawo jest fenomenem dynamicznym, a zmiany poglądów na to, czym jest porządek prawny, co go uzasadnia i jakie obowiązki ciążą na prawnikach, zwykle szybko znajdują odzwierciedlenie w praktyce tworzenia i stosowania prawa. Teorię i filozofię prawa można poznawać poprzez analizę kluczowych sporów, które były przez lata, a niekiedy wieki prowadzone. Podczas zajęć omówimy następujące spory teorii i filozofii prawa dotyczące fundamentalnych pytań o prawo, jego wykładnię, stosowanie i stosunek do innych zjawisk społecznych.

1. Czy prawo może mieć dowolną treść?

Zajęcia 1: Teorie prawa natury

G. Radbruch, Pięć minut filozofii prawa oraz Ustawowe bezprawie i ponadustawowe prawo [w:] tenże, Filozofia prawa, Warszawa, 2009, s. 241-254

Zajęcia 2: Pozytywizm prawniczy

H. Kelsen, Czysta teoria prawa, Warszawa 2014, s. 295-318

Zajęcia 3: Realizm prawny

J. Frank, Law and the Modern Mind, London 1949 [tłum. KFPiNoP], s. 3-13, 32-47

2. Czy język prawny jest wystarczającą podstawą orzekania?

Zajęcia 4: Językowa otwartość prawa

H.L.A. Hart, Pojęcie prawa, Warszawa 1998, s. 171-193

Zajęcia 5: Teorie wykładni prawa

M. Romanowicz, Clara… vs Omnia… czyli język a proces stosowania prawa [w:] A. Mróz, A. Niewiadomski, M. Pawelec (red.), Prawo, język, etyka, Warszawa 2010, s. 198-208

3. Czy orzeczenia sądowe mogą być słuszne?

Zajęcia 6: Integralna teoria prawa

R. Dworkin, Imperium prawa, Warszawa 2006, s. 15-19, 30-31, 165-176, 227-234, 256-260

Zajęcia 7: Teorie argumentacji prawniczej

Ch. Perelman, Logika prawnicza .Nowa retoryka, Warszawa 1984, s. 145-149, 156-167, 180-183

Zajęcia 8: Hermeneutyka prawnicza

H.–G. Gadamer, Prawda i Metoda. Zarys metody hermeneutycznej, Warszawa 2007, s. 442-451

4. Jak trudna jest relacja prawa i polityki?

Zajęcia 9: Rządy prawa

M. Krygier, Cztery pytania o rządy prawa: Dlaczego? Co? Gdzie? I kogo to obchodzi?, Część I, „Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej” 2/2011, s. 5-19

Zajęcia 10: Polityczność prawa

C. Schmitt, Teologia polityczna i inne pisma, Warszawa 2012, s. 45-55

Zajęcia 11: Teorie krytyczne

P. Skuczyński, Typy myśli krytycznej w prawoznawstwie. Od krytyki poznania do walki o uznanie [w:] M. Zirk-Sadowski, B. Wojciechowski, T. Bekrycht (red.), Integracja zewnętrzna i wewnętrzna nauk prawnych, cz. 1, Łódź 2014, s. 133-148

5. Co to znaczy, że prawo jest sprawiedliwe?

Zajęcia 12: Sprawiedliwość w liberalizmie politycznym

J. Rawls, Teoria sprawiedliwości, Warszawa 1994, s. 23-43

Zajęcia 13: Feministyczne krytyki liberalizmu politycznego

N. Fraser, Polityka feministyczna w epoce uznania. Dwuwymiarowe podejście do sprawiedliwości genderowej [w:] Drogi feminizmu. Od kapitalizmu państwowego do neoliberalnego kryzysu, Warszawa 2014, s. 216-236

Opisy przedmiotów w USOS i USOSweb są chronione prawem autorskim.
Właścicielem praw autorskich jest Uniwersytet Warszawski.
ul. Banacha 2
02-097 Warszawa
tel: +48 22 55 44 214 https://www.mimuw.edu.pl/
kontakt deklaracja dostępności mapa serwisu USOSweb 7.1.2.0-bc9fa12b9 (2025-06-25)