Wstęp do prawoznawstwa

obowiązkowe

w sali

Wstęp do prawoznawstwa to przedmiot obowiązkowy dla studentów pierwszego roku prawa. Jego celem jest wprowadzenie do wiedzy ogólnej, niezbędnej do kontynuacji studiów nad poszczególnymi działami prawa. W ramach zajęć z przedmiotu studenci poznają podstawową terminologię prawniczą, główne kategorie teorii i filozofii prawa, nauki o państwie oraz nauk dogmatycznych. Przedmiot ma charakter propedeutyczny – nie jest samodzielną dyscypliną naukową.

"Wstęp do prawoznawstwa" wykładany na wydziałach prawa ma za zadanie przygotować studentów prawa do dalszych studiów prawniczych. Zasadniczym przedmiotem zajęć jest teoria prawa, czyli odpowiednio uporządkowane ogólne twierdzenia o prawie, o jego tworzeniu, stosowaniu i przestrzeganiu. "Wstęp do prawoznawstwa" podejmuje w stopniu dopasowanym do potrzeb studentów badania nad formalnymi aspektami prawa, nad zasadami stanowienia przepisów prawnych, zasadami interpretowania tekstów prawnych, koncepcją systemu prawa czy kwestią jego obowiązywania. Wprowadza także w tematykę relacji prawa do innych systemów norm społecznych, do instytucji państwa oraz podstawowych zagadnień filozofii prawa.

Podstawowe treści są prezentowane na wykładach oraz na ćwiczeniach. Wykłady i ćwiczenia ze wstępu do prawoznawstwa zostały dostosowane do potrzeb studentów, który zostaną prawnikami i rozpoczną zdobywanie doświadczeń zawodowych już w drugiej dekadzie XXI wieku. Dlatego zwraca się uwagę na nowe idee i nowe doświadczenia w szerokiej dziedzinie funkcjonowania prawa, takie jak na przykład współwystępowanie prawa krajowego i prawa europejskiego, wzrost znaczenia procesu interpretacji prawa dla jego późniejszego zastosowania, etykę zawodów prawniczych czy alternatywne sposoby rozwiązywania sporów prawnych.

Wykład ma za zadanie wprowadzenie do ogólnej wiedzy o prawie, usytuowanie go w kontekście innych nauk, objaśnienie rozumienia pojęć języka prawnego oraz przedstawienie problematyki zjawisk prawnych i metodologii prawa. Ukazuje również praktyczne aspekty funkcjonowania prawa: jego tworzenie, stosowanie i przestrzeganie.

Ćwiczenia są natomiast poświęcone praktycznemu poznawaniu pojęć i konstrukcji spotykanych w praktyce prawniczej. Prowadzący oprócz podręcznika wykorzystują teksty aktów normatywnych i orzecznictwa, ucząc studentów samodzielnej analizy takich tekstów i ich rozumienia. Ważną część ćwiczeń stanowią zajęcia warsztatowe rozwijające umiejętność czytania tekstów ustaw, znajdowania w nich poszczególnych rodzajów przepisów i elementów normy prawnej.

Literatura obowiązkowa:

T. Chauvin, T. Stawecki, P. Winczorek, Wstęp do prawoznawstwa, Warszawa 2021.

Literatura uzupełniająca:

K. Kaleta, A. Kotowski, Podstawy prawoznawstwa, Warszawa 2019;

L. Morawski, Wstęp do prawoznawstwa, Toruń 2016;

R. Sarkowicz, J. Stelmach, Teoria prawa, Kraków 2001;

S. Wronkowska, Z Ziembiński, Zarys teorii prawa, Poznań 2001.

Kurs wstępu do prawoznawstwa powinien pozwolić studentom przede wszystkim na opanowanie podstawowej terminologii prawniczej, zarówno z zakresu teorii prawa, jak i poszczególnych nauk dogmatycznych. Analizując teksty aktów normatywnych student uczy się ich systematyki i potrafi sformułować na podstawie przepisów prawnych konkretne normy postępowania, a także rozpoznaje poszczególne typy przepisów. Rozumie różnicę między językiem naturalnym a językiem prawnym i prawniczym.

Student potrafi również wyjaśnić, na czym polegają główne procesy decyzyjne w państwie (tworzenie i stosowanie prawa), a także jakie warunki powinny być spełnione, by prawo obowiązywało.

Student powinien również w podstawowym zakresie umieć wytłumaczyć, na czym polega interpretacja prawa i za pomocą jakich dyrektyw się jej dokonuje.

Z perspektywy efektów kształcenia wyznaczonych przez Krajowe Ramy Kwalifikacji należy podkreślić, że wstęp do prawoznawstwa powinien:

a) służyć przekazywaniu elementarnej wiedzy o podstawowych pojęciach dyskursu prawnego, elementarnych koncepcjach teoretycznych oraz o instytucjach prawnych;

b) kształcić także umiejętności praktyczne na najbardziej podstawowym poziomie, w tym umiejętność analizy aktów normatywnych

c) rozwijać kompetencje społeczne studentów, takie jak umiejętność formułowania własnego stanowiska w kwestiach podstaw nauk prawnych i kultury prawnej, rekonstruowania argumentów w sporach w tej dziedzinie oraz budowania argumentów własnych.

Przedmiot kończy się egzaminem pisemnym sprawdzającym uzyskaną wiedzę teoretyczną oraz umiejętności z zakresu analizy tekstów aktów normatywnych.

Obecność na wykładach jest nieobowiązkowa.

Na ćwiczeniach przewidziana jest kontrola obecności. Liczba nieobecności ma wpływ na uzyskanie zaliczenia z przedmiotu. Prowadzący na bieżąco sprawdzają wiedzę i stopień przygotowania studentów do zajęć oraz przeprowadzają co najmniej jedno kolokwium. Ponadto warunkiem zaliczenia ćwiczeń jest także przygotowanie i złożenie w terminie wskazanego przez prowadzacego eseju (od 4 do 8 stron znormalizowanego maszynopisu) poświęconego problematyce jednej ze wskazanych lektur:

L. Fuller - Moralność prawa

H. Hart - Pojęcie prawa

L. Petrażycki - O pobudkach postępowania i O istocie moralności i prawa

Ch. Perelman - Logika prawnicza: nowa retoryka

G. Radbruch – Filozofia prawa

P. Rosanvallon - Dobre rządy